Deze samenvatting bevat de volledige leerstof van alle lessen van het eerste en tweede semester van het vak Nederlands communicatieve vaardigheden I. Dit vak wordt gegeven in de eerster bachelor van Toegepaste Taalkunde. Hiermee heb ik een 17/20 op het examen behaald.
NEDERLANDS: COMMUNICATIEVE VAARDIGHEDEN I
Les 1: introductie + tekst van Spooren
Tekst Spooren
Taalbeheersing als de studie van taal in communicatieprocessen
Zijn omschrijving van het vak taalbeheersing luidt:
Taalbeheersing is de studie van de optimalisering van taalgebruik o.b.v. de inzichten die taalkunde,
psychologie en sociologie ons verschaffen in de rol van taal in communicatieprocessen.
Optimalisering van taalgebruik:
• het wezenlijke kenmerk van de taalbeheerser, het kenmerk waarmee de taalbeheerser zich
onderscheidt van de taalkundige, de socioloog, de psycholoog.
1
, • taalbeheerser houdt zich principieel bezig met onderzoeksvragen die op de een of andere
manier teruggaan op problemen met de effectiviteit van taalgebruiksprocessen.
• Taalbeheersing is dus volgens hem een praktijkgerichte WS.
• woord optimalisering veronderstelt een norm van goed taalgebruik
• taalbeheersing heeft een normatief karakter
• als een tekst met een drogreden overtuigender is dan zonder die drogreden → beginpunt van
verder onderzoek → kan tot de conclusie leiden dat drogredenen onder bepaalde
omstandigheden bijdragen aan de overtuigingskracht van teksten
• Taalbeheersing is dus voor hem zowel een normatieve als een descriptieve activiteit.
Op basis van inzichten die taalkunde, sociologie en psychologie ons verschaffen:
• Optimaliseringvoorstellen moeten teruggaan op inzicht in de onderliggende processen. Alleen
dan kunnen ze algemene geldigheid hebben.
• bv. hoe moet een waarschuwingstekst over roken op het pakje sigaretten er uitzien?
Daarover kunnen we alleen een uitspraak doen als we weten wat het psychologisch effect
is van een angstaanjagende boodschap bij verschillende doelgroepen.
• De taalbeheerser dient dan ook een grondige kennis te hebben van aangrenzende
WSsgebieden, zoals de TK, de sociologie en de PSY.
• Taalbeheersing is volgens hem per definitie een interdisciplinaire WS
De rol van taal in communicatieprocessen:
• sociaal-WS georiënteerde communicatieWSer bestudeert context waarin communicatie zich
afspeelt
• taalbeheerser bestudeert de rol van taal in het communicatieproces
• Typische taalbeheersingthema's zijn het ontwerpen van en adviseren over teksten en
gesprekken en de rol van taalgebruik in nieuwe media
• vak hoort echt thuis in een Letterenfaculteit
➔ omdat we binnen taalbeheersing nadrukkelijk bezig zijn met de rol van taal in
communicatieprocessen
• Henk Verkuyl pleit ervoor taalbeheersing (weer) onder te brengen bij de taalkunde.
Argumenten:
1. de onvertaalbaarheid van de term 'taalbeheersing'
2. taalbeheersing is eigenlijk taalkunde op tekstniveau is
2
,Er zijn belangrijke methodologische problemen die het onmogelijk maken om taalbeheersing als een
vorm van TK te zien:
➔ taalbeheersers zijn geïnteresseerd in taalgedrag en zien beschrijvingen van concreet
taalgedrag als een voorwaarde voor een correcte beschrijven van het taalsysteem.
➔ taalbeheersers zijn geïnteresseerd in taalsysteem en taalgedrag om er uitspraken over
'optimaal taalgedrag' uit te kunnen afleiden.
➔ de normatieve belangstelling van de taalbeheerser wijkt af van de descriptieve
belangstelling van de taalkundige
3
,Les 2: historische achtergronden + tekst De Sutter + tekst Marynissen
communicatieve → lezen, luisteren, schrijven, spreken
vaardigheden → kunnen, kennen
DEEL 1: Het Nederlands anno 2019
• NL = Germaanse taal (Indo-europees → Oergermaans → Westgermaans → NL → Afrikaans)
• 22 miljoen moedertaalsprekers: 16 in Nederland en 6 in België
• staat in de top 7 van de meest gesproken talen in Europa
→ na het DU, FR, EN, IT, Pools, ES en het Roemeens
• staat in de top 40 van de meest gesproken talen wereldwijd
• wordt in 12 landen gesproken (in en buiten Europa)
POSITIE VAN HET NEDERLANDS IN DE WERELD (DE SUTTER (2017))
NL is een middelgrote taal
• Europa:
- officiële taal in NL en BE → 22 miljoen moedertaalsprekers
- FR (département Nord): Nederlands dialect, historisch deel van graafschap Vlaanderen,
geen officiële taal
- DE: duitse regio’s zoals bv. Kleef → dialecten gesproken die weinig verschillen van
Nederlandse dialecten
• buiten Europa:
- officiële taal in Suriname (200 000 sprekers), Aruba, Curaçao en Sint-Maarten
- Indonesië: geen officiële status, enkel Nederlandssprekende minderheden
→ gevolg van Nederlandse koloniale verleden
- Verenigde staten: bv. Jersey Dutch (minderheden)
- Canada
- Australië
→ emigratie uit Vlaanderen en Nederland in de 19de en vroege 20ste eeuw
• Nederlands leren?
- gedoceerd in 40 landen buiten het Nederlandse taalgebied
- in meer dan 200 instellingen (universiteiten)
- vooral in Duitsland, Frankrijk en de V.S.
4
, het Afrikaans
• gesproken in Zuid-Afrika en Namibië
• geen variëteit van het NL
• aparte taal
o hoewel het veel verwantschappen met het NL heeft
JURIDISCHE POSITIE IN VLAANDEREN EN NEDERLAND (DE SUTTER (2017))
• België
- officiële taal in BE: in de Vlaamse Gemeenschap en de Brusselse hoofdstedelijke regio
- ingeschreven/verankert in de grondwet als een van de drie landstalen
- Vlaams Parlement heeft decreten goedgekeurd die het gebruik van het NL in de Vlaamse
Gemeenschap verder regelen
- decreet Vlaamse Gemeenschap 1973
o bepaald dat de taal die in de Vlaamse Gemeenschap gebruikt wordt, het NL is
o maakt uitzondering voor gevallen waarin het gebruik van Vlaams of Vlaamse taal
historisch, geografisch of volkskundig verantwoord is
- behalve de grondwet en het decreet uit 1973 zijn er andere koninklijke besluiten en
decreten die het gebruik van de talen regelen
- Nederlands, niet Vlaams
o demografische redenen
alleen staat het te zwak tegen het FR
o puristische redenen
het is te veel bezoedeld door het FR
o historische redenen
Vlaanderen zoekt beter aansluiting bij Nederland om op die manier weer
aansluiting te vinden bij het roemrijke verleden
o zelfs de Grote Van Dale (bekendste woordenboek in de NL) definieert het Vlaams als ‘het
NL van BE’
o politieke keuze voor NL als naam voor de taal in VL moet gezien worden in een historische
context
o FR en vreemde mogendheden (machten) heeft het NL in VL lange tijd verdrongen
o daardoor niet de kans gekregen → eigen standaardtaal ontwikkelen
5
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper heymelissa. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
