Deborah Saunders
Hoofdstuk 2 (Van Geel)
Anamnese en
dermatologische
inspectie
Efflorescentie zichtbare veranderingen huid die met elkaar een huidaandoening vormen
PROVOKE PLAATS - Bolrond met indeuking
RANGSCHIKKING - Hemisferisch
- Gegroepeerd: - Vlak
o Corymbiform (moederlaesie - Spits
met dochterlaesies) - Gesteeld
o Anulair - Hobbelig
o Lineair - Opgeworpen rand
o Herpetiform (dicht op elkaar)
- Gedissemineerd (systemisch, niet OMTREK
gegroepeerd) - Lijnscherp
- Diffuus (systemisch, gegroepeerd) - Scherp
- Discreet (niet-gegroepeerd) - Matig scherp
- Reticulair (netvormig) - Onscherp
- Confluerend (in elkaar
overlopend) KLEUR
- Vaak lichtrood - Folliculair (volgens follikels)
- Niet wegdrukbaar - Circinair (onderbroken ringvormig)
- Concentrisch EFFLORESCENTIE
- Kokardevormig - Macula (kleurverandering, vlak)
(schietschijfvormig) - Dyschromie (niet-wegdrukbaar)
- Erytheem (wegdrukbaar)
Uitbreiding - Purpura (niet-wegdrukbaar)
- Solitair - Teleangiëctasie (streepvormig)
- Circumscript - Papel (< 1 cm, geen
- Regionaal littekenvorming)
- Segmentaal - Nodulus (< 1 cm,
- Gegeneraliseerd littekenvorming)
- Universeel - Nodus (> 1 cm, littekenvorming)
- Tumor (> 1 cm)
OMVANG - Plaque (vlak, > 1 cm)
- Miliair (1–2 mm) - Vesikel (< 1 cm, zonder eigen
- Lenticulair (3–10 mm) wand)
- Nummulair (1–3 cm) - Bulla (> 1 cm, zonder eigen
- Kinderhandpalmgrootte (3–5 cm) wand)
- Handpalmgrootte (> 5 cm) - Pustula (< 1 cm, holte met vocht)
- Squama (loslatend hoornlaag)
1
, Deborah Saunders
VORM - Crusta (korst: exsudaat, bloed,
- Rond …)
- Ovaal - Comedo (afgesloten
- Polygonaal talgklieruitgang)
- Polycyclisch - Lichen (vergroving huid)
- Rechthoekig - Eczeem
- Lineair - Erosie (beperkt tot epidermis)
- Gegyreerd - Excoriatie (epidermodermale
- Dendritisch erosie)
- Grillig - Vulnus (niet door pathologie)
- Anulair - Ulcus (tot in subcutis)
- Bolrond - Ragade (fissuur)
Macula Omschreven kleurverandering in het niveau van de huid zonder andere
epidermale of dermale afwijkingen
Dyschromia Niet nader omschreven kleurverandering van de huid die niet berust op
vaatverwijding (niet-wegdrukbaar), vb. vitiligo
Erythema Niet nader omschreven, rode kleurverandering van de huid, die berust op
vaatverwijding (wegdrukbare roodheid)
Purpura Zichtbare bloeding huid of slijmvliezen (niet-wegdrukbare roodheid), men ziet
rode tot paarsblauwe onscherp begrensde verkleuringen die in de loop van de
tijd, afhankelijk van het ontleden hemoglobine, geelbruin van kleur worden
Teleangiectasia Blijvende verwijding van de kleinere bloed- of lymfevaten (‘wegdrukbare
roodheid’), zichtbaar als streepvormige of puntvormige felle roodheid
Papula Circumscriptie, solide verhevenheid van de huid < 1cm, die ontstaan is door
cel-, weefsel- of vochttoename en die geneest zonder littekenvorming
Urtica Vlakke, circumscriptie, vluchtige verhevenheid van de huid als gevolg van
oedeemvorming in de dermis, ontstaan door vasodilatatie en verhoogde
vasopermeabiliteit
Plaque Solide vlakke verhevenheid van de huid, >1cm
Nodulus Circumscripte kleine knobbel of palpabele weerstand in de dermis of subcutis
gelegen, al dan niet boven de huid verheven, < 1cm, over het algemeen
genezend met littekenvorming (dit is niet altijd zichtbaar)
Nodus Als nodulus, maar > 1cm
Tumor Solide verhevenheid van de huid, > 1cm, die meestal ontstaat door
celvermeerdering
Vesicula Zichtbare holte gevuld met helder vocht, zonder eigen wand, < 1cm,
gelokaliseerd in de epidermis
Bulla Als vesicula, > 1cm, intraepidermaal of subepidermaal gelegen
Pustula Zichtbare holte gevuld met purulent vocht, zonder eigen wand, < 1cm,
meestal in epidermis gelegen
Squama Loslatend conglomeraat van hoorncellen (schilfer)
Crusta Korst die samengesteld is uit ingedroogd sereus en/of purulent exsudaat,
bloed, cellen, necrotisch materiaal of vuil
Comedo Een afgesloten talgklieruitvoergang met ophoping van talgkliermateriaal
Lichenificatie Vergroving van het huidreliëf
Erosie Een defect van de huid beperkt tot de epidermis (geen bloedingen zien)
