Chronische pijn en centrale sensitisatie: inleiding en behandelprincipes
Chronische pijn is het meest voorkomende probleem binnen de gezondheidszorg in de Westerse samenleving.
Het komt meer voor dan diabetes, hart- en vaatziekten en kanker samen.
Chronische pijn is ook het duurste probleem. Een gigantische kostenbesparing zou zijn om oudere mensen met
knieproblemen bijvoorbeeld door te sturen naar de kine en niet te kiezen voor een artroscopie.
Voor de patiënt gaat het over levenskwaliteit en dit heeft ook te maken met geld. Patiënten die ernstig
geïnvalideerd zijn, zullen minder functioneel en productief zijn (bv. op het werk) en zullen dus ook te maken
krijgen met financiële problemen.
Chronische pijn is niet persee de grote boosdoener. Mensen met aanhoudende pijnklachten zijn zogezegd 6 jaar
ouder dan dat ze effectief zijn. Elke 10 jaar dat ze met chronische pijn leven, zal er één levensjaar ingeboet
worden. In studies blijkt dat die gereduceerde levensverwachting bij chronische pijnpatiënten te verklaren is
door het verhoogde risico op kanker en hart- en vaatziekten. Deze patiënten zullen ook sneller overlijden. Het
verhoogd mortaliteitsrisico verdwijnt volledig als men een gezonde levensstijl heeft.
Hoe kunnen wij nu als kinesitherapeut de levensstijl factoren van de patiënt beïnvloeden? We gaan niet zoeken
naar de oorzaak in de weefsels wat de pijn veroorzaakt, maar we gaan ook de levensstijl factoren aanpakken bij
chronische pijn patiënten. Mensen met chronische pijn gaan denken dat als ze meer bewegen, dat ze dan ook
meer pijn zullen hebben. We moeten deze personen dus wijsmaken dat dit niet het geval is.
1
,Slaap en stress kunnen bijvoorbeeld bijdragen aan het ontstaan of het onderhouden van chronische pijn. Het
gaat niet alleen over de volwassen levensgroep (18-65 jaar), maar ook over de geriatrische populatie waar
chronische pijn nog vaker voorkomt. Hierbij is het nog lastiger om daarmee aan de slag te gaan. Het wordt nog
moeilijker om met de patiënten te communiceren bijvoorbeeld. Bij de geriatrische populatie (65+) komt
chronische pijn dus regelmatig voor. Hierbij is het soms moeilijk om ermee aan de slag te gaan als er bijvoorbeeld
een cognitieve achteruitgang bij komt kijken. Er bestaat ook pediatrische chronische pijn en dit is de chronische
pijn bij kinderen. Hierbij gaat men ook de ouders behandelen en informatie mee geven. De overtuigingen en
percepties van de patiënt zullen het gedrag van de patiënt beïnvloeden.
In de anamnese wordt standaard bevraagd of de patiënt rookt. Als dit het geval is, gaan deze patiënten minder
grote therapie effecten kunnen verwachten op basis van het pijn revalidatie programma. Dit is zo omdat dit te
maken heeft met de levensstijl factoren, waaronder dus ook roken. Als men rookt, weet men dat deze persoon
niet heel sterk investeert in zijn of haar eigen gezondheid en er zal dus waarschijnlijk ook minder therapietrouw
zijn. men kan dus best alle levensstijl factoren bevragen zodat men al een beeld krijgt in welke mate de patiënt
zichzelf verzorgt en dan kan men al een idee krijgen of de therapie zal aanslaan of niet.
Chronische pijn is eigenlijk een heel slechte term omdat het een heel negatieve connotatie is en de patiënt zal
denken dat de pijn dus voor de rest van zijn of haar leven is. Om de term ‘chronische’ te veranderen, kan men
dit woord vervangen door: tijdelijke of aanhoudende pijnklachten. ‘tijdelijk’ suggereert al dat het maar voor een
tijdje is en dat het niet voor altijd zal blijven duren. Maar soms kan men de pijnklachten gewoon niet weg toveren
en is het woord ‘tijdelijk’ misschien nog iets te positief waardoor de patiënt teleurgesteld kan zijn als de pijn niet
verdwenen is.
Men moet ook oppassen met nocebo-boodschappen: ‘men weet nog niet wat het precies is, maar het kan zijn
dat ik geopereerd moet worden’. Het nocebo-effect is dus als men direct gaat zeggen tegen de patiënt dat hij
mogelijks geopereerd moet worden (worst-case-scenario- en na een paar weken blijkt het dan toch dat dat niet
nodig is.
