Microbiologie
Hoofdstuk 1: een kort overzicht van de basis
1.1 Indeling van levende wezens
Eéncellige prokaryote celstructuur
o Bacteriën
Eéncellige eukaryote celstructuur
o Gisten, protozoa
Multicellulaire eukaroyte celstructuur
o Planten, dieren
Essentiële verschillen prokaryoot en eukaryoot
o Grootte
o Kernstructuur
o Organisatie van het cytoplasma
o Opbouw van de ribosomen, cytoplasmamembraan en celwand
Bacteriën zijn ééncellig gevolgen
o Zeer sterk afhankelijk van hun omgeving
Snelle aanpassing aan wisselende beschikbaarheid voedingsstoffen
o Mogelijkheid om zich vast te hechten aan oppervlakken
Zoals mucosa, tanden e.a.
o Celwand biedt bescherming tegen uitwendige schadelijke invloeden
o Zeer hoge metabole activiteit door de kleine afmetingen
1.2 Opbouw van de bacteriële cel
Schematisch in te delen in:
o Cytoplasma met vrij DNA, zonder organellen
o Cytoplasmamembraan
o Celwand
o Uitwendige structuren: kapsel, pili, flagellen, (endosporen)
1.2.1Celwand
Functies celwand
o Vorm en stevigheid
o Bescherming
o Adhesie
o Classificatiecriterium (G- en G+ )
o Antigene eigenschappen: antigeen O (somatisch AG of lichaams AG)
o LPS van Gram - : endotoxine voor eukaryote cellen
o Receptoren voor bacteriofagen
Verschillen in opbouw
o Grampositieve bacteriën
o Gramnegatieve bacteriën
o Zuurvaste bacteriën
o Andere bacteriën zoals spirocheten
o Bacteriën zonder celwand zoals Mycoplasmata
1
, Opbouw celwand: basis
o Basislaag peptidoglycaan of mucopeptide
Opgebouwd uit N-acetylglucosamine en N-acetylmuraminezuur
afwisselend in lange ketens, verbonden met elkaar door korte
peptidenbruggen
Samenstelling celwand gram +
o Tot 100 nm dik
o Basale peptidoglycaanlaag : 50-80% (tot 50 lagen)
o Teichoïnezuren en lipoteichoïnezuren door peptydoclycaanlaag
Teichoïnezuren = polymeren van suikeralcoholen en een zijketen
Binden van kationen voor gebruik in biosynthetische processen
Verhinderen van celwandbreuk en cellyse
Specifieke antigenische determinanten, antifagocytair
Adhesiemoleculen voor extracellulaire proteïnen
Samenstelling celwand gram –
o Tot 10 nm dik
o Basale peptidoglycaanlaag: 2 tot 3 nm
Buitenmembraan: 8 tot 10 nm
Opgebouwd uit fosfolipiden, lipoproteïnen, eiwitten en
lipopolysachariden (LPS)
Eiwitten: porinen
LPS:
o Lipidedeel: endotoxine
o Sacharidedeel: O-antigeen
o Periplasmatische ruimte tussen celwand en celmembraan
Gramkleuring
o Kleuring die een onderscheid maakt tussen Gram + en Gram – bacteriën
1. Preparaat kleuren met kristalviolet
2. Gekleurd complex fixeren met lugol (KI – I2 )
3. Ontkleuren met organisch solvent
4. Tweede kleuring met contrastkleurstof: fuchsine of safranine
Celwandopbouw = classificatiecriterium
o Verschil in permeabiliteit tov organische solventen zoals ethanol
Ethanol + teichoïnezuren = onoplosbaar complex, bacterie behoudt de
eerste kleurstof
VIOLET : GRAM POSITIEF
Ethanol = oplossen van vetten zoals FL bacterie verliest de eerste
kleurstof en neemt de tweede kleurstof op
ROOD : GRAM NEGATIEF
Zuurvaste bacteriën, samenstelling celwand van Mycobacteriën
o Grote hoeveelheid van verschillende wasachtige substanties
o Dikke peptidoglycaanlaag
+ een laag suikers (arabinose en galactose)
+ een laag wasachtige mycolzuren
+ buitenste laag glycolipiden
2
, Functie celwand Mycobacteriën
o Goede bescherming tegen vele toxische bestanddelen
o Stevige hindernis voor het diffunderen van voedingsstoffen
o Gevolg: Traag groeiende bacteriën
Celwand spirocheten
o Celwand is sterk gelijkende op die van de Gram-
Peptidoglycaanlaag
Buitenste laag vergelijkbaar met die van Gram- maar zonder LPS
o Endoflagellen verankerd tussen peptidoglycaan en buitenste laag
Bacteriën zonder celwand, Mycoplasmata
o Enkel omgeven door een celmembraan dat sterolen bevat
o Sterolen zouden aan de basis liggen van de bescherming van het organisme
o Gevolg
Meerdere vormen mogelijk
Niet gevoelig voor bepaalde antibiotica
Interferentie van antibiotica op de celwandsynthese
o De β-lactam-antibiotica interfereren met de transpeptidasen. Deze eiwitten
zorgen voor de kruisverbindingen van het peptidoglycaan
o Deze peptidasen worden ook PBP’s genoemd of Penicilline Bindende
Proteïnen
Penicilline = β-lactam-antibioticum
1.2.2Uitwendige structuren, glycocalix: kapsel/slijmlaag
Kapsel: compact en scherp begrensd
Slijmlaag: diffuus en vaag begrensd
Niet of weinig oplosbare uitscheidingsproducten van de cel
o Meestal polysachariden
o Soms ook polypeptiden
Eén van de belangrijkste virulentiefactoren
Functies
o Bescherming tegen fagocytose en uitdroging
o Kan penetratie van antibiotica verhinderen/bemoeilijken
o Vergemakkelijkt de adhesie
o Externe structuur = sterk antigeen
o Verschillende kapselantigenen of K-antigenen
1.2.3Uitwendige structuren, flagellen
Lange filamenten, opgebouwd uit proteïnen
Functie: zorgen voor de beweeglijkheid
o Chemotaxis = verplaatsing van bacteriën in de richting van
voedingsbestanddelen of weg van mogelijke schadelijke bestanddelen
o Fototaxis
Externe structuur = sterk antigeen
o Verschillende flagellaire antigenen of H-antigenen
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Anoukl1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.