Excoriatie Een epidermodermaal defect dat iets dieper gelegen is dan een erosie
(puntvormige bloedingen zichtbaar)
Ulcus Defect in de huid tot in de de subcutis met geen of geringe tendens tot
genezing, ontstaan na voorafgaande huidverandering
2
, Deborah Saunders
Rhagade (fissuur) Inscheuring van de huid, variërend van oppervlakkig tot diep
Atrofie Afname van het volume van de huidsamenstellende bestanddelen,
epidermale atrofie heeft enkele aparte kenmerken: Dun, iets verzonken,
plooibaar, doorschemeren van vaten, verdwijnen adnexen, soms blekere tot
witte kleur door afname van aantal pigmentvormende cellen
Pityriasiform Zeer klein, lijkt poeder (zoals bij pityriasis vesicolor en pityriasis rosea)
Psoriasiform Plaatjesvormig, wit, zilverachtig glanzend (kaarsvet, zoals bij psoriasis)
Ichthyosiform Visschubachtig, in rijen naast elkaar, ruitvormig (zoals bij ichthyosis)
Keratotisch Eeltvormig, ruw en adherent, brokkelig (zoals bij eczema hyperkeratoticum,
CDLE, keratotisch actinica)
Collerette Kraagvormig, ringvormig kransje van schilfers (dat o.a. na het openbarsten
van een vesicula bij bijvoorbeeld eczeem overblijft)
Craquelé Gebarsten, grof netwerk van fijne barstjes (zoals bij eczema craquelé)
Seborrhoisch Geel, vettig
Morfologische
groep
Hoofdstuk 6-7: Erythemateuze dermatosen/ erythrodermie
Erytheem - Roodheid van de huid en/of slijmvliezen die onder druk van een glaasje
verbleekt, ontstaat o.i.v. vaatverwijding – vluchtig of ‘perstans’
- Vrijwel geen andere zichtbare afwijkingen dan hyperemische roodheid
- Roodheid: Gegeneraliseerd (virussen, geneesmiddelen…), diffuus
(dermis bloedvaten), maculair (toppen papillen)
- Exantheem: “opbloeiing” o.i.v. acute infectieziekte = erytheem over
grote oppervlakte
Erythema - Parvovirus B19 (duur: 5-10 dagen) → 5-15j groep
infectiosum - Kinderen zijn er niet echt ziek van + niet erg besmettelijk
- 1-2 dagen: Milde griepachtige verschijnselen (koorts, malaise, spierpijn)
- Rode wangen (slapped cheeks) na 5-7 dagen
- Uitgebreide rash opgebouwd uit annulair uitbreidende erythemateuze
lesies die conflueren tot een kant-achtig patroon (lacy-like pattern)
- Perinaso-orale gebied blijft vrij (narcose kapje)
- Bij volwassenen: gewrichtsklachten
3
, Deborah Saunders
Erythema faciale - Spoedopname!
- Accidentele blootstelling aan UV bij aflezen labotechniek
- Zie ook de ogen → Corneale injectie
- Pannocort als lichtste corticoïed
- Kunsttranen
- Gelokaliseerd erytheem, gegeneraliseerd erytheem, annulair/gegyreerd
erytheem, livedo erytheem
Erythema palmare - Diffuus, reticulair of kleinvlekkig
- Oorzaak: leveraandoeningen, cardiovasculaire aandoeningen,
zwangerschap, lupus, reumatoide arthritis
- Niet behandelen, onderliggende oorzaak bekijken
Erythema ab igne - Door warmtebron of lange kinesitherapie
- Netwerkvormig, bruin
Erythema faciei - Vluchtige: blozen (e pudore) – voeding, farmaca; feochromocytoom of
carcinoïedsyndroom
- Niet-vluchtig vb bij diabetes, mitraalklepstenose…
- Bijkomende bloedonderzoeken – camouflage – lasertherapie
Erythema perstans - Blijft weken tot maanden bestaan
- Gepaard met lichte vasculitis, waardoor het niet geheel wegdrukbaar is
- Niet frequent: meest bij couperose, en als geneesmiddelenreactie
(“fixed drug eruption”)
- Meerdere ziekten kunnen dit geven vb lupus, sarcoidose, lymfoom…
Couperose - Uitzetting/toename van haarvaatjes in de huid
- Wangen, neus, kin en voorhoofd
- Zichtbare adertjes
- Flushes
- Roodheid
Oorzaken:
- Genetische voorbeschiktheid
- Hyperreactiviteit van de bloedvaten gelaat
- Gestoorde reactie op temperatuurswisseling
- (Onterecht) gebruik van cortisonezalfjes
Complicaties:
- Flushes, blijvende roodheid
- Branderigheid, overgevoelige huid, “onverdraagzame” huid
- Gevoelige ogen
- Gespannen, gezwollen huid
- Ontstekingen: ”acne rosacea” (niets te maken met acne)
- Verdikking van de huid “appelsienhuid”
Rhinophyma - Laatste stadium rosacea
- Dronkaards neus
- Kunnen afschaven met CO2-laser
4
