Samenvatting les aandoeningen van maag en darmen. Uitgebreide lesnotities geïntegreerd met slides vanuit de les waardoor dit document een goede uitleg geeft van de lesmaterie.
LES 5: AANDOENINGEN VAN MAAG EN DARMEN
1. Anatomie van het spijsverteringsstelsel
= buisstructuur van mond tot anus.
Gastro-enterologie: studie maag- en darmziekten.
Proctologie: studie van anale aandoeningen.
Endoscopie: procedure waarbij met behulp van een dunne buis/slang
(endoscoop) via een natuurlijke opening (mond/anus) de darm/luchtweg
wordt bekeken.
De wand bestaat uit =
" Spierlaag/muscularis propria: gestreepte en/of gladde spieren met als
functie transport via peristaltiek bewegingen. Indien er iets misloopt, is er
een motorisch probleem! Vb. motorische darmstoornissen.
• Behandeling: ingrijpen op werking van de spiercellen (overactief,
onderactief).
• De slokdarm heeft gestreepte én gladde spieren.
" Mucosa (epitheel): enkellagig en meerlagige slijmlaag met
als functies:
• Bescherming tegen pathogene kiemen en toxines.
• Secretie van maagzuur in de maag.
• Absorptie van voeding in de dundarm en water in de
dikdarm.
Mogelijke pathologie: ontsteking, tumor en ulcus.
2. Aandoeningen van de slokdarm
Binnenkant: epitheellaag.
Buitenkant: spierlaag (vanboven ≠ vanonder waardoor verschillende ziektebeelden mogelijk).
Orthosympatisch ZS: fright, fight, flight " hogere pols, bloeddruk, breder worden luchtwegen, doorbloeding
skeletspieren, hogere bloedsuikerspiegels. Organen die minder belangrijk zijn tijdens stress worden uitgeschakelt.
Parasympathisch ZS: rest and digest "lagere pols en bloeddruk, stimulatie motoriek en secretie in de maag- en
darmtractus. Invloed vooral via de nervus vagus en via de neurotransmitter acetylcholine.
• Carotismassage: hart duwen op de nervus vagus doet de BD sterk zakken (als reflex), risico op overlijden.
Wordt gebruikt in ziekenhuizen bij mensen met hartritmestoornissen en hoge BD.
Symptomen =
" ‘Dysfagie’ bij hinder op transport van voedsel in slokdarm. Lage vs. hoge dysfagie.
• Motorisch type dysfagie: symptomen onmiddellijk voor vast voedsel én vloeistof. Probleem met spierlaag
vb. spieren trekken te hard samen.
• Organisch type dysfagie: symptomen eerst voor vast voedsel en later ook voor vloeistof. Anatomische
obstructie op verloop slokdarm vb tumor.
" ‘Pyrosis’: zure oprispingen, een branderig gevoel dat retrosternaal opstijgt door een deel vd maaginhoud dat
terug naar boven komt. Het is normaal voorkomend maar pathologisch bij gastro-esofagale reflux.
" ‘Odynofagie’: branderige retrosternale pijn bij slikken. Patiënt voelt pijn bij passage van voeding in de
slokdarm, bij «esofagitis» door zuur, schimmel (voornamelijk ontstekingen door schimmel).
" ‘Spontane slokdarmspasmen’: krampachtige pijn retrosternaal door contracties vd gladde spieren id
slokdarm. Het is moeilijk te onderscheiden van pijn met cardiale oorsprong.
, Onderzoek van de slokdarm kan op 2 manieren (zie slides voor meer uitleg en voorbeelden) =
9 Structureel: 9 Functioneel:
• RX Slokdarm (Barium of Gastrografine: bij • Manometrie: motoriek van slokdarmlichaam
vermoeden perforatie). en sfincters door druk op verschillende
• Endoscopie: esofagoscopie (gecombineed plaatsen te meten.
met gastroscopie). • pH-metrie: detectie van (zure) reflux door
• Inspectie en biopsiename van mucosa. zuurtegraad te bekijken.
2.1 Motorische stoornissen van de slokdarm
2.1.1 Achalsia
Onderste sluitspier relaxeert niet wanneer het eten komt " blokkade waardoor voedsel niet naar de maag kan en
in de slokdarm blijft zitten " slokdarm krampt en zet uit " hevige pijn door krampen en hoge druk.
9 Oorzaak van pijn: zenuwen zouden afsterven waardoor dus een bezenuwingsprobleem.
9 Chronische ziekte: eenst ontstaan, nooit genezen!
9 Diagnose kan op verschillende manieren: manometrie, RX slokdarm en HR-Manometrie voor subtypering.
De behandeling gebeurt in functie van type en patiënt =
• Pneumatische dilatatie van de LES: ballon in sluitspier plaatsen via neus om de spier die in kramp zit open
te scheuren, men is hierbij wakker. Pijnlijke ingreep.
• Perorale endoscopische myotomie (POEM): van binnenuit de spier dissecteren om krampen die er ontstaan
te verhinderen (zie slides voor afbeelding).
• Heelkundige myotomie (Heller procedure): chirurgisch via de buik om in de spier te snijden.
• Botox injectie van de LES: relaxeert de spieren. Eerder bij oudere mensen gebruikt omdat het minder lang
effect heeft, korte termijn behandeling.
2.1.2 Majeure motorische stoornissen van het slokdarmlichaam
· Hypocontractiele slokdarm: er zijn quasi geen contracties meer, geven dysfagie. Ze hebben geen krampen
maar wel het gevoel dat eten niet kan passeren.
· Distaal slokdarmspasme: krampen.
· Jackhammer/hypercontractiele slokdarm: te veel en lange contracties.
Behandeling gebeurt in functie van het type en de individuele patiënt.
- Medicamenteus: langwerkende nitraten (relaxerend " pijnvermindering bij kramp) en calciumantagonisten.
- Mogelijk effect van dilatatie, POEM en heelkunde.
2.1.3 Stoornissen van de gestreepte slokdarmspierlaag
Door slechte werking van bovenste gestreept spierig deel (slikmechanisme). Probleem in de hersenen waar dit
mechanisme geregeld wordt. Vaakvoorkomend.
9 Oorzaken: neurologische aandoeningen zoals CVA, Parkinson of spierziekte Myasthenia gravis.
9 Symptomen: verslikken (kan leiden tot recidiverende longontstekingen), speekselvloed en hoge dysfagie.
9 Therapie richt zich op de oorzaak via logopedische behandeling en bij blijvende ziekte het plaatsen van een
voedingssonde (definitief: PEG-sonde rechtstreeks in de maag).
PEG-sonde: percutane endoscopische gastrostomiesonde: plastic buis die door de huid wordt gebruikt en men op
deze manier voeding krijgt rechtstreeks via de buik in de maag.
2.2 Gastro-esophagale refluxziekte (GERD)
Frequent voorkomende aandoening met gastro-esofagale terugvloed van maagzuur. Leidt frequent tot pathologie
of verwikkelingen. Oorzaken =
• Slecht werkend gastro-esofagale sfincter (door onduidelijke reden of maagbreuk). Verliest aan kwaliteit met
ouder worden waardoor uiteindelijk niet meer in staat om maagzuur tegen te houden.
• Gestoorde klaringsfunctie van slokdarm en maag.
• Agressie van maagzuur op slokdarmmucosa.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper StudentKULeuven1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
