Een samenvatting van hoofdstuk 16 Voeding en vertering van 10voorBiologie. Gaat over voedingsstoffen, polysachariden, vetten, lipiden, verzadigde vetzuren, eiwitten, bouwstoffen, cholesterol, spijsverteringsstelsel, pesticiden, voedselvertering, knobbelkiezen, slikken, keelholte, maag, zetmeelverte...
Hoofdstuk 16
16.2
Voedingsstoffen -> koolhydraten (brandstof), vetten (brandstof en bouwstof), eiwitten
(bouwstof en heel soms brandstof), water (bouwstof, oplosmiddel, warmtebuffer en
transportmedium), mineralen (bouwstoffen) en vitamines (hulpstoffen bij
stofwisselingsprocessen). Soms worden deze opgeslagen als reservestoffen.
16.2.1
Grootste deel van ons eten bestaat uit koolhydraten (mono-, di- of polysachariden).
Polysachariden zijn onoplosbaar. Belangrijkste is zetmeel. Cellulose ook, maar die is niet te
verteren. Wel een van de belangrijkste voedingsvezels (voor goede darmwerking).
Sommige bacteriën in dikke darmen hebben wel cellulase, waardoor er toch energie uit
cellulose te halen is.
Bij celstofwisseling wordt glucose gebruikt. Bijna alle koolhydraten worden afgebroken tot
glucose. Eventueel overschot wordt omgezet in glycogeen en opgeslagen in lever en
spieren. Als er genoeg glycogeen is, wordt het omgezet in vet. Dat wordt opgeslagen in
onderhuids bindweefsel, rondom organen en in geel beenmerg.
Koolhydraten zijn ook bouwstof voor bijvoorbeeld DNA en RNA.
16.2.2
Vetten horen bij lipiden en zijn opgebouwd uit één glycerol en drie vetzuurmoleculen.
Essentiële vetzuren -> vetzuren die niet gemaakt kunnen worden.
Verzadigde vetzuren -> hebben max. aantal H-atomen in keten. Zijn vooral
reservebrandstof, maar ook isolatiemateriaal. Zitten veel in dierlijke vetten. Sommige
dierlijke vetten hebben cholesterol.
Onverzadigde vetzuren -> hebben minder H-atomen en zorgt dus voor dubbele bindingen.
Hierdoor is de vorm gebogen. Zijn bouwstof, maar leveren ook energie. Zitten veel in
plantaardig voedsel.
Cholesterol -> belangrijke rol in celmembraan. Cholesterol gaat namelijk tussen de
fosfolipiden zitten en houdt die op hun plaats, zodat er stevigheid is. Te veel cholesterol kan
voor dichtslibbende bloedvaten zorgen en v-vetzuren helpen hierbij. O-vetzuren breken
cholesterol juist af.
Vet bij kamertemperatuur vloeibaar, dan olie. Meestal zijn vetzuren daarin onverzadigd.
Planten vaker olie, dieren vaker vet.
16.2.3
Eiwitten (proteïnen) zijn belangrijk als bouwstof. Worden afgebroken als ze meer aanwezig
zijn dan nodig. Afbraakproducten worden meestal uitscheiden, maar klein deel wordt
gebruikt als brandstof. Eiwitten worden in aminozuren gesplitst en in darmwand opgenomen
in bloed.
Hoe nauwer de verwantschap van een organisme met de mens, hoe meer die eiwitten op de
onze lijken.
16.2.4
Vochtbalans -> een evenwicht van het vocht in ons lichaam. Per dag moet je ongeveer 2
liter vocht gebruiken om een goede balans te hebben. Verlies van vocht komt door urine en
, verdamping.
16.2.5
Spoorelementen -> mineralen waarvan weinig opgenomen hoeft te worden, maar wel
belangrijk zijn, zoals fluor en jodium.
Natrium en kalium heb je nodig voor een goede samenstelling bloed en weefselvocht.
Check tabel!
16.2.6
Vitamines -> organische stoffen die je niet zelf kunt maken, behalve vit D. Twee soorten: in
vet oplosbaar en in wateroplosbaar. Vit ADK zijn in vet oplosbaar en kunnen alleen naar
bloed als daar ook vet is. Vit BC zijn wateroplosbaar.
Check tabel!
16.3.1
Omdat bacteriën en schimmels leven van dode organische resten, bederft ons voedsel. Dit
kan tegengegaan worden door voedsel te conserveren (pasteuriseren, steriliseren, zout of
suiker of zuur toe te voegen). Het kan echter ook op een kunstmatige manier: additieven
worden gebruikt, maar ook emulgatoren en stabilisatoren die ervoor zorgen dat de
producten stevig blijven.
Additieven -> veel natuurlijk, maar ook chemisch. Hebben E-nummer.
Voedselvergiftiging -> door eten bedorven dierlijk voedsel.
16.3.2
Pesticiden -> chemische bestrijdingsmiddelen die uiteindelijk slecht zijn voor de gezondheid.
Overbemesting met nitraathoudende mest -> zorgt voor hoge gehaltes nitraat in
bladgroentes. Is alleen schadelijk, omdat nitraat omgezet kan worden in nitriet.
Zware metalen -> door meststoffen of vieze lucht in eten.
Er kunnen ook antibiotica en groeihormonen in dierlijke producten zitten. Antibiotica zijn
slecht, want kunnen zorgen voor resistentie, zodat ze bij de echte ziekte niet meer werken.
LEES EXTRA SHIT
16.4
Spijsverteringsstelsel -> darmkanaal met spijsverteringsklieren. Heeft de volgende taken:
● Opname eten
● Mechanische vetering -> verkleining eten door kauwen en kneden
● Chemische vetering -> verkleining eten door enzymen
● Transport voedsel door spijsverteringskanaal -> slikken
en peristaltiek
● Peristaltiek -> kneden en mengen eten
● Resorptie -> overdracht voedingsstoffen naar bloed
● Ontlasting -> uitscheiding afvalstoffen en niet-verteerde
resten
Spijsveteringskanaal -> holle verbinding tussen mond en anus.
Eten wordt klaar gemaakt voor overdacht naar bloed.
Onverteerde resten worden weggehaald. Vertering gebeurt door
enzymen in verterinssappen, gemaakt in spijsverteringsklieren.
1-mondholte, 2-keelholte, 3-slokdarm, 4-middenrif, 5-lever, 6-
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper isabella3. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