Wat hebben dry needling, massage, accupunctuur, orthopedische chirurgie en roken gemeen? Allen resulteren
in korte termijn pijnstillende effecten en ze voorkomen ook herstel op lange termijn bij patiënten met chronische
pijn. Ze hebben dus een bewezen pijnstillend effect voor korte duur, maar niet op lange duur. Het voorkomt ook
het herstel op lange termijn want het zet de patiënten aan om een passieve copingstijl aan te nemen (dat men
als patiënt er zelf niets voor moet doen). Dry needling en accupunctuur worden vaak uitgevoerd door
kinesitherapeuten maar normaal mogen kinesitherapeuten niet in het lichaam van de patiënt te werk gaan, men
mag niet invasief te werk gaan. Kinesitherapeuten mogen normaal enkel oppervlakkig te werk gaan.
2
,Welke discipline staat het verste om te gaan toepassen? Men weet het niet exact.
Men is gaan kijken naar de attitudes van kinesitherapiestudenten ten aanzien van lage rugpijn. Men is naar alle
opleidingen in Vlaanderen gaan kijken en dan nog enkele opleidingen in Nederland. Onderaan ziet men of men
de richtlijnen volgt. Dan ziet men dat in het tweede jaar van de opleiding meer dan 60% onvoldoende zit en ook
in het vierde jaar is er bijna 40% die zich hier niet bij aansluit. 90% van de tweedejaars studenten zegt dat men
nog moet wachten met het werk te hervatten maar dit is compleet tegenstrijdig met de internationale
aanbevelingen. Men moet de patiënten nooit motiveren om thuis te blijven, men moet die altijd motiveren om
toch te gaan werken.
Hieronder ziet men een verklaringsmodel voor aanhoudende pijn. Hoe kunnen we hierop inwerken? De eigen
effectiviteit is vaak laag bij patiënten die voor de eerste keer naar de kine gaan, we moeten die dan verhogen.
Ze moeten beter met hun gezondheidsprobleem aan de slag kunnen gaan, de eigen effectiviteit moet verhoogd
worden.
Links ziet men een normale situatie en rechts ziet men wat we centrale sensitisatie noemen. Links ziet men dat
iemand verhoogde spierspanning in de rug ontwikkeld na te lang zitten, dit signaal gaat naar het brein en het
brein zegt: dit zal wel beteren na één dag. In de situatie rechts is het exact dezelfde situatie met dezelfde input
maar dit wordt helemaal anders voorgesteld in het zenuwstelsel. Deze patiënt zal veel el langer chronische
rugpijn hebben, terwijl de input van de spieren exact hetzelfde is.
3
, Als het gaspedaal voor pijn te hard wordt ingedrukt, zal de top down pijnversterking te hard werken. Hoe kunnen
we dit behandelen en hoe kunnen we dus het gaspedaal minder hard doen induwen? Hiervoor kunnen we de
percepties van de patiënt gaan aanpassen. Pijn katastroferen is bijvoorbeeld een verkeerde overtuiging van het
brein = magnificatie + piekeren + hulpeloosheid. Magnificeren is het uitvergroten van de pijn. Als men de patiënt
minder kan laten piekeren, dan zal het gaspedaal minder ingedrukt worden. Men kan er ook voor zorgen dat
men minder stress ervaart of dat men beter kan omgaan met de dagelijkse stress. Stress zal namelijk de
pijnversterking nog is extra doen versterken.
Om de endogene pijnstilling te activeren, kan men bijvoorbeeld fysieke activiteit uitvoeren. Eerst zal die fysieke
activiteit geen pijnstillend effect hebben, maar later zal dit wel het geval zijn. Als de patiënten in dat
oefenprogramma blijven, zal de pijn wel verminderen naarmate men langer bezig is met het programma. Op
termijn zal het endogeen pijnstillend effect dus wel geactiveerd worden. Men kan ook iets lekker eten, tuinieren
of iets doen wat de patiënt zelf leuk vindt. Dit kan er ook voor zorgen dat de endogene pijnstilling geactiveerd
wordt. Laat de patiënt zaken doen, die hij of zij graag doet.
Hieronder ziet men het principe van lange termijn potentiatie. De capaciteit om neurotransmitters aan te maken
en de capaciteit om die neurotransmitters op te vangen, is verdubbeld. De synaps wordt veel efficiënter en dat
is wat we noemen: lange termijn potentiatie. Je moet dus veel minder input hebben, als dit zich manifesteert,
om communicatie te hebben tussen de neuronen.
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper falkedeprins. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.