1
COMMUNICATIE MET PROFESSIONALS EN STAKEHOLDERS
DEEL 1: SITUERING
Hoofdstuk 1: inleiding
1. Gezondheidspromotie
Definitie WHO:
Gezondheidsbevordering stelt mensen in staat om meer controle te verwerven over hun gezondheid. Het omvat een breed scala
aan sociale en omgevingsinterventies gericht op het beschermen en verbeteren van gezondheid en levenskwaliteit. Deze
interventies zijn gericht op het aanpakken van de oorzaken van een slechte gezondheid en niet enkel op behandeling en genezing.
- A robust financing mechanism
- A well-trained and adequately paid workforce
- Transparent decisionmaking and policies
- Well maintained facilities and logistics
- Quality medicines and technologies
CURATIEVE GEZONDHEIDSZORG (echelonnering) PREVENTIEVE GEZONDHEIDSZORG (Vlaamse overheid)
0) Nuldelijnszorg: alle hulp geboden door niet-professionelen 1) Primaire preventie: gezondheid in stand houden en ziekte
(vb: leerkracht, mantelzorger, familie) vermijden (vb: mensen aanzetten tot meer bewegen)
1) Eerstelijnszorg: extramurale zorg die men bezoekt of komt 2) Secundaire preventie: ziekten opsporen in beginnend
(vb: huisarts, kinesist, vroedvrouw, apotheker) stadium (vb: alle soorten screenings)
2) Tweedelijnszorg: ambulante zorg zonder opname 3) Tertiaire preventie: verdere evolutie van ziekte stoppen of
(vb: oogarts, podoloog) vertragen (vb: voetzorg bij diabetespatiënt)
3) Derdelijnszorg: intramurale zorg met opname 4) Quaternaire preventie: patiënten met kans op over
(vb: ziekenhuis, psychiatrisch ziekenhuis) medicalisering identificeren en behoeden voor overbodige
4) Vierdelijnszorg: ultra gespecialiseerd zorg (vb: palliatieve kankerpatiënt behoeden voor
(vb: universitair ziekenhuis) experimentele behandeling)
1.1. Gezondheidspromotie vs primaire preventie
Examenvraag juni 2020: verklaar het verschil tussen gezondheidspromotie en ziektepreventie.
GEZONDHEID PROMOTIE (GEZONDHEID VERBETEREN) ZIEKTE PREVENTIE (ZIEKTE VOORKOMEN)
Gezondheidspromotie is de preventiemethode waarbij processen Ziektepreventie is de preventiemethode waarbij gevaar en
ondersteund worden die individuen en groepen in staat stellen om bedreigende factoren voor gezondheid weggenomen of beperkt
de determinanten van hun gezondheid positief te beinvloeden. worden, of beschermende factoren worden versterkt, of schade
Het richt zich op een algemene populatie en op verandering van wordt beperkt of de genezingskans wordt vergroot door
gedrag en is uitgevoerd door medische en niet-medische profs. vroegtijdige detectie van ziekten of de aanleg hiervoor. Het richt
zich op een specifieke risicogroep en op voorkomen van een
ziekte en is uitgevoerd door medische professionals.
Voorbeelden: Voorbeelden:
- Premie bij lidmaatschap van een sportclub - Vaccinatie tegen polio virus
- Toevoegen van fluorisatie aan drinkwater (tandbederf)
, 2
2. Gezondheidszorgsystemen
2.1. Ontstaan van Belgisch gezondheidssysteem
Hierbij zijn er maatschappelijke stromingen zoals (medische) kennis, groeiende sociale ongelijkheid, verlichting en solidariteit.
Bismarck (eind 19de eeuw) Beveridge (begin 20ste eeuw)
- ‘Verzekering tegen korte arbeidsongeschiktheid’ - Universeel sociaal zekerheidssysteem ‘one society’
Arbeidsongevallenverzekering en pensioensysteem national insurance act
- Verplicht voor arbeiders, niet voor bedienden - Iedere burger recht op overlevingsinkomen met
- Alleen wie bijdraagt ook rechten minimumniveau en onbeperkt in tijd (basisidee)
- Uitkering afhankelijk van bijdrage - Enkel aanspraak bij voordoen van risico
Samengevat; Samengevat:
- Behoud van socio-economische status - Minimuminkomen garanderen
- Selectief - Universeel
- Inkomen-gerelateerd - Niet inkomen-gerelateerd
- Financiering via bijdragen - Financiering via belastingen
Twee grote principes:
Examenvraag juni 2019: verklaar het verzekeringsprincipe en solidariteitsprincipe in kader van de (Belgische) gezondheidszorg.
VERZEKERINGSPRINCIPE (voor jezelf) SOLIDARITEITSPRINCIPE (voor jezelf en anderen)
Levensstandaard onderhouden in geval van ziekte, Minimuminkomen garanderen (niet altijd hetzelfde als
pensioen, werkloosheid, etc premie betalen levensstandaard onderhouden) RSZ bijdrage betalen
- “Recht op uitkering owv betalen van bepaalde premie” - “De sterken dragen zorg voor de zwakken”
- “Ik dek mezelf in tegen een bepaald risico”
- “Hoe meer ik beschermd wil zijn, hoe hoger de premie”
2.1.1. Scharniermomenten
Wet van de maatschappelijke - Verplichte sociale verzekering maar wel vrije keuze van zorgverstrekker
zekerheid van arbeiders - Iedere loon- en weddetrekkende moest zich aansluiten bij een (erkende)
landsbond of de Officiële Hulpkas voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering
Wet tot instelling en organisatie - Ontstaan RIZIV (Rijksinstituut voor Ziekte en Invaliditeitsverzekering) als federale
van regeling voor verplichte overheidsdienst welke de bijdragen ontvangt en herverdeelt naar ziekenfondsen
ziekte en invaliditeitsverzekering - Consensusmodel waarbij akkoorden/conventies worden afgesloten tussen
zorgverleners en verzekering over tarieven en uitvoeringsvoorwaarden
Huidige organisatie van RIZIV: 5 diensten:
opstellen van begroting van - Dienst geneeskundige verzorging: vergoeding van verstrekkingen, begroting,…
geneeskundige verzorging en elk - Dienst uitkeringen: toekenningsvoorwaarde en berekening van uitkering
jaar een schatting maken van wat - Dienst geneeskundige evaluatie en controle: correct toepassen van regels van
er volgend jaar kan uitgegeven verzekering om administratieve fouten te voorkomen
worden - Dienst administratieve controle: informeren en controleren van ziekenfondsen
- Dienst algemene ondersteunende diensten: HR, informatica, documentatie,…
, 3
2.1.2. Taken van het RIZIV
- Doorbetalen van RSZ aan ziekenfondsen
- Geneeskundige verstrekkingen beheren en organiseren (nomenclatuur, tarifering, reglementering)
- Toekennen van uitkeringen (arbeidsongeschiktheid, moederschap, invaliditeit)
- Controle van zorgverleners en verzekeringsinstellingen
- Overleg organiseren tussen verschillende actoren van verzekering
- Budget uitwerken voor ziekteverzekering
- Voorstellen voor wijziging van nomenclatuur opstellen en voorleggen aan Minister van Sociale Zaken
2.1.3. Samengevatte kenmerken van Belgische gezondheidssysteem
Verplichte solidaire ziekteverzekering (RSZ) moet iedereen betalen per maand en deze is inkomensafhankelijk. Dit is
niet hetzelfde als een hospitalisatieverzekering of bijkomende verzekeringen. Daarnaast moet vrije keuze van patiënt
gewaarborgd blijven en mogen ze vrij hun zorgverleners kiezen. Om toch structuur te hebben is het mogelijk om één huisarts
het GMD van patiënten te laten beheren en dan moet men ook minder remgeld betalen.
Liberale opvatting van geneeskunde:
- Meeste zorgverleners hebben zelfstandig statuut of vrij beroep en betalen dus per prestatie en geen vast maandloon
- Diagnostische en therapeutische vrijheid waarmee bedoeld wordt dat ze vrij kiezen welke therapeutische technieken
en diagnostische middelen ze gebruiken, de overheid legt hen dus niets op.
Maar: ruim aanbod aan diensten en voorzieningen met overleg mbt honoraria en terugbetaling medische zorgen
,4
, 5
Hoofdstuk 2: Sociale Zekerheid
1. Soorten werkende
- Werknemers: als mondhygiënist werken bij tandarts
- Zelfstandigen: als mondhygiënist zelfstandig te werk gaan
- Ambtenaren: als mondhygiënist werken in CLB, overheidsdienst
2. Loon (denk aan solidariteitsprincipe en verzekeringsprincipe)
Brutoloon is hetgeen je verdient op papier, maar hier gaat natuurlijk nog af. Het RSZ (Rijks Sociale Zekerheidsbijdrage)
is hier één van, dit is de bijdrage van een bepaald vast percentage die automatisch van je loon wordt afgehouden ten
voordele van een vervanginkomen te voorzien voor arbeiders en bedienden die niet werken omwille van bvb ziekte,
werkloosheid, pensioen of beroepsziekte. Het wordt eveneens gebruikt om de kinderbijslag en ziekteverzekering te
betalen. Bovenop je brutoloon moet een werkgever extra ook nog betalen en dit is de patronale bijdrage die kan bestaan uit
bijvoorbeeld werkgeversbijdrage voor maaltijdchecks, CO2 taks voor bedrijfswagens, etc. Dit is wel procentueel afhankelijk van
gezinssamenstelling (aantal kinderen). Nadat je RSZ van je brutoloon is afgetrokken, heb je je belastbaar inkomen.
Nettoloon is het geld dat je effectief krijgt, dit is dus je brutoloon met daarvan afgetrokken het RSZ, de bedrijfsvoorheffing
en de extra voordelen. Dit bedrijfsvoorheffing is de voorafbetaling op je persoonlijke belastingen, het kan zijn dat men soms
reeds te veel belastingen heeft betaald en dan krijgt men terug bij de afrekening of omgekeerde dat men te weinig heeft betaald.
2.1. Input sociale zekerheid
De Sociale Zekerheid wordt gefinancierd door de
patronale bijdrage van de werkgevers, en de RSZ-
bijdrage van de werknemers. Omdat deze bijdragen
niet voldoende zijn om de uitgaven te dekken, legt de
overheid jaarlijks het tekort bij.
2.2. Geen loon bij werkonbekwaamheid
Het kan zijn dat je geen loon krijgt omwille van werkloosheid, of niet te kunnen werken, of niet meer moeten werken (pensioen).
Door ziekte of ongeval Hierbij wordt uw arbeidsovereenkomst geschorst. Uw loon wordt eerst betaald door de
werkgever voor een korte termijn. Daarna valt men verplicht op de ziekteverzekering voor een
lange termijn. Dit loon is niet hetzelfde als wat je kreeg als werkende, er wordt een percentage
gebruikt van het begrensd loon, namelijk 60% van geplafonneerd brutoloon (€ 2934,34). Dit bedrag
is wel afhankelijk van status, gezin, etc.
Startend loon mondhygiënist:
, 6
Stel men wordt als werknemer ziek en men kan niet meer werken, dan krijg je de eerste maand uw
loon aan 100%. Stel je blijft langer uit dan val je terug op de ziekenkas, dan wordt uw loon niet meer
door werkgever betaald maar door de ziekenkas. Vanaf dan krijg je 60% van geplafonneerd loon.
Voorbeeld: stel dat uw brutojaarloon 60.000 euro is, dan is uw brutomaandloon ongeveer 5000 euro.
De eerste maand krijg je dat bedrag nog steeds. Maar na die eerste maand wordt er nog maar 60%
van gegeven, maar niet van die 5000 euro, maar van 2934,34 euro. Dus in plaats van 3000 euro
(60% van 5000 euro), krijgt men maar 1700 euro (60% van 2934,34 euro).
Wat als je minder dan dat geplafonneerd brutoloon (2934,34 euro) verdient?:
Dan krijg je 60% van je effectieve brutomaandloon.
Maximale loon mondhygiënist:
Als men aan het maximale loon zit, krijgt men zoals normaal na 1 maand je loon aan 100%. Vanaf
de tweede tot twaalfde maand is dit nog maar 60% van het geplafonneerde brutojaarloon (€43.000).
Na die twaalfde maand wordt dit nog maar 40%, maar alles hangt af van je gezinssamenstelling.
Zelfstandige:
Als zelfstandige ben je minder goed beschermd dan iemand die loon trekt, want de bedragen zijn
forfaitair ongeacht de reële beroepsinkomsten. Natuurlijk kan men zich wel hiertegen verzekeren.
Arbeidsongeval Een ongeval dat men overkomt tijdens of door uitvoering van de arbeidsovereenkomst.
- Op het werk
- Van en naar het werk (normale traject)
- Tijdelijke of blijvende werkongeschiktheid
Beroepsziekte Bij beroepsziekte val je terug op 90% van je brutoloon.
- Klassieke beroepsziekten: asbestlong door werken met asbest
- Werk gebonden aandoeningen: overspannenheid na psychische overbelasting door werk
- Bepaalde beroepsgroepen: meer hart- en vaataandoeningen bij mensen met nachtdienst
, 7
Zwangerschap Moeder:
Van zodra bekend dat u zwanger bent, krijg je een beschermd statuut en kan men u niet
zomaar ontslaan en aangepast werk zal hierbij mogelijk zijn. Soms kan het zijn dat men
onmiddellijk moet stoppen met werken (vb: kleuterjuf, bijzonder onderwijs juf).
- Moederschapsrust: 15 weken
- Borstvoedingsverlof: max 5 maanden
- Ouderschapsverlof: max 4 maanden
Vader:
- Vaderschapsverlof: 10 dagen
- Waarvan dag 1-3: volledig loon
- Waarvan dag 4-10: uitkering
Examenvragen juni 2019 en 2020:
1) Ga je nonkel Frans zijn zorgeloosheid bevestigen of doorprikken? Ondersteun je antwoord met een schatting van wat
nonkel Frans zal ontvangen als uitkering: je zit met heel de familie aan tafel en er ontstaat een discussie over geld, loon
etc. Nonkel Frans, die werkt als werknemer bij een grootbedrijf en een brutoloon van 75000 euro per jaar is zwaar ziek
en arbeidsongeschikt sinds 4 en halve week. Nonkel Jan, vraagt bezorgd hoe het nu zal gaan op financieel gebied. Nonkel
Frans zegt zorgeloos, ik heb pas mijn loon gekregen, dat is nog hetzelfde als voordien. Als ik dit iedere maand ga krijgen,
geen zorgen. Nonkel Frans is getrouwd met tante Fien (werkt 100%) en de kinderen zijn allemaal het huis uit.
