Samenvatting
Samenvatting Praktische Psychofarmacologie
- Instelling
- Vrije Universiteit Brussel (VUB)
Uitgebreide samenvatting van hoorcolleges, aangevuld met eigen notities en afbeeldingen. Veel succes!
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 88 pagina's
Voorbeeld 4 van de 88 pagina's
In winkelwagenVoorbeeld van de inhoud
1. Anatomie en functie van de hersenen1. INLEIDING
De hersenen bestaan uit vier grote delen:
Cerebrum = telencephalon = grote hersenen: De grote hersenen verwerken impulsen afkomstig van sensorische
zenuwcellen en reguleren vrijwillige bewegingen. Ze zijn ook de plek waar de cognitieve en emotionele processen
plaatsvinden logisch redeneren, planning, geheugen, emotie;
Diencephalon = tussenhersenen: Het diencephalon is dat deel van de hersenen dat zich middenin bevindt. Het ligt
tussen het telencephalon en het mesencephalon;
Hersenstam: mesencephalon, pons, verlengde merg: De hersenstam verbindt het prosencephalon (de grote hersenen
en de tussenhersenen) met de kleine hersenen en het ruggenmerg. Daarnaast bestuurt de hersenstam belangrijke
levensfuncties zoals temperatuur, hartslag, ademhaling en bloeddruk;
Cerebellum = kleine hersenen: De kleine hersenen zijn vooral verantwoordelijk voor de motoriek.
De hersenen staan in verbinding met het ruggenmerg.
2. CEREBRUM = GROTE HER SENEN
Frontaalkwab: Prefrontale kwab: het voorste deel van de frontale hersenen;
Pariëtaalkwab: tast en sensorische input;
Temporaalkwab: gehoor;
Occipitaalkwab: verwerken van visuele informatie.
De oorzaak van het feit dat de mens zich qua intellectuele vermogens onderscheidt
van andere diersoorten is door een grote totale oppervlakte van de grote hersenen
van de mens, onder andere door de sulci (uitstulpingen) en gyri (windingen) sulcus
centralis en sulcus lateralis.
Binnen in het cerebrum zit de witte stof = axonen van de zenuwcellen;
Verschillende banen in het cerebrum:
o Associatiebanen binnen de hemisferen = verbindingen tussen de verschillende schorsgebieden;
o Tussen de hemisferen corpus callosum (hersenbalk die beide hemisferen verbindt);
o Tussen het cerebrum en het ruggenmerg via de thalamus;
o Tussen cerebrum en cerebellum.
Twee laterale ventrikels;
Subcorticale kernen van grijze stof basale kernen, amygdala.
2.1 CORTEX CEREBRI
= hersenschors. De hersenschors bestaat uit grijze stof (opeenhoping van cellichamen en dendrieten).
Dendrieten: ontvangt info van eindknoppen van andere neuronen, ontvangt input van
verschillende neuronen.
Cellichaam/soma: bevat kern.
Axon: stuurt info van soma naar eindknop.
Axon terminalen/eindknopen: stuurt info naar neuron.
In ieder van de kwabben van de cortex liggen gebieden met gespecialiseerde functies =
functionele schorsgebieden:
Primair: basisinput komt binnen ↔ Secundair: geven context.
1
, Primaire en secundaire motorische cortex:
o Primaire motorische cortex:
Verzorgt de willekeurige bewegingen;
Voor het uitvoeren van fijnere motoriek zijn meer zenuwcellen
betrokken dan voor het uitvoeren van grovere bewegingen vingers
en tong kunnen we op allerlei manieren bewegen, doordat er heel
wat neuronen bij betrokken zijn;
Bepaalde lichaamsdelen tong, lippen, duim nemen relatief grote
delen in van de primaire motorische cortex van de frontaalkwab.
o Secundaire motorische cortex:
Regelt aangeleerde motorische vaardigheden met een repeterend karakter typen, autorijden, veters
knopen;
Bij uitval in dit gebied (frontaal ten opzichte van primaire motorische schors) kunnen er nog
bewegingen worden gemaakt, maar de automatismen zijn verdwenen;
Gebied van Broca = motorisch spraakcentrum (taalgebruik).
Primaire en secundaire sensorische schors:
o Primaire sensorische schors:
Deze regio van de pariëtaalkwab ontvangt signalen uit de omgeving
in verband met de tastzin (voelen) → signalen afkomstig van
receptoren in de huid voor warmte, koude, druk, tast en pijn;
Deze regio is in staat om de juiste locatie van een prikkel vast te
stellen bij koude weten waar exact aan je lichaam je het koud hebt;
De gevoeligste delen van het lichaam (mond, genitaliën) nemen de
grootste oppervlakte in.
o Secundaire sensorische schors:
Dorsaal (aan de rugzijde, aan de achterkant) van de primaire sensorische schors;
Hier wordt alle informatie die in de primaire sensorische schors binnenkomt geanalyseerd en
vergeleken → hierdoor ontstaat er begrip van wat men voelt iets zoeken in het donker, pijn, kou;
Gebied van Wernicke = sensorisch spraakcentrum taalbegrip.
Primaire en secundaire visuele schors:
Ter hoogte van de occipitaalkwab
o Primair visuele cortex ontvangt de impulsen van het netvlies via de nervus
opticus (hersenzenuw II);
o Secundair visuele cortex:
= visuele databank;
Laat ons begrijpen wat we zien → alle beelden die we kennen worden
bewaard, vergeleken en er wordt door associatie een betekenis aan
gegeven.
Primaire en secundaire auditieve schors:
Je zit op de metro en bent naar muziek aan het luisteren. Deze muziek komt binnen in
je primaire auditieve cortex. Je herkent het liedje doordat de secundaire auditieve
schors dit heeft opgeslagen.
o Primaire auditieve cortex:
Bevindt zich ter hoogte van de bovenste winding van de
temporaalkwab;
Verwerkt rechtstreeks informatie van het gehoorzintuig.
o Secundaire auditieve cortex:
= auditieve databank;
Laat ons begrijpen wat we horen door vergelijking en associatie.
2
, Prefrontale schors:
o Betrokken bij de vorming van:
Persoonlijkheid, volharding, concentratie, initiatief;
Logisch redeneren, intelligentie, planningsvaardigheden en decision
making, kritisch denken;
Sociaal gedrag, rekening houden met anderen (empathie) en
geweten
o Sterke connecties met het limbisch systeem, bijgevolg belangrijk voor:
Emoties en stemming;
Controle van impulsen en seksueel gedrag
Ook van belang voor integreren van reukzin. Mensen met ADHD hebben problemen in de prefrontale cortex.
2.1 GNOSTISCH CENTRUM
Bevindt zich in het overgangsgebied tussen temporaal-, pariëtaal en occipitaalkwab. Is de plaats waar de zintuigelijke input wordt
geïntegreerd tot één beeld van de werkelijkheid → signaal doorsturen naar hogere schorsgebieden en nemen van gepaste
beslissingen het is buiten aan het regenen, je gaat gaan schuilen onder een afdakje, maar merkt dat het afdak op instorten staat
→ je loopt weg.
3. DIENCEPHALON
= Tussenhersenen.
3.1 THALAMUS
Belangrijk inputcentrum;
Belangrijk voor de regulatie van slaap: als je slecht slaapt, kan dit zijn omdat er veel te veel
prikkels zijn, waardoor er veel te veel info naar de cortex gaat;
De thalamus is een gepaarde structuur van grijze stof ter hoogte van de derde ventrikel;
Relais centrum voor alle sensorische en motorische inputverwerking naar de cortex (behalve
reukzin) → filteren van relevante informatie het is zomer en je slaapt met je raam open. Tien
huizen verderop houdt er iemand een houseparty en de muziek staat zeer luid. Je besluit om
je raam dicht te doen.
3.2 HYPOTHALAMUS EN HYPOFYSE
= deel van het limbisch systeem (groep structuren die tussen hersenschors en hersenstam ligt).
= primair regelcentrum van het autonoom zenuwstelsel door:
Hormonale secreties;
Lichaamstemperatuur;
Honger- en verzadigingscentrum;
Dorstcentrum;
Als deel van het limbisch systeem speelt het een rol bij interpretatie van gevoelens.
3.3 EPITHALAMUS EN EPIFYSE (PIJNAPPELKLIER)
Productie melatonine;
Regeling slaap-waakritme.
Pineal gland = pijnappelklier/epifyse.
Pituitary = hypofyse.
Limbisch systeem = lichtgele boog.
3
, 4. HERSENSTAM
Mesencephalon, pons, ruggenmerg. De hersenstam bevindt zich onderaan in de schedel en ligt in het verlengde van het
ruggenmerg.
Tien van de twaalf hersenzenuwen ontspringen in de hersenstam (III tot en met XII);
Reticulaire formatie: diffuus netwerk van zenuwcellen met uitlopers naar ruggenmerg en thalamus, descenderend
(signalen naar beneden) en ascenderend (signalen naar boven) reticulair activerend systeem.
o Reguleert het bewustzijnsniveau, alertheid;
o Reguleert controle van de skeletspieren, autonome cardiovasculaire en respiratoire controle en pijnmodulatie.
Pons, vierde ventrikel (= hartkamer);
Verlengde merg: regulatie van levensfuncties zoals ademen, hartritme, bloeddruk, temperatuur, alsook een aantal
reflexen zoals hoesten, braken.
Als je ter hoogte van je hersenstam een klop krijgt, dan worden de vitale functies aangetast → het cliché beeld dat er soms in
films is waarbij iemand knock out is na een slag ter hoogte van de hersenstam, klopt dus.
5. CEREBELLUM
Voortdurende coördinatie en correctie van lichaamshouding en beweging: geen initiatie van beweging, maar wel
coördinatie, precisie en exacte timing reguleren;
Staat in contact met:
o Cerebrum: informatie aard van de bedoeling van de beweging;
o Hersenstam: informatie over de stand van het lichaam in de omgeving;
o Ruggenmerg: informatie vanuit spieren, gewrichten, pezen.
Probleem met het cerebellum: Geen goede timing, geen evenwicht, geen vlotte bewegingen kunnen maken.
5.1 SENSIBEL SYSTEEM VOOR ZINTUIGLIJKE WAARNEMINGEN
A. Projecties voor epikritische sensibiliteit
Zeer nauwkeurige discriminatieve sensibiliteit voor fijne tastzin, houdings-, bewegings- en richtinggevoel waar ligt een
zandkorreltje?
Vezels gaan aan de ipsilaterale kant van binnenkomst in het ruggenmerg in de achterstrengen van het ruggenmerg
omhoog. Pas in medulla oblongata kruisen de zenuwvezels.
B. Projecties voor vitale sensibiliteit
Voor grove tast, temperatuur en pijn → waarschuwingsfunctie;
Vezels kruisen bij intrede in het ruggenmerg naar de andere laterale zijde.
5.2 MOTORISCH SYSTEEM VOOR BEWEGING
A. Piramidale systeem voor willekeurige motoriek
Corticospinale verbindingen vanuit de motorische schors via de piramiden van de medulla oblongata naar de motorische
voorhoorn van het ruggenmerg.
B. Extrapiramidale systeem voor onbewuste automatische motoriek
Indirecte (sub)corticospinale verbindingen spelen een rol in het aansturen van de motoriek via de basale kernen;
De basale kernen van het extrapiramidale systeem beïnvloeden de motorische schors om via de piramidale banen
uiteindelijk de motoriek te verzorgen.
Epilepsie: onwillekeurige bewegingen die ontstaan door prikkels in de basale kernen;
Parkinson: motorische stoornis. De kern van de substantia nigra is aangetast.
6. LIMBISCH SYSTEEM VOO R EMOTIONEEL GEDRAG
Het limbisch systeem is betrokken bij het reguleren van driften en affectie, emoties, leerprocessen en geheugen.
Hippocampus is belangrijk voor oriëntatie in tijd en ruimte (onderzoek gedaan met taxichauffeurs in Londen. Hun hippocampus
was vergroot doordat ze het hele stadsplan vanbuiten kenden). Bij mensen met een depressie krimpt de hippocampus.
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper chadiadm. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 50843 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen