Samenvatting
Samenvatting Technologie- en innovatiebeleid
- Instelling
- Universiteit Gent (UGent)
Samenvatting notities Technologie- en innovatiebeleid
[Meer zien]Voorbeeld 8 van de 94 pagina's
Voorbeeld 8 van de 94 pagina's
In winkelwagen3 beoordelingen
Door: jonasverstichel • 3 jaar geleden
Door: larsverg • 3 jaar geleden
Door: nielsvd • 3 jaar geleden
Deze samenvatting zou in combinatie met de slides moeten volstaan om te slagen voor dit vak
Voorbeeld van de inhoud
Samenvatting Technologie- enInnovatiebeleid
Les 1: Algemene introductie tot technologiebeleid ......................................................................................... 5
1. Case TikTok............................................................................................................................................... 5
2. Technologie als arena van geopolitiek conflict ....................................................................................... 7
3. Wat is nu technologie- en innovatiebeleid? ............................................................................................ 8
3.1. Technologiebeleid is actueel ........................................................................................................... 8
3.2. Technologiebeleid is historisch ....................................................................................................... 8
3.3. Technologiebeleid is niet-neutraal .................................................................................................. 8
3.4. Technologiebeleid is neoliberaal..................................................................................................... 9
3.5. Technologiebeleid is geopolitiek ..................................................................................................... 9
4. Stakeholders, lobbygroepen en beleidsvorming ..................................................................................... 9
4.1. Diverse belangengroepen wegen op beleidvorming .................................................................... 10
4.2. Lobbying: probleem van overheidsfaling ...................................................................................... 10
4.3. Een 4e mobiele speler (5G-licentie) ............................................................................................... 11
4.4. Openstelling telecomnetwerken ................................................................................................... 11
4.4.1. Telenet adviesraad (of lobbyclubje?) .................................................................................. 11
4.5. Verregaande belangenvermenging tussen politiek en media ....................................................... 12
4.6. Ook nieuwe media elite verdedigt zijn belangen .......................................................................... 12
4.6.1. Libertaire discours van de techspelers ................................................................................ 13
4.7. Is tijd van vrijheid blijheid & zelfregulering over? ......................................................................... 14
Les 2: Innovatie- en industrieel beleid .......................................................................................................... 15
1. Innovatiebeleid en industrieel beleid .................................................................................................... 15
1.1. Industrieel beleid: meer dan innovatie alleen .............................................................................. 15
1.2. Industrieel beleid: overkoepelend kader ...................................................................................... 16
1.3. Industrieel beleid: horizontaal vs verticaal ................................................................................... 16
1.4. Kritiek ............................................................................................................................................ 16
2. De godmother van innovatiebeleid ....................................................................................................... 17
2.1. Grand challenges: missie gedreven innovatiebeleid ..................................................................... 17
2.2. Nood aan missie-gedreven innovatiebeleid .................................................................................. 18
2.2.1. Specifiek, meetbaar, ambitieurs, realistisch, tijdsgebonden ............................................... 19
3. Rol van de overheid in innovatiebeleid (Mazzucato) ............................................................................ 19
3.1. Overheid vaak als onproductief gezien: belemmert innovatie ..................................................... 19
3.2. Rol van de overheid beperkt tot corrigeren marktfaling .............................................................. 20
3.3. Innovatieve rol overheid schromelijk onderschat ......................................................................... 20
3.4. Overheid, niet private sector, neemt risico’s ................................................................................ 21
3.5. Risico’s en beloningen ongelijk verdeeld ...................................................................................... 22
4. De ondernemde staat: moed en visie (Mazzucato)............................................................................... 22
4.1. Vorming van een nationaal innovatiesysteem .............................................................................. 22
5. Overzicht innovatiesystemen................................................................................................................. 23
5.1. Late ontwaken van een economische reus ................................................................................... 23
5.2. Periode van joude oorlog leidt tot financiering ............................................................................ 24
5.3. Crisis in 1970 leidt tot verandering ............................................................................................... 24
5.4. Doorbraak Silicon Valley als hightech-epicentrum in 1990 ........................................................... 24
5.5. Succes van de Valley of Dreams (Bay area, California) ................................................................. 25
1
, 6. EU: technologisch deficit ........................................................................................................................ 25
6.1. Europa is technologisch overwicht verloren ................................................................................. 25
6.2. Lissabon strategie als lapmiddel ................................................................................................... 25
6.3. Europe 2020: hoop op beterschap ................................................................................................ 26
6.4. Is dit voldoende voor een europese dominantie .......................................................................... 27
7. Vlaanderen: de leeuw brult, maar klauwt hij ook?............................................................................... 27
7.1. Derde industriële revolutie (1982) ................................................................................................ 27
7.2. Interuniversitair micro-elektronica centrum (IMEC) (1984).......................................................... 28
7.3. Vlaanderen-Europa 2002 (1992) ................................................................................................... 28
7.4. Interdisciplinair instituut voor breedbandtechnologie (2004) ...................................................... 28
7.5. Strategisch onderzoekscentra (SOC) ............................................................................................. 29
7.6. Vlaams actieplan AI (2019-2023) .................................................................................................. 29
8. Made in China 2025: meest innovatie land ter wereld ......................................................................... 30
8.1. Context .......................................................................................................................................... 31
8.1.1. Historisch leiderschap opnemen ......................................................................................... 31
8.1.2. China kampt met grote interne problemen......................................................................... 31
8.2. MIC 2025: langetermijnperspectief op innovatie ......................................................................... 31
8.3. Implicaties: machtverhouding handelsrelaties ............................................................................. 32
8.3.1. Nauw gelinkt aan ‘one belt, one road’ plan......................................................................... 33
8.4. Implicaties: geopolitieke spanningen ............................................................................................ 33
Les 3: Big tech en regulering (I) ..................................................................................................................... 34
1. Big tech ................................................................................................................................................... 34
2. Continuüm van beleidsopties ................................................................................................................ 34
2.1. Revolteert mededingingsrect (antitrust)....................................................................................... 35
3. Ontwikkeling .......................................................................................................................................... 36
3.1. Fase I: marktstructuralisme........................................................................................................... 36
3.2. Fase II: prijstheorie ........................................................................................................................ 36
3.3. Fase III: nood aan nieuwe concurrentieregels .............................................................................. 37
4. Trends ..................................................................................................................................................... 37
4.1. Incentives voor predatory conduct/pricing................................................................................... 37
4.2. Mogelijkheid tot cross-subsidiëring .............................................................................................. 38
4.3. Anti-competitieve belangenconflicten .......................................................................................... 38
4.4. Data als strategisch middel (en doel) ............................................................................................ 38
5. Twee pistes voor overheidsinterventie.................................................................................................. 38
5.1. Pak dominante martkstructuur aan .............................................................................................. 39
5.2. Reguleer platformen als monopolies ............................................................................................ 39
Platform capitalism ......................................................................................................................................... 40
5.3. Nationaliseer Facebook, Google (public platforms) ...................................................................... 40
6. Elizabeth Warren: break up big tech ..................................................................................................... 40
6.1. Warren: big tech heeft te veel macht ........................................................................................... 40
6.2. Warren: big tech smoort alle innovatie ........................................................................................ 41
6.3. Warren: structurele scheiding is nodig ......................................................................................... 41
7. Hughes .................................................................................................................................................... 41
7.1. Dominantie Facebook ................................................................................................................... 42
7.2. Hughes: overheid moet ingrijpen.................................................................................................. 42
8. Structurele scheiding: hoe gaat dat in zijn werk? ................................................................................. 43
9. Kritiek ..................................................................................................................................................... 44
9.1. Gebrek concurrentie is niet het problem ...................................................................................... 44
9.2. Grootte is niet het probleem ........................................................................................................ 44
9.3. Gebrek innovatie is niet het probleem ......................................................................................... 45
2
, 9.4. Wordt consument er beter van? ................................................................................................... 45
9.5. Effectiviteit niet bewezen ............................................................................................................. 45
9.6. Bijdrage aan economie.................................................................................................................. 45
9.7. Hoe groot is politiek draagvlak...................................................................................................... 46
9.8. Kritiek op hipster antitrust: big is bad attitude ............................................................................. 46
Les 4: Big tech en regulering (II) .................................................................................................................... 47
1. Gedragsmatige regulering: domeinen en pistes ................................................................................... 47
1.1. Domein 1: oneerlijke concurrentie ............................................................................................... 47
1.2. Domein 2: taks en belastingen ...................................................................................................... 50
1.2.1. Apple.................................................................................................................................... 51
1.2.2. Gevolg 1: big tech unhappy ................................................................................................. 54
1.2.3. Gevolg 2: big baby unhappy ................................................................................................ 54
1.3. Domein 3: data, privacy ................................................................................................................ 55
1.4. Domein 4: fake news, disinformatie ............................................................................................. 56
Les 5: 5G, geopolitiek en technonationalisme ............................................................................................... 57
1. 5G ........................................................................................................................................................... 57
2. China in polepositie om lancering 5G te domineren ............................................................................. 57