4 en halve week is meer dan een maand, dus hij gaat niet meer hetzelfde loon krijgen na die eerste maand.
De eerste maand wordt betaald door de uitgever, na deze maand gaat hij 60% krijgen van het geplafonneerd
loon (43.000 euro). Vanaf twee jaar wordt dit maar 40% van het geplafonneerd loon.
2) Jan is een alleenstaande werknemer met een brutojaarloon van 55000 euro bruto/jaar. Bart is een alleenstaande
werknemer met een brutojaarloon van 78000 euro bruto/jaar. Beiden worden ziek waardoor ze arbeidsongeschikt zijn en
een uitkering krijgen. Wat kan je zeggen over hun uitkering na 17 maanden?
a) Jan krijgt de hoogste uitkering
b) Bart krijgt de hoogste uitkering
c) Het ene jaar zal Bart meer krijgen en het andere jaar Jan
d) Jan en Bart krijgen evenveel
Beide brutolonen liggen boven het geplafonneerd brutojaarloon, dus beide zullen evenveel uitkering krijgen
ondanks dat de ene meer verdient dan de andere.
2.3. Kinderbijslag
Voor elk kind in Vlaanderen: Extra’s:
- Startbedrag: 1x 1122 euro - Zorgtoelagen
- Basisbedrag: 163,20 euro / maand - Sociale toeslag
- Schoolbonus: 20,40 – 61,20 euro / jaar - Kinderopvangtoeslag
- Kleutertoeslag (bij voldoende aanwezigheid)
- Schooltoeslag
, 8
Hoofdstuk 3: eHealth
1. Inleiding
eHealth is het gebruik van informatie- en communicatietechnologie in de zorg, aan de hand van tele (monitoring), apps,
elektronische patiëntendossiers, etc
Mobile health:
Mobile health is de benaming voor alle digitale (hard en software) toepassingen die het mogelijk maken voor patiënt, voor zijn
omgeving en voor verschillende verstrekkers en stakeholders, om 24/24 informatie en gegevens met betrekking tot gezondheid
en welzijn te verzamelen, te visualiseren, op te slaan, te delen, en verstandig te gebruiken. Het gebruik van M-health kan de
gezondheid, het welzijn en het comfort van elke gebruiker sterk verbeteren. Mobile Health omvat alle welzijnen zorgtoepassingen
die mogelijk worden met behulp van mobiele communicatiediensten en toestellen.
2. Het Actieplan e-gezondheid 2013-2018
20 actiepunten:
1) DMG = EMD Sumehr 11) Communicatie
2) Ziekenhuis-EPD 12) Opleiding & ICT-ondersteuning van zorgverstrekkers
3) Medicatieschema 13) Standaarden en terminologie
4) Elektronisch voorschrift 14) MyCareNet
5) Gegevens delen via systeem hubs & metahub voor 15) Administratieve vereenvoudiging
algemene en universitaire ziekenhuizen 16) Traceerbaarheid van implantaten en geneesmiddel
6) Delen om samen te werken 17) Veralgemeend gebruik van eHealtBox en gegevens van
7) Psychiatrische instellingen en het systeem hubs zorgverstrekkers beschikbaar in CoBRHA
8) Invoering van uniform evaluatie-instrument (BelRAI) 18) Inventarisatie en consolidatie van registers
9) Incentives voor gebruik 19) Mobile Health
10) Toegang tot de gegevens van de patiënt (PHR) 20) Governance roll out en monitoring e-Gezondheid
3. Het Actieplan e-gezondheid 2019-2021
Examenvraag juni 2020: leg het begrip journaal uit binnen de functionaliteiten van de zorginstellingen.
Projecten binnen verschillende ‘clusters’:
1. FUNDAMENTEN
2. TRANSVERSAAL
3. ONDERSTEUNING
4. E-GEZONDHEID
MET MUTUALITEITEN
5. OPERATIONAL Zorginstellingen hebben een groeiende maar niet geoptimaliseerde rapporteringsdruk.
EXCELLENCE
6. PATIËNT ALS CO-PILOOT Probleem 1:
Persoonlijk De beschikbare functionaliteiten en info beschikbaar voor de burger is nog te beperkt.
gezondheidsportaal
