GEESTELIJKE GEZONDHEIDSZORG 3
1 INHOUDSOPGAVE
2 Maatschappelijke en juridische noten over GGZ .................................................................................... 3
3 A Model of lifestyle balance ................................................................................................................... 5
3.1 Inleiding .......................................................................................................................................... 5
3.2 Lifestyle Balance ............................................................................................................................ 5
3.3 Model of lifestyle balance ............................................................................................................... 6
3.3.1 Vier dimensies ......................................................................................................................... 6
3.4 Assessment Occupational/ Lifestyle Balance?................................................................................ 8
3.4.1 Assessment............................................................................................................................. 8
3.4.2 Life Balance Inventory = Assessment ...................................................................................... 8
4 Kinderpsychiatrie ................................................................................................................................... 9
4.1 Inleiding .......................................................................................................................................... 9
4.2 Systeemtheorie .............................................................................................................................. 9
4.3 Therapievormen in kinderpsychiatrie ............................................................................................ 11
4.3.1 Psychoanalytische ontwikkelingstherapie .............................................................................. 11
4.3.2 Cognitieve gedragstherapie ................................................................................................... 12
4.3.3 Systeemtherapie ................................................................................................................... 12
4.3.4 Cliënt- experiëntiële therapie ................................................................................................. 12
4.4 Experiëntiële Benadering ............................................................................................................. 13
4.5 Kinderpsychodiagnostiek .............................................................................................................. 13
4.6 Diagnostische systemen............................................................................................................... 13
4.6.1 Diagnostische systemen: transactioneel model ..................................................................... 14
4.6.2 Transactioneel model als klinisch kader ................................................................................ 14
4.7 Het multidisciplinaire team ............................................................................................................ 15
4.8 Ergotherapie in de kinderpsychiatrie............................................................................................. 16
4.8.1 Taken ergotherapeuten in MDT ............................................................................................. 16
5 Hechting .............................................................................................................................................. 17
5.1 Hechtingstheorie .......................................................................................................................... 17
5.1.1 Historiek ................................................................................................................................ 17
5.1.2 Ontwikkeling van hechting – intern werkmodel ...................................................................... 17
5.1.3 De secure base – safe haven ................................................................................................ 18
5.1.4 Verschillende soorten hechting?............................................................................................ 18
5.1.5 De hechtingstheorie is in essentie een theorie over affectregulatie........................................ 19
5.1.6 Hechtingstheorie: verschuiving van het paradigma? .............................................................. 19
5.1.7 Hechting voorbij de eerste levensjaren .................................................................................. 19
5.1.8 Hechtingstheorie is een theorie over emotieregulatie ............................................................ 20
5.1.9 Attachment Figures In Infancy? ............................................................................................. 20
5.1.10 Hechtingsrelaties tijdens schoolgaande leeftijd...................................................................... 20
5.1.11 Hechtingsrelaties tijdens adolescentie? ................................................................................. 20
5.1.12 Hechtingsrelaties tijdens volwassenheid?.............................................................................. 20
5.1.13 Hechting en ergotherapie ...................................................................................................... 21
,6 Kinderpsychiatrie: infant ...................................................................................................................... 24
6.1 Inleiding ........................................................................................................................................ 24
6.2 Assessment .................................................................................................................................. 25
6.2.1 Assessment van peuters en kleuters ..................................................................................... 25
6.2.2 Gezinstherapeutische benadering ......................................................................................... 26