2.1. 5G als strijdtoneel van een geopolitiek conflict ............................................................................ 58
2.2. Technologie als inzet voor geopolitiek conflict ............................................................................. 60
3. Twee benaderingen in EU: wat is in Europees belang? ........................................................................ 62
4. Status in België....................................................................................................................................... 64
Les 6: Artificiële intelligentie en beleid ......................................................................................................... 66
1. De seizoenen van AI ............................................................................................................................... 66
1.1. 1e AI boom: science fiction takes over (1950-1974) ..................................................................... 67
1.2. 1e AI winter: winter is coming (1974-1982)................................................................................... 68
1.3. 2e AI boom: de komst van expertsystemen (1983-1987) .............................................................. 68
1.4. 2e AI winter: geschiedenis herhaalt zich (1988-1993) ................................................................... 69
1.5. 3e AI boom: meesurfen op dot.com religie (1994-…) .................................................................... 69
2. Status AI vandaag: geopolitiek? Ethiek? ............................................................................................... 70
3. Incentives voor een AI beleid ................................................................................................................. 71
3.1. War for AI-talent ........................................................................................................................... 71
3.2. Race om AI-investeringen (financieel-economische macht) ......................................................... 72
3.3. Veiligheid & militair voordel (militaire macht) .............................................................................. 72
3.4. Maatschappelijke spelregels (ideologische macht)....................................................................... 73
4. Inhoud van AI-beleid: algemene topics ................................................................................................. 73
5. Overzicht van AI-initiatieven ................................................................................................................. 74
5.1. China: next generation AI development plan (2017) .................................................................... 74
5.2. USA: AI for the American people (2018) ....................................................................................... 74
5.3. EU: HLEG on AI (2018) ................................................................................................................... 74
5.4. België: KVAB over AI (2018) .......................................................................................................... 75
6. Kritische bespreking ............................................................................................................................... 76
6.1. AI is geen doel op zich ................................................................................................................... 76
6.2. Is ethiek gemeend? ....................................................................................................................... 76
6.3. Programma hier, programma daar ............................................................................................... 77
Les 7: Open data........................................................................................................................................... 78
1. Field of play & research: de digitale overheid....................................................................................... 78
2. Ontstaansgeschiedenis en drivers ......................................................................................................... 78
3
, 3. Open data............................................................................................................................................... 79
4. Datastandaarden als een noodzakelijk ding ......................................................................................... 81
5. Governancemodel .................................................................................................................................. 82
5.1. Manieren op diensten of producten aan te leveren in ons maatschappelijk bestel ..................... 82
5.2. Governance van netwerken .......................................................................................................... 82
5.3. Ontstaan van nieuwe modellen waar data de basis is .................................................................. 83
6. Datanutsbedrijf ...................................................................................................................................... 83
7. Challenges/reflecties/nabespreking ..................................................................................................... 85
Les 8: De informele economie ...................................................................................................................... 86
1. De informele economie .......................................................................................................................... 86
1.1. Enkele voorbeelden ...................................................................................................................... 86
2. Uitdaging voor beleidsmakers ............................................................................................................... 88
2.1. Formeel vs Informeel .................................................................................................................... 88
2.2. Formalisering versus deformalisering ........................................................................................... 89
2.3. Effect van informele activiteiten ................................................................................................... 90
2.4. Controle van informele activiteiten .............................................................................................. 90
3. Het Uber effect ....................................................................................................................................... 91
3.1. Taxidecreet.................................................................................................................................... 91
3.2. Is Uber een app of een taxibedrijf? ............................................................................................... 92
4. Het AIRBNB effect .................................................................................................................................. 92
4.1. Gentrificatie .................................................................................................................................. 93
4.2. Logiesdecreet ................................................................................................................................ 93
4.3. Gents visie- en actieplan ............................................................................................................... 93
5. Uitdaging voor beleidsmakers ............................................................................................................... 94
4
,Les 1: Algemene introductie tot technologiebeleid
1. Case TikTok
- In 2016 start het platform TikTok, wat eigendom is van het
bedrijf Bytedance
- In 2017 nam het Musical.ly over en had dus al een mooi
marktaandeel & aