100% tevredenheidsgarantie Direct beschikbaar na je betaling Lees online óf als PDF Geen vaste maandelijkse kosten
logo-home
Eerder door jou gezocht
Eerder door jou gezocht
logo
Samenvatting folterverbod - mensenrechten open boek €3,99
In winkelwagen
Snel navigeren naar
Voorbeeld
  2.  
  3. Universiteit Gent (UGent)
  4.  
  5. Bachelor Rechten
  6.  
  7. Mensenrechten

Samenvatting

Samenvatting folterverbod - mensenrechten open boek

 0 keer verkocht

zeer volledige lesnotities van het hoofdstuk folterverbod, onderdeel van het open boek gedeelte van het vak mensenrechten (1ste bachelor rechten UGent). Dit was voldoende voor het examen (zelf cursus niet nodig gehad) academiejaar

Voorbeeld 6 van de 18  pagina's

Document informatie

  • 25 september 2020
  • 18
  • 2019/2020
  • Samenvatting

Onderwerpen

Geschreven voor

Alle documenten voor dit vak (40)

Verkoper

avatar-seller
shareniscarenxoxo

Ontvangen beoordelingen

Voorbeeld van de inhoud

Folterverbod

Historiek
Procrustus was een herbergier in het Oude Griekenland die beschouwd werd als eerste folteraar

Grieken en Romeinen

Er werd in principe niet veel gefolterd, enkel niet-burgers en slaven werden gefolterd

Ze dachten dat de enigste manier om de waarheid uit een slaaf te krijgen via foltering was

Vroege middeleeuwen

Hier werd er al meer en meer gefolterd (ook bij eigen burgers)

Vaak werd foltering gebruikt in plaats van een proces (godsoordeel): men moest een proef
ondergaan en de uitkomst van deze proef bewees of een persoon schuldig of onschuldig was

Vb. arm in kokend water steken

Latere middeleeuwen

Foltering was niet langer het proces zelf, maar een onderdeel van het proces

Indien een persoon twee getuigen had die hem beschuldigde van een misdrijf werd de persoon
schuldig verklaard

Indien een persoon maar één getuige had die hem beschuldigde dan werd er gefolterd om tot
een bekentenis te dwingen

Heksen en ketters werden meteen gefolterd

Verlichting

Het idee van foltering wordt op de helling gesteld en langzaamaan afgeschaft

De bekentenis had nog weinig waarde indien bekomen door foltering

PAS OP: in de kolonies werd er wel nog veel langer gefolterd

20e eeuw

Foltering werd wettelijk verboden door verdragen, maar nog steeds zeer veel toegepast

Vb. foltering in concentratiekampen

Waar wordt er gefolterd?
In meer dan 150 landen

- in meer dan 70 landen is dit wijdverspreid
- in meer dan 80 landen lijdt dit tot de dood



1

,Incidentele foltering: achteraf wordt er officieel onderzoek gedaan (15%)

Vb. VS en VK

Regelmatige foltering: achteraf geen of geen goed onderzoek (55%)

Vb. Japan en India

Systematische foltering: achteraf uitzonderlijk een officieel onderzoek (20%)

Vb. Egypte

Regelmatige foltering t.g.v. gewapende conflict (10%)

Vb. Irak en Colombia

Wie foltert en wie wordt gefolterd?
Daders?

- overheidsagenten
- privépersonen

Slachtoffers?

- gewone misdadigers en verdachten (> 130 landen)
- politieke gevangene (> 70 landen)
- niet-gewelddadige betogers (> 60 landen)

Waarom wordt gefolterd?
Volgens de rechtspraak van EHRM en rapporten van Amnesty International

Redenen:

- bekomen van bewijs en bekentenis
- preventief folteren
- intimidatie en terreur
- bestraffing
- uit sadisme (graduit)

Hoe wordt er gefolterd?
- slagen
- elektrische shocks
- verkrachting
- handen samengebonden en opgehangen aan een ketting
- beating on the soles of the feet
- verstikking
- mock executions en dreigen met de dood of foltering
- langdurend iemand in afzondering houden
- sleep deprivation




2

,Hoe word je een folteraar?
Een normale persoon kan folteraar worden, dit is afgeleid uit verschillende experimenten

Vb. Milgram, Zimbardo en Haritos-Fatouros

Belangrijke factoren?

