1.1 Hygiënisch werken
Als verpleegkundige ben je verantwoordelijk voor een goede hygiëne. Hygiëne is meer
dan alleen lichamelijk schoon zijn. Bij hygiëne gaat het erom de gezondheid in stand te
houden. Zodra een micro-organisme het lichaam is binnengedrongen, spreken we
van besmetting. Er zijn dan twee mogelijkheden:
Het afweersysteem maakt de micro-organismen onschadelijk.
De micro-organismen vermeerderen en verspreiden zich.
In het tweede geval spreek je van een infectie.
Micro-organismen kunnen op verschillende manieren worden overgebracht.
Door direct contact: het organisme gaat van de ene op de andere persoon over.
Door indirect contact: bijvoorbeeld ontlasting wordt via een hand overgebracht op
een volgende persoon. Dat noemen we kruisbesmetting.
Via de lucht: door hoesten of niesen. Dat noemen we een druppelinfectie.
Besmettingsbronnen
Een infectie kan door verschillende besmettingsbronnen veroorzaakt worden.
De besmettingsbron kan een mens zijn, maar ook een dier.
Ook iemand die zelf niet ziek is, kan drager zijn van ziekteverwekkende micro-
organismen of een virus.
Straatvuil, zoals modder en stof, kan een besmettingsbron zijn. Iemand kan
straatvuil in een wond krijgen.
Voedsel (salmonella);
Ontlasting van mensen en dieren (bacteriën);
Gebruikte injectienaalden (hepatitis en hiv);
Bloed van zorgvragers (hiv en hepatitis).
De manieren waarop micro-organismen binnendringen noemen we besmettingswegen.
Via de mond: bijvoorbeeld bij een salmonellabesmetting;
Via de luchtwegen: door stofdeeltjes of vochtige lucht in te ademen;
Via het bloed: door besmette naalden;
Via de huid: door een wondje in de huid kunnen micro-organismen in het lichaam
komen.
Besmetting binnen een instelling, In een intramurale instelling is het gevaar van
kruisinfectie groot.
Soms komt een De meeste mensen die in een instelling verblijven zijn ziek en
hebben een verminderde weerstand, zodat ze bevattelijker zijn voor infecties.
Er zijn veel zorgvragers in een relatief kleine ruimte.
In instellingen worden zorgvragers met antibiotica behandeld. Hierdoor kunnen
maar weinig micro-organismen in een instelling overleven. De micro-organismen die
wel overleven, zijn vaak bestand tegen vele antibiotica. Ze zijn resistent geworden.
Deze micro-organismen kunnen zich in het ziekenhuis goed vermeerderen doordat er
maar weinig andere micro-organismen zijn.
In instellingen worden veel handelingen verricht waardoor een toegangsweg voor
micro-organismen ontstaat. Denk maar aan een open wond behandelen, een katheter
in de blaas inbrengen, injecties toedienen.
Infectie bij meerdere personen op een afdeling, bijvoorbeeld diarree veroorzaakt door
salmonella of longontsteking door de Pneumococcus aureus. Deze zorgvragers worden
dan bij elkaar op een kamer verpleegd aan één kant van een gang en achteraan in de
gang van een afdeling. Zo bestaat er minder kans dat andere zorgvragers besmet raken.
Deze vorm van verplegen heet cohortverpleging.
MRSA-besmetting
De meest gevreesde resistente bacterie in een instelling is de MRSA
(meticillineresistente Staphylococcus aureus). Dit is een bacterie die via de huid overgaat
van mens tot mens. De MRSA kan een hele afdeling besmetten. Het gevolg is dat die
afdeling tijdelijk geïsoleerd of gesloten moet worden om verdere besmetting te
voorkomen. Niet iedereen die besmet raakt met deze bacterie wordt ziek, maar vooral
oudere en zieke zorgvragers kunnen aan de gevolgen van besmetting met de MRSA
overlijden. Wanneer je zelf besmet raakt met de MRSA mag je niet werken, ook al ben je
er niet ziek van.
Afhankelijk van het risico van de ziekteverwekker kan het zijn dat zorgvragers geïsoleerd
worden; dit noemen we bronisolatie. Er zijn speciale beschermende maatregelen
voorgeschreven om te voorkomen dat deze resistente bacterie zich verspreidt.
Besmetting in de thuissituatie
Buiten het ziekenhuis, in de thuissituatie, zijn de zorgvragers meestal in betere conditie.
Maar nog veel belangrijker is dat er in een thuissituatie meestal maar één zieke
zorgvrager is. Thuis worden veel minder antibiotica gebruikt, waardoor er veel meer
micro-organismen leven die wel gevoelig zijn voor antibiotica. Als iemand door deze
micro-organismen wordt besmet, is hij doorgaans goed met antibiotica te behandelen.
Dit wil beslist niet zeggen dat je in een thuissituatie minder hygiënisch hoeft te werken.
Hygiënische maatregelen
Een belangrijke maatregel om besmetting te voorkomen is contact met de bron
vermijden. Dit is echter makkelijker gezegd dan gedaan. Een besmetting is niet altijd
zichtbaar en ook niet altijd bekend bij de drager van ziekteverwekkende micro-
organismen of een ziekteverwekkend virus. Er zijn verschillende hygiënische
maatregelen die in een instelling genomen worden, zoals:
Dragen van beschermende kleding, handschoenen en mondmaskers (tegen
lichaamsvocht vd zorgvrager)
Letten op persoonlijke hygiëne (geen sieraden)
Letten op handhygiëne (geen sieraden, regelmatig handen wassen, handen
desinfecteren)
Reinigen (droog of nat, voor het desinfecteren, voor oppervlakken)
Desinfecteren (na contact met lichaamsvocht, met een chemische oplossing, voor
oppervlakken)
Steriliseren (voor bijvoorbeeld een operatie of injectie, 100% ontsmet)
Disposables gebruiken (1malig gebruik, minder kans op infecties, wel slecht voor
het milieu)
Voorschriften opvolgen (extra belangrijk na aanraking lichaamsvocht)
2 Voorbeelden van deze persoonlijke maatregelen zijn:
Zorg voor schone werkkleding.
Zorg voor schoon werkmateriaal.
Was regelmatig je handen.
Houd je nagels kort.
Gebruik bij sommige handelingen handschoenen.
Draag geen sieraden.
Steek lang haar op.
Gebruik papieren zakdoeken.
Reinig je handen met gewone zeep uit een pompje. Desinfecteer je handen met
handalcohol (70%). Als er vuil zichtbaar is, reinig je eerst je handen met zeep, dan droog
je ze en daarna smeer je je handen in met handalcohol gedurende een halve minuut.
Wanneer maak je je handen schoon en op welke manier?
Voor contact met de zorgvrager met goede afweer:
Niet voor; vluchtige contacten, lichamelijk onderzoek, het wassen van de zorgvrager.
Wel voor; kleine ingrepen, wondbehandeling of wondverzorging.
Voor contact met de zorgvrager met slechte afweer:
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper sydneyoolbekkink. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