6.3 Therapie ....................................................................................................................................... 27
7 Kinderpsychiatrie: latentieleeftijd ......................................................................................................... 28
7.1 Inleiding ........................................................................................................................................ 28
7.2 Ontwikkeling van het ik ................................................................................................................. 28
7.3 Zelfconcept – zelfbeeld................................................................................................................. 29
7.3.1 Eigenwaarde ......................................................................................................................... 29
7.3.2 Belang zelfconcept? .............................................................................................................. 29
7.4 Psychosociale ontwikkeling volgens Erik Erikson ......................................................................... 30
7.4.1 Erikson in de 21e eeuw? ........................................................................................................ 31
7.5 Assessment Voor Ergotherapie .................................................................................................... 31
7.5.1 Assessment competenties: motorisch ................................................................................... 31
7.5.2 Assessment competenties: cognitie....................................................................................... 31
7.5.3 Assessment competenties: emotie ........................................................................................ 31
7.5.4 Assessment van hechting ...................................................................................................... 32
7.6 Ergotherapie in kinderpsychiatrie.................................................................................................. 32
7.6.1 Therapeutische benadering ................................................................................................... 32
7.6.2 Poppen als medium – Puppet Kit .......................................................................................... 33
7.6.3 Houvastdoos & bouwstenenschrift......................................................................................... 33
7.6.4 Opdrachten binnen ergotherapie ........................................................................................... 34
7.6.5 Vrij werk ................................................................................................................................ 34
7.6.6 Axenroos ............................................................................................................................... 34
7.6.7 Bodytalk ................................................................................................................................ 35
7.6.8 Tekenen: inleiding = belangrijk medium voor kinderen .......................................................... 35
7.6.9 Werken met sprookjes ........................................................................................................... 37
8 Flow theorie ......................................................................................................................................... 39
9 Assessments practicum ....................................................................................................................... 41
9.1 FSS-OT-NL .................................................................................................................................. 41
9.2 Life Balance Inventory .................................................................................................................. 41
9.3 VK+ .............................................................................................................................................. 41
9.4 P3................................................................................................................................................. 42
9.5 BYI-2-NL ...................................................................................................................................... 42
9.6 De Utrechtse Coping Lijst ............................................................................................................. 42
10 Examenvragen GGZ 3: 2020-2021 (1ste zit)...................................................................................... 43
2
,2 MAATSCHAPPELIJKE EN JURIDISCHE NOTEN OVER GGZ
Borderline Times (De Wachter, 2009):
• Splitting = het denken in tegengestelden, een probleem dat verweven is met het maatschappelijk
denkbeeld
Positieve wetenschap Menswetenschap
Medisch Psychologisch
Gedragsmatig Belevingsgericht
Wetenschappelijk Artistiek
Rationeel Emotioneel
Notities: Dirk De Wachter -> bekende psychiater heeft een interessant werk geschreven -> borderline
time: schets een visie op de huidige maatschappij als zijnde een overeenkomstigheid met de
persoonlijkheidsstoornis Borderline. Hij zegt dat er heel wat kenmerken die we linken aan de
persoonlijkheidsstoornissen we ook kunnen terugvinden in ons maatschappelijk herstel.
Splitting: dat is iets wat mensen met borderline gaan doen, de goede en slechte mensen en het is ook
iets wat wij in onze huidige maatschappij naar voor zien komen. Er zijn positieve wetenschappen en
menswetenschappen en die zijn niet evenwaardig. Op dit moment is het vooral de beta wetenschappen
die belangrijk blijken. Er is het medisch denken en het psychologisch denken, deze staan naast mekaar
en kunnen niet vermengd worden met elkaar, wat in de realiteit vaak niet het geval is want het somatisch
is onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten dat zijn medische klachten die niet verklaard kunnen
worden vanuit een somatisch verschijnsel en vaker vanuit een psychologisch kenmerk moeten worden
verklaard. Er is het gedragsmatige naast het belevingsgerichte want het gedrag kunnen we zien en
kunnen we scoren en beoordelen maar de beleving van iemand is moeilijker vast te grijpen. Het is het
wetenschappelijke en artistieke die naast elkaar staan en vermengd kunnen worden met elkaar.
