Samenvatting hoofdstuk 7 Fysiologie van kapsel, ligamenten en spierpezen van de blokwijzer met verwerking van nota’s en powerpoints van tijdens de lessen “Immunologie en bindweefselfysiologie” Voor de opleiding 1 bachelor lichamelijke opvoeding en bewegingswetenschappen, 1ste semester, VUB.
Hoofdstuk 7: Fysiologie van kapsels, ligamenten en spierpezen:
1) Inleiding:
Gewrichtskapsels (capsula articularis) en ligamenten hebben een witte kleur
- Functie gewrichtskapsel: productie van synoviale vloeistof en bij elkaar houden v/h
gewricht
- Ligamenten functie: een bewegingssturende en stabiliserende functie
o Stabiliserende functie is zowel passief als actief
▪ Actieve bijdrage kan worden geleverd doordat ligamenten (en ook het
gewrichtskapsel) onze hersenen informeren over de stand v/h
gewricht, snelheid en richting van eventuele bewegingen,…
2) Ligamenten:
Bestaan uit groot deel collageen (70-80%) en elastine.
- Collageenvezels om de voornaamste functie v/d ligamenten te kunnen uitvoeren:
weerstaan aan trekkrachten zonder lengteverandering.
o De collageenvezels zijn deels parallel aan elkaar georiënteerd maar niet
allemaal in dezelfde richting, er is een golvend patroon merkbaar.
▪ Door deze verschillende oriëntatierichtingen worden verschillende
onderdelen v/h ligament ook door verschillende bewegingen op
spanning gebracht.
- Wanneer een ligament stapsgewijs op spanning wordt gebracht dan worden de
vooreerst golvende collageenvezels stapsgewijs in de lengterichting v/h ligament
georiënteerd, we schuiven daarbij naar rechts op in de belastings-vervormingscurve
In de figuur (p198) is de belasting – vervormingscurve van een ligament weergegeven.
- Eerste gedeelte (onder x): de matrixelementen (v ligament) vangen de krachten op
zodat de verlenging tot een minimum beperkt blijft.
- Gedeelte boven x: de golvende collageenvezels komen op spanning. Het ligament zal
steeds nadat de opgelegde belasting wordt weggenomen, terugkeren naar zijn
oorspronkelijke positie (dankzij elastine).
- Een ligament die zo grote belasting te werken kreeg komt in hoogte deel v/d curve.
Hier treedt er wel vervorming op en dus is het ligament beschadigd.
- Uiterst rechts: volledige rupturatie (verscheuring) v/h ligament
1
,Ligamenten en binding aan bot; overgang v/h ligament naar het bot in drie stadia:
- Vanaf het ligament komt er een overgang in vezelig kraakbeen. (1) Dat gaat weer
over in gemineraliseerd vezelig kraakbeen (2) en zo weer naar bot. (3)
o Bij het binnentreden in het bot vermengen de collageenvezels zich met het
collageen in de botlamellen.
o De penetrerende vezels worden de vezels van Sharpey genoemd.
- In buitenste vezels v/h ligament ziet men een verankering v/d collageenvezels v/h
ligament in het periost, en vervlechting met de collageenvezels (in periost).
o Deze geleidelijke overgang van ligament nr bot voorkomt piekbelasting
Tijdens zwangerschap:
- Relaxine wordt geproduceerd in het corpus luteum (ovarium) en de placenta.
o Dit stimuleert de groei v/d baarmoeder en de capsuloligamentaire structuren
in de lumbopelvische regio worden voorbereid.
▪ Relaxine beïnvloedt de functie v/d fibroblasten en chondroblasten in
deze regio: het zet de bindweefselcellen aan om collagenase en
andere metalloproteïnasen af te geven.
→ door deze proteolytische enzymen wordt het bindweefsel v/d
bekkenbodem, de symphysis pubica en de sacro-iliacale gewrichten en
van andere gewrichten verzwakt.
→ zo wordt de doorgankelijkheid v/d baby doorheen geboortekanaal
tijdens bevalling mogelijk gemaakt.
3) Gewrichtskapsel:
Omsluit het volledige gewricht, zorgt voor gesloten structuur, wit van kleur en is soms
minder dan een millimeter dik. Bestaat uit 2 lagen:
- Binnenste: membrana synovialis
- Membrana fibrosa (omgeeft de membrana synovialis)
- Ligamenten kunnen ofwel gescheiden v/h kapsel (extra-articulair) gelegen zijn, ofwel
zijn ze deels vergroeid met de membrana fibrosa.