- beperkte omgeving
- autoriteit
- intense stress en brutaliteit1
- foltertechnieken
- dehumaniseren

Vb. “dit zijn de personen die al enkele van jullie medesoldaten hebben gedood”

- straffeloosheid

Een hogere doelstelling blijft belangrijk, maar ook sadisme kan een belangrijk element blijven

Wat zijn de sociale voorwaarden voor foltering?
Staub (1990)

Onderzoek naar regimes waar foltering aanwezig was (waaronder de Nazi’s)

Essentiële elementen voor de aanvaarding van foltering?

- zondebok
- sterk respect voor autoriteit
- (quasi-)onbetwist leiderschap
- monolithische cultuur
- culturele superioriteit
- ideologie welke rationaliseert

Crelinsten (2005)

Essentiële elementen voor de aanvaarding van foltering?

- dehumanisering
- nationale veiligheid
- processing grote aantallen personen
- toelating tot schending sociale standaard-normen
- heilige missie

Waar vinden we het folterverbod?
Globaal

UVRM (1948), Artikel 5:

1 In de jaren 60 en 70 was Griekenland nog een dictatuur en werd er regelmatig gefolterd. De
mensen die uiteindelijk zouden folteren werden eerst weken aan een stuk zelf blootgesteld aan
foltering. Dit heeft tot gevolg gehad dat deze mensen in zeer korte termijn zijn omgevormd tot
heuse folteraars (bleek uit een onderzoek van Haritos-Fatouros)


3

,“Niemand zal aan folteringen noch aan wreedaardige, onmenselijke of vernederende straffen of
behandelingen onderworpen worden.”

BUPO (1966), Artikel 7:

“Niemand mag worden onderworpen aan folteringen, noch aan wrede, onmenselijke of
onterende behandeling of bestraffing. Niemand mag vooral ook, zonder zijn in vrijheid gegeven
toestemming, worden onderworpen aan medische of wetenschappelijke proefnemingen.”

Altijd van toepassing

Conventies van Genève (1949), Gemeenschappel Artikel 3:

“Personen die niet rechtstreeks aan de vijandelijkheden deelnemen, met inbegrip van personeel
van strijdkrachten dat de wapens heeft neergelegd, en zij die buiten gevecht zijn gesteld door
ziekte, verwonding, gevangenschap of enige andere oorzaak, moeten onder alle omstandigheden
menslievend worden behandeld (…)
Te dien einde zijn en blijven te allen tijde en overal ten aanzien van bovengenoemde personen
verboden:
a. (…) lichamelijke geweldpleging, in het bijzonder (…) verminking, wrede behandeling en
marteling;
c. aanranding van de persoonlijke waardigheid, in het bijzonder vernederende en onterende
behandeling;

Specifiek van toepassing in tijden van oorlog

Regionaal

EVRM (1950), Artikel 3:

“Niemand mag worden onderworpen aan foltering noch aan onmenselijke of vernederende
behandelingen of straffen.”

EU-Handvest (2000), Artikel 4:

“Niemand mag worden onderworpen aan folteringen of aan onmenselijke of vernederende
behandelingen of bestraffingen.”

ACRM (1969), Artikel 5(2):

“Niemand mag onderworpen worden aan foltering noch aan wrede, onmenselijke of
vernederende straffen of behandelingen (…).”

Er bestaan meerdere verdragen in het Amerikaanse continent

Afrikaans Charter (1981), Artikel 5:

“(…) Iedere vorm van uitbuiting en vernedering van de mens namelijk slavernij, mensenhandel,
fysieke en morele foltering, en wrede, onmenselijke of vernederende straffen of behandelingen
is verboden.”

Duidelijke impact van het koloniaal verleden



4

,Thematisch

Op universeel vlak: VN-Verdrag tegen Foltering en Andere Wrede, Onmenselijke en
Vernederende Behandelingen en straffen

Op regionaal vlak: Europees Verdrag ter Preventie van Foltering en Onmenselijke of
Vernederende Behandeling of Bestraffing

Hoe wordt toezicht gehouden op folterverbod?
Op wereldvlak

VN-comité tegen foltering

1) rapportage systeem
2) klachtensysteem
3) bezoeksysteem

Speciale procedure in de vorm van een speciale rapporteur

Sub-comité ter Preventie van Foltering

Op regionaalvlak

Europees Hof voor de Rechten van de Mens

Anti-Folter Comité: goed functioneren systeem van bezoeken die niet kunnen worden geweigerd