Rationele en emotionele, waarvan in onze maatschappij het rationele denken een voorkeur heeft boven
het emotionele denken
• Vervlakking
Waar vroeger de filosofie, psychologie en
neurofysiologie nog evenwaardig waren lijkt nu wel het
idee om alles te baseren op neurofysiologie. We gaan
altijd terug naar de cellulaire genetica om zaken te
verklaren, wat maakt dat de psychologie en filosofie (het
leren denken) minder en minder gewaardeerd wordt in
de huidige maatschappij. De Wachter vindt dat een
jammerlijke zaak
• Hechting
✓ Zeitgeist: ‘… Harder, Faster, Younger…’
✓ Tijd om gehecht te raken ontbreekt (bv. we scheiden steeds meer en sneller en huwelijken
nemen af)
✓ Geen tijd om langdurig verbintenis aan te gaan en te gaan hechten
✓ Hypes (bv. Pokémon zoeken)
• Infantiliteit
✓ Alom aanwezige beeldcultuur: de maatschappij wordt steeds meer infantiel zegt De Wachter,
hij zegt dat de beeldcultuur alom aanwezig is, we zien over schermen hangen en zijn
voortdurend in de weer met schermen (bv. smartphone, laptop)
✓ Afwezigheid taal, teloorgang verhalen (bv. studenten lezen minder, verhalen komen minder
aanbod,…)
✓ In wetenschap: cijfer- aanbidding telt alleen, statistieken worden we rond de oren mee
geslagen maar echt teksten grondig doornemen wordt niet meer gedaan
3
, • Stilte
✓ Stilte in groepstherapie: kan ervoor zorgen dat mensen beginnen na te denken, even tot
zichzelf komen en tijd geven om aan zichzelf te denken
✓ Langdurige, stille, onzichtbare zorg -> ‘Being there’ = belangrijker dan voortdurend met de
persoon praten, belangrijk dat je er gewoon bent
• Existentie
✓ Religieuze spiritualiteit >< Atheïstische spiritualiteit
✓ Overconsumptie en zingeving
✓ Drive, twijfel als motor van zingeving: het is niet slecht dat je twijfelt aan zaken. Het twijfelen
kan juist de motor van de zingeving worden, want je twijfelt of het wel correct is wat je doet en
dat zet je aan tot de volgende stap
Maatschappelijke noten in GGZ:
• Rusteloosheid (Devisch, 2016)
-> veranderingsprocessen in de moderne samenleving
1 Versnelling
• Fastfood, speeddating, powernaps, diagonaal lezen,…
• Bedrijven moeten sneller leveren, pakjes moeten snel beschikbaar zijn
• 1ste antwoord op de vraag: hoe gaat het?
• Techniek (mail, internet), sociaal verkeer (wisselen van job, partner, huis) en
levenstempo (sneller eten, minder slapen)
• Concurrentie: clean desk beleid, concerttickets, scheduler
• Multiple choice society: FOMO, keuzestress
2 Secularisatie (lat. Saeculum: het tijdelijke)
• Sterfelijkheid als straf
✓ Godsdiensten >< seculiere samenleving
• Het leven is hier en nu
• Gevuld en maximaal geleefd leven -> wedloop met de tijd
• Ledigheid is des duivels oorkussen
3 Individualisering
• Ik- cultuur: waarin de belangrijkste persoon op de aarde vooral jezelf bent
• Transparantie samenleving -> intimiteit wordt uitgestald in het openbaar
• Individualisering is steeds meer willen: ‘ik wil mee voor mezelf, maar ik wil ook vooral
hetgeen wat de ander heeft’
• Mimetische begeerte: het verlangen wat de ander heeft
• De kunst van het ongelukkig zijn
✓ Geluk
➢ Hoogste goed? ultieme doel van het leven?
➢ Aristoteles: eigen potentieel verwezenlijken
➢ In vergelijken met anderen (facebook, instagram)
➢ Maar is dat zo? Van waar komt dit?
-> secularisatie
➢ Experiment -> geluk = meer hebben dan de ander
✓ Ongeluk
➢ Leven = tegenslag
-> relaties, ouderdom, gezondheid, werk, financiën,…
➢ Leren aanvaarden, we moeten leren een klein beetje ongelukkig te zijn (De Wachter)
✓ Zin
➢ Victor Frankl: betekenisgeving als drijfveer
➢ Hughes: 4 dimensies
❖ Eigenwaarde: jezelf goed in je vel moeten voelen
❖ Levensdoel: iedereen moet een levensdoel hebben, wat het is maakt niet uit als
het maar overeenkomt met je eigen waarden en normen (bv. goed voor anderen
zorgen, veel geld verdienen,…)
❖ Persoonlijke controle: controlegevoel over de dingen die je kan en uitvoert
❖ Persoonlijke waarde: moet in overeenstemming zijn met wat je als persoon waard
bent
4