Membrana synovialis: staat in voor de aanmaak van synoviaalvloeistof
- Intima: de oppervlakkige laag van de membrana synovialis (deel dat nr de
binnenkant v/h gewricht gericht is). Bestaat uit enkele lagen synoviaalcellen.
o De synoviaalcellen lijken op macrofagen maar zijn gespecialiseerde
bindweefselcellen. Bezitten een groot Golgi-apparaat, veel mitochondriën,
lysosomen en vacuolen → grote synhtese-activiteit. En ze hebben een klein
endoplasmatisch reticulum
o In intima bevinden zich ook fibroblastachtige cellen met goed
endoplasmatisch reticulum om voldoende collageen en matrixcomponenten
te kunnen synthetiseren.
o De ruimte tussen de cellen wordt opgevuld met water en
matrixcomponenten. Collageen in intima is type 1 en 3.
2
, - Heeft een gescheiden vascularisatie van de membrana fibrosa. De initma heeft ook
veel lymfevaten en is niet geïnnerveerd.
- Subintima: onder intima, veel dikker, hierin liggen de matrix (losmazig bindweefsel
zonder duidelijke opbouw van collageenvezels type 1, 2, 4, 5 en 6) en fibroblasten,
vetcellen, enkele macrofagen, leukocyten en mestcellen.
- Membrana synovialis maakt gebruik van villi synovialis en plicae synovialis om aan
oppervlaktevergroting te doen.
Membrana fibrosa: bestaat uit collageen type 1 (maar ook type 3, 4, 5 en 6 aanwezig) en
heeft vooral ondersteunende rol voor de membrana synovialis.
- De cellen: metabolisch actieve fibroblasten, met groot endoplasmatisch reticulum en
golgi-apparaat en vele mitochondiën waardoor ze instaan voor aanmaak van
collageen en matrixcomponenten.
- Op plaatsen waar gewrichtskapsel vaak mechanisch belast werd kan een verdere
ontwikkeling v/d membrana fibrose plaatsvinden, met collageenvezels georiënteerd
volgens de krachtlijnen. → = vorming van intrakapsulaire ligamenten.
- Collageenvezels lopen kriskras door elkaar zodat gewrichtskapsel in verschillende
richtingen belastbaar is.
Synoviaalvloeistof: maakt het mogelijk dat we veel jaren zonder verhitting (door hoge
wrijvingsweerstand) of slijtage verder kunnen. Heldere lichtgele kleur te vergelijken met
eigeel van ei.
- Bezit elastische en visceuze eigenschappen waardoor het zijn rols als voedsel voor
gewrichtskraakbeen, schokbreker en ‘smeervloeistof’ kan vervullen.
- Samenstelling lijkt op dat van bloedplasma maar eiwitgehalte 1/3 de van bloedplasma.
+ deels andere eiwitten aanwezig in de synoviaalvloeistof aangemaakt door
synoviaalcellen.
- Cellen van immuunstelstel zijn ook aanwezig samen met suikers, hyaluronzuurketens
en proteoglycaanaggregraten.
- De synoviaalcellen en fibroblastachtige cellen v/d intima zorgen voor productie en
resorptie van de vloeistof. De villi en plicae synovialis zijn hier van enorm belang
Beweging: Bij beweging van gewricht wordt automatisch bloedsomloop gestimuleerd.
Hierdoor wordt er zuurstof en voedingstoffen van buiten kapsel nr de bloedvaten binnen in
het gewrichtskapsel vervoerd. (Tot in subintima)
- Dankzij processen als diffusie en osmose komen deze stoffen eerst in intima en dan
synoviale vloeistof terecht.
o Mate dat diffusie mogelijk is, hangt af van aantal beweging dat aan gewricht
wordt blootgesteld.
- Spanning en ontspanning bevorderen de aanvoer van voedingstoffen en afvoer van
afvalstoffen (lactaat, co2) tussen bloedbaan en synoviaal vloeistof.
- Via de synoviaalvloeistof bereiken zuurstof en voedingsstoffen ook de chondrocyten
en de chondroblasten in het kraakbeen.
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper jentelanghendries. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