Wat is foltering?
Artikel 1 CAT

“iedere handeling waardoor opzettelijk hevige pijn of hevig leed, lichamelijk dan wel geestelijk,
wordt toegebracht aan een persoon met zulke oogmerken als om van hem of van een derde
inlichtingen of een bekentenis te verkrijgen, hem te bestraffen voor een handeling die hij of een
derde heeft begaan of waarvan hij of een derde wordt verdacht deze te hebben begaan, of hem of
een derde te intimideren of ergens toe te dwingen dan wel om enigerlei reden gebaseerd op
discriminatie van welke aard ook, wanneer zulke pijn of zulk leed wordt toegebracht door of op
aanstichten van dan wel met de instemming of gedogen van een overheidsfunctionaris of andere
persoon die in een officiële hoedanigheid handelt. Foltering omvat niet pijn of leed slechts
voortvloeiend uit, inherent aan of samenhangend met wettige straffen.”

Ook dreigen met foltering kan als folteren worden beschouwd

Er is geen foltering zonder (bijzonder) opzet

Artikel 3EVRM

“Niemand mag worden onderworpen aan foltering noch aan onmenselijke of vernederende
behandelingen of straffen.”

Geen definitie te vinden van het begrip ‘foltering’ in artikel 3 EVRM

Ierland t. VK (1978):



5

, Er moet een minimumdrempel van ernst zijn overschreden om te kunnen spreken van foltering.

“Er zijn een aantal elementen die wij als Hof in aanmerking nemen”:

- duur van de behandeling
- impact van de behandeling (zowel fysiek als geestelijk)
- het geslacht
- de leeftijd
- de gezondheid van het slachtoffer

Drie gradaties van ernst

Rechtspraak van het Europees Hof:

1. Foltering: “deliberate inhuman treatment which causes very severe and cruel suffering
and is applied for a purpose, such as the obtaining of information or confessions or
punishment.”
2. Onmenselijke behandeling of straf: “inhuman treatment covers at least such treatment as
causes severe suffering, mental or physical.”
3. Vernederende behandeling of straf: “treatment may be said to be degrading if it grossly
humiliates a person in his own eyes or in the eyes of others and drives him to act against
his will or conscience.”

Bij onmenselijke en vernederende behandeling is er geen opzet vereist

Het Europees geeft soms zelf niet aan in welke gradatie een bepaalde handeling zicht bevind (“er
is een schending van artikel 3 EVRM”), dus het is niet strikt noodzakelijk om aan te geven welke
van de drie het is

Tyrer t. VK (1978): een straf op zich, opgelegd door de rechter, maakt geen schending uit

Bewijs

Selmouni t. Frankrijk (1999):

BEWIJSMAATSTAF?

“boven elke redelijke twijfel”

BEWIJSLAST?

De bewijslast ligt bij de klager (ook bij artikel 2 EVRM)

In sommige situaties kan de bewijslast worden omgedraaid

Vb. Je vertrekt compleet gezond naar een betoging en wordt opgepakt door de politie. Een dag
later kom je vrij en sta je vol met verwondingen. In dit geval is het niet aan de klager om te
bewijzen dat de verwondingen een gevolg zijn van politiegeweld, de bewijslast verschuift naar
de verwerende staat. De overheid moet een plausibele verklaring geven. Indien deze verklaring
niet komt zal de staat aansprakelijk worden gesteld mits de minimumdrempel2 is overschreden.


2 wanneer je onder volledig toezicht van de politie was


6

Dit zijn jouw voordelen als je samenvattingen koopt bij Stuvia:

Bewezen kwaliteit door reviews

Bewezen kwaliteit door reviews

Studenten hebben al meer dan 850.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet jij zeker dat je de beste keuze maakt!

In een paar klikken geregeld

In een paar klikken geregeld

Geen gedoe — betaal gewoon eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard en je bent klaar. Geen abonnement nodig.

Focus op de essentie

Focus op de essentie

Studenten maken samenvattingen voor studenten. Dat betekent: actuele inhoud waar jij écht wat aan hebt. Geen overbodige details!

Veelgestelde vragen

Wat krijg ik als ik dit document koop?

Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.

Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?

Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.

Van wie koop ik deze samenvatting?

Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper shareniscarenxoxo. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.

Zit ik meteen vast aan een abonnement?

Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.

Is Stuvia te vertrouwen?

4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)

Afgelopen 30 dagen zijn er 69052 samenvattingen verkocht

Opgericht in 2010, al 15 jaar dé plek om samenvattingen te kopen

Start met verkopen
€3,99
  • (0)
In winkelwagen
Toegevoegd