Internationale Economie - Handel en
Klimaat/Milieu - Verzoening
Mogelijk? – les 8
Heel actueel thema
Dit hoofdstuk is het laatste hoofdstuk voor deel 1 (= internationale handel) van de cursus
We gaan in dit hoofdstuk zien hoe internationale handel omgaat met het klimaat, hoeveel ze er de
schuldigen voor zijn, en wat ze er nog aan kunnen doen
- Internationale handel vaak gezien als een grote reden voor de klimaatsverandering
- Wat we ook vaak horen, en wat waar is, is dat ontwikkelingslanden erg vervuilende manieren
van industrie enz. gebruiken, omdat ze geen andere keuze hebben indien ze willen
industrialiseren.
- Bepaalde handelspatronen kunnen dankzij klimaatsverandering veranderen: sommige landen
kunnen hun comparatief voordeel verliezen aan een ander land, en/of er zelf een nieuw
ontwikkelen. Een positief voorbeeld (voor België) is dat België meer en meer een wijn
producerend land is, terwijl dat 50 of 100 jaar geleden niet waar zou zijn geweest. Er zijn
natuurlijk ook negatieve voorbeelden
Volgens de prof is het goed dat we handel en milieu niet samenvoegen in akkoorden meestal, maar
aparte milieuakkoorden en handelsakkoorden sluiten: want anders krijg je compromissen, en zal
milieu handeldrijven dus moeilijker maken en vice versa
1
,Klimaat in wereldwijd handelsbeleid
Wereldhandelsorganisatie WTO stelt dat stimuleren van vrijhandel het klimaat ten goede kan komen:
- Want Handel leidt (indien je een goed handelsbeleid enz. hebt (zie vorig hoofdstuk
bijvoorbeeld)) tot hogere welvaart, waardoor:
❖ Milieubewustzijn groeit, omdat mensen niet meer aan basic dingen zoals overleven
moeten denken, en dus hoger op de pyramid of needs komen
❖ Technologie en kennis hieromtrent in dit land beter wordt, wat hen (, samen met
het feit dat ze nu rijker zijn en meer geld aan klimaat kunnen spenderen nu dus,)
beter toelaat om milieuvriendelijke technologieën te ontwikkelen en of toe te
passen in hun land
- MAAR: er zijn ook Tegenargumenten tegen de opvattingen van de WTO, en de WTO erkent die
ook:
❖ Handel veroorzaakt meer transport (en dus meer milieuverontreiniging)
❖ En ook natuurlijk: de geglobaliseerde wereld betekent ook een
consumptiemaatschappij in veel landen, en dus een Toenemende wereldproductie
van goederen, wat weegt op het milieu.
Seaborne trade = handel over zee, natuurlijk
Over de laatste 20 jaar is zeehandel enorm toegenomen, quasi verdubbelt over die periode
Oranje deel betekent de 5 grootste bulkgoederen = goederen die massaal in containers worden
getransporteerd. Dit is de grootste soort goederen qua hoeveelheid ervan wordt getransporteerd, in
de wereld. Blauw zijn bulkgoederen die niet tot de top 5 meest getransporteerde bulkgoederen
behoren. Geel zijn producten die via containers worden getransporteerd maar geen bulkgoederen zijn.
Daarenboven heb je ook nog olie, en in mindere mate gas en andere chemische producten.
2
, - Veel mensen die pro het milieu opkomen, proberen mensen te overtuigen meer lokaal te
kopen (=veelal lokale voedselproducten), om zo de heel vervuilende internationale handel te
verminderen.
- Dit blijft echter iets kleinschaligs; internationale handel blijft reusachtig, omdat veel goederen
gewoon niet lokaal kunnen worden geproduceerd
Dunne lijn van ‘lokale consumptie’
- Sentimenten zoals ‘buy local’ worden echter niet altijd alleen door milieuactivisten gebruikt,
maar ook door politici zoals Trump, met protectionistische doelen i.p.v. milieubeschermende
doelen.
- DUS: Lokale productie wordt vaak als synoniem aanzien voor duurzame productie, want
minder transportkosten; maar eigenlijk kan je ook pro lokale productie zijn, zonder te maken
hebben met enig milieubewust doel.
- Je kan niet alle ‘koop lokaal’ mensen in één categorie plaatsen: Pleidooi voor ‘lokale
consumptie’ vanuit milieubewust denken toch nog iets helemaal anders dan ‘America First’-
denken
3
, - Meer fundamenteel is de vraag: moeten we handel beperken om milieuschade te verkleinen?
Zie volgende slide
Economisch perspectief op milieukosten door handel
Economisch moeten we erkennen dat er een probleem is: als we goederen transporteren
internationaal, veroorzaakt dat grote schade aan het milieu. Als je het concept ‘prijs’ van een goed
strikt economisch interpreteert, moet elke kost van dat product zitten in de prijs van dat product. De
Finale prijs van een goed of dienst moet dus een weerspiegeling zijn van alle, positieve en negatieve,
externaliteiten.
Milieukosten, één van de kosten van een product, moeten volgens deze interpretatie dus correct
worden bijgerekend in de prijzen.
- Maar: dit gebeurt niet in het echt: de markt heeft dit nooit echt willen doen/negeert het,
omdat vele verkopers vrezen dat indien zij dit doen en anderen niet, ze minder zullen verkopen
dan hun concurrenten. Dit is dus een voorbeeld van marktfaling: de markt negeert deze
kosten.
- Mogelijke Oplossing: regulering door de overheden, om een bijkomende milieutaks te plaatsen
op deze goederen, verplicht. En deze taks kan de overheid dan gebruiken om
milieuvriendelijke dingen te bouwen, of te onderzoeken.
- Maar dan krijg je een Nieuw probleem: want dit is oneerlijk voor internationale concurrentie
(bv er zijn ideeën in sommige landen, om bv Chinese producten, waarvan we weten dat ze
vervuilend zijn geproduceerd, wanneer ze naar dat land worden geëxporteerd, extra te
belasten. De Chinese exporteurs zeggen dan echter dat dit concurrentievervalsing is, want het
is een soort importtaks; de regering van het land waar naartoe wordt geëxporteerd helpt
hiermee, volgens de chinezen, binnenlandse bedrijven tegen Chinese concurrentie. En de
chinezen hebben hier een punt mee)
- DUS: milieutaksen plaatsen is enkel haalbaar in geval van internationale samenwerking erbij,
om zo conflicten te voorkomen. Bij voorkeur zou dit best multilateraal gedaan worden, bv in
de WTO, maar jammer genoeg wordt dit geblokkeerd door veel landen die dit niet willen doen,
bv omwille van economische redenen. Wel zijn er al internationale milieunormen (=iets anders
dan een taks; dit is gewoon internationale afspraken) afgesproken in bv. De VN, FAO, etc.
4
