Samenvatting landelijke kennisbasistoets Taal 23-24
Basiskennis taalonderwijs
Alles voor dit studieboek (57)
Geschreven voor
Hogeschool Zuyd (HZ)
Pabo
Kennisbasis Nederlands
Alle documenten voor dit vak (10)
2
beoordelingen
Door: fennasevenich • 3 jaar geleden
Door: mjdekort • 3 jaar geleden
Verkoper
Volgen
melie90
Ontvangen beoordelingen
Voorbeeld van de inhoud
BASISKENNIS TAALONDERWIJS Huizenga & Robbe (2018)
Hoofdstuk 6 Voortgezet technisch lezen
Verschillende modellen die gaan over het verloop van het leesproces:
- Bottom-upmodel
- Top-downmodel
- Interactieve model
Bottom-upmodel (opbouwmodel, lezen op meest elementaire niv. letters)
- Eerst herkent hij de letters, daarna de opbouw van woorden en woordgroepen en als laatste stap
wordt er betekenis aan de zin toegekend.
Hoe meer ervaring in deze stappen, hoe sneller ze verlopen.
Bij het bottom-upmodel is het leesproces een kwestie van waarnemen van letter voor letter en
woord voor woord en past de lezer snel de elementaire leeshandling toe.
- Geeft geen correct beeld van leesproces. Bij het lezen van een tekst neem je niet precies waar wat er
staat. Het verklaart bijvoorbeeld niet waarom je in een zin(Grote overwinning voor voor ontketend
PSV) dubbele woorden maar 1x leest of waarom je een tekst kan lezen waaruit woorden en letters zijn
weggelaten.
Top-downmodel (gebruik van voorkennis en context)
- De lezer maakt gebruik van zijn voorkennis en context. Op grond van zijn taalkennis verwacht de lezer
dat hier een bekende zegwijze achteraan zal komen.
Lezen is een proces van voorspellen, selecteren en toetsen.
De lezer leest globaal aan maakt weinig gebruik van alle visuele informatie.
- Geeft ook geen correcte analyse van het leesproces. Lezers kunnen niet heel precies voorspellen wat
de rest van de zin zal zijn.
Interactief model (top-down + Bottom-up)
- Leesproces is als een interactie van top-down- en bottom-upprocessen.
- Het lezen wordt gezien als een afwisseling tussen voorspellend lezen en woord voor woord lezen. De
lezer herkent snel veel woorden, omdat ze in vertrouwde context staan, maar schakelt over op woord
voor woord als je iets niet herkent.
- Hoe dit exact in zijn werk gaat is nog voor het grootste gedeelte onduidelijk.
6.2 strategieën technisch lezen
Er zijn verschillende manieren om de tekst te decoderen/ verklanken: globaal lezen, nauwkeurig, voorspellend…
Leesstrategieën technisch lezen voorbeeld
De elementaire leeshandeling /m/ /aa/ /n/
Lezen met behulp van clusters en spellingspatronen /m/ /aan/ /maan/
Lezen m.b.v. de visuele woordvorm Yvonne
Lezen m.b.v. morfologische analyse Be-hulp-zaam
Lezen m.b.v. de context. Ze bibberde van …
elementaire leeshandeling
- Eerste strategie die lln. leren in groep 3. Van essentieel belang dat kinderen leren lezen volgens
Elementaire leeshandeling. Op deze manier krijgen ze inzicht in de koppeling tussen foneem en
grafeem.
- Lln. verklanken letter voor letter een woord, om vervolgens het hele woord te noemen.
/r/ /aa/ /m/ /raam/ hakken en plakken
- Niet de meest ideale leesstrategie: tempo erg laag, moeilijk bij langere woorden.
Lezen m.b.v. clusters en spellingspatronen
- Lln. herkennen bepaalde lettercombinaties in een keer.(/z/ /eep/ /zeep/ of /st/ /ap/ stap)
- Cluster is een combinatie van medeklinkers en een spellingspatroon is een combinatie van zowel
klinkers als medeklinkers.
- We rekenen ook het lezen van vaste lettercombinaties(aai, ooi, eeuw) tot deze leesstrategie.
- Je kan het gebruiken om niet klankzuivere woorden te ontcijferen.
- Je kan deze strategie bevorderen door de kinderen wisselrijtjes (rij woorden die steeds in klank
verschillen) te laten lezen. Bijvoorbeeld: huis, muis ruis de lettercombinatie /uis/ komt steeds terug,
de lln wordt ertoe aangezet de /ui/ en /s/ in 1x te lezen.
Lezen m.b.v. visuele woordvorm
- Lln. herkennen woorden aan de visuele woordvorm, aan de speciale volgorde van letters. directe
woordherkenning. (Herkennen hun naam, P van parkeren)
- Past goed bij de manier waarop kinderen waarnemen en is ook relatief eenvoudig. Het herkennen van
een woord is te vergelijken met het herkennen van een plaatje.
Naïef en globaal lezen
- Directe woordherkenning is dus een strategie waarmee je snel en efficiënt kunt lezen, je leest het
woord als een geheel.
- Bij beginnende lezers moet elk woord afzonderlijk worden aangeleerd, de kinderen hebben namelijk
nog geen letterkennis.
- Je gaat hierbij voorbij aan het grondprincipe van ons spellingssysteem dat elke spraakklank door een apart teken
wordt weergegeven. Dit is vooral bruikbaar in de beginfase van het leesonderwijs om kinderen een aantal
woorden te leren aan de hand waarvan ze de structuur van ons spellingssysteem kunnen ontdekken
Lezen m.b.v. morfologische analyse
- Alle delen van het woord hebben een bepaalde betekenis. Als een letter of een combinatie van letters
een betekenis heeft noemen we het een morfeem.
(sommige morfemen hebben een concrete betekenis en kunnen als los woord voorkomen.
Andere zijn vaag en komen niet als een los woord voor, maar als voor- of achtervoegsel.)
- Bij het lezen van langere woorden maken we gebruik van onze kennis van morfemen.
- Bijv. lln leest geknoei als gek-noei heeft het niet goed morfologisch geanalyseerd. Herkende het
voorvoegsel ge- of het woord knoei niet.
- Je kan dit oefenen door aandacht te besteden aan de opbouw van woorden. Dar kan door woorden die dezelfde
morfeem bevatten onder elkaar te plaatsen. Verhuizen, verlaten, etc.
Lezen m.b.v. context (lezen met syntactische structuur van een zin)
- Syntactische structuur: Volgorde van woorden in zin. Door gebruik te maken van de syntactische/
grammaticale regels die aangeven in welke volgorde Nederlandse een goede zin vormen. Bijv. een
lidwoord staat altijd voor een zelfstandig naamwoord.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper melie90. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.