DIETETIEK S2 SAMENVATTING
DIETETIEK S2
BELANGRIJKE DEFENITIES
- REE = Resting Energy Expenditure = rustmetabolisme
- BMR = Basal Metabolic Rate = basaal metabolisme
- TEE = Total Energy Expenditure = total energieverbruik
- PAL = Physical Activity Level = niveau van lichaamsbeweging
- thermisch effect = energie is nodig om de ingenomen voedingsstoffen uit de voeding te verteren,
absorberen, transporteren, uit te wisselen en op te stapelen.
→ postprandiaal energieverbruik = voorgaande energieverbruik: duurt enkele uren (meestal 4
uur) en doet de REE met ongeveer 10% toenemen in geval van een gevarieerde voeding.
- energieverbruik =
- energiebehoefte = De energiebehoefte vertegenwoordigd de hoeveelheid energie (uigedrukt in kJ of
kcal) die via de voeding aan het organisme moet worden aangeboden om een optimale lichaamsmassa,
groei, lichaamsontwikkeling en niveau van lichaamsbeweging mogelijk te maken dat toelaat een goede
gezondheid op lange termijn te verzekeren.
→ factoren die energiebehoefte beïnvloeden
- zelfregulatie =
- normale groei =
- hyperplasie =
- hypertrofie =
- Adiposity Rebound (AR) =
-
LES 1: ENERGIEBEHOEFTE DOORHEEN DE LEVENSLOOP
Definitie: Energiebehoefte (herhaling)
→ 1kcal = 4,184kJ (<->)
De energie verzekert:
- de metabolische reacties = het geheel van processen van omzettingen van de voedsel in
de cellen van je lichaam
- fysiologische functies (functieleer)
- lichamelijke acitiviteit
- warmteproductie
, DIETETIEK S2 SAMENVATTING
- weefselontwikkeling
De energie komt tot stand door oxidatie*(het vormen van een verbinding met zuurstof) of
verbanding van voedingsstoffen.
→ vetten, KH en EW
→ alcohol en voedingsvezels in mindere maten
*oxidatie: elektronen worden afgestaan. Bv. Oxidatie van ijzer noemen we ‘roesten’
Defenitie: Energieverbruik:
Energieverbruik ≠ energiebehoefte!
TEE = Total Energy Expenditure = Totaal energieverbruik
Bestaat uit:
- fysieke activiteit door lichaamsbeweging → berekening via PAL
- spontane lichamelijke activiteit
- thermisch effect van voedsel
- basaal metabolisme (BMR): ontwaken en slaapmetabolisme (REE)
20%
45% PAL
10%
45%
REE
BMR
Basaalmetabolisme (BMR) = de energie die verbruikt wordt om basale fysiologische
functies te verzekeren
,DIETETIEK S2 SAMENVATTING
Het lichaam verricht geen arbeid, is in rust → bezit wel degelijk energieverbruik
DUS wanneer men slaapt → basaal metabolisme (zonder verplaatsing)
Rustmetabolisme (REE) = afhankelijk aan een paar voorwaarden zoals metale en fysieke
rust, omgevingstemperatuur, postabsorptieve toestand.
DUS waneer men een dutje doet van 30min is men in wakende toestand en spreekt men →
over een rustmetabolisme (met verplaatsing)
BMR& REE worden beïnvloed door:
Gewicht, geslacht, leeftijd, vetvrije massa, hormonaal evenwicht, soort opgevolgd dieet (bv.
Vasten), slaap, ziekten, koorts hebben, nicotine (rookt men ofniet?), metabolische stress (bv.
Burn out)
→*vetvrije massa: hoe meer cellen men heeft, hoe groter de totale energiewisseling zal zijn.
*vetmassa en vetvrije massa word gemeten door BOD POD → inschatting BMR
→ geslacht, gewicht: vrouwen zijn kleiner en hebbben een groter percentage vet tegenover
mannen, waardoor zij een kleiner energieverbruik in rust hebben.
→ leeftijd: vanaf de geboorte neemt de metabole activiteit van alle cellen tijdens het ouder
worden geleidelijk af.
→ opgevolgde dieet: het verteren van voedsel kost energie en met name de KH- en
EWafbraak verhoogd het rustmetabolisme. Vandaar dat persoon bij operatie in nuchtere
toestand dient te zijn zodat energieverbruik daalt.
→ Voorheen (vorige semester) gingen we berekenen aan de hand van Henry Formule, nu
zien we gedetaileerder van kind naar volwassenen om andere formules te kunnen gebruiken.
Normale groei, normale lichaamssamenstelling?
→ BMI (in kg/m²)
<18j Zie (inter)nationale groeicurven
18 – 64j 18,5 – 24,9
→ middelomtrek:
Voor man: <94cm
Voor vrouw: <80cm
>65j 23 – 28
Voor zwangere vrouwen BMI o.b.v gewicht voor zwangerschap
, DIETETIEK S2 SAMENVATTING
Gewichtstoename tijdens zwangerschap is
ook afhankelijk van BMI voor de
zwangerschap.
Thermisch effect:
= energie die nodig is om de ingenomen voedingsstoffen uit de voeding te verteren,
absorberen, transporteren, uit te wisselen en op te stapelen.
- postprandiaal energieverbruik = voorgaande energieverbruik: duurt enkele uren (meestal 4
uur) en doet de REE met ongeveer 10% toenemen in geval van een gevarieerde voeding.
→ voor de vetten: 5% van hun energie
→ voor de EW: 20% van hun energie
→ voor de KH: 10% van hun energie
Energie nodig voor lichaamsbeweging (fysieke + spontane activiteit)
= alle bewegingen die door de skeletspieren worden uitgevoerd.
Aantal lichaamsbeweging/ energie is verschillend per individu
Heeft te maken met: beroep, vrije tijdsactiviteit (nog veel extra sporten), graad van
opwinding… → 15 – 50% of meer van de TEE uitmaken (zie afbeelding)
→ wordt berekend via PAL (tabel 4 HGR)
! → PAL mag vermeerderd worden met +0,3 in geval van vrije tijds- of sportactiviteiten van
30-60min 4tot5 maal per week. (BV. Jan fiets elke dag naar zijn werk (het is 30min fietsen)
→ + 0,3 bij zijn PAL)
HERHALING VORIG SEMESTER
Specifieke energiebehoefte:
HOOFDSTUK 1: voeding tijdens de zwangerschap en tijdens de
borstvoedingsperiode
1.1 preconceptiezorg = voorbevruchtingzorg
* conceptie = het moment waarop een spermacel een eicel bevrucht. Iedere
menstruatiecyclus komt er een rijpe eicel vrij bij de eisprong. Na de bevruchting
ontstaat een zygote → embryo.
= geheel aan maatregelen ter bevordering van de gezondheid van de aanstaande
moeder en haar kind bij voorkeur voor de conceptie moeten worden genomen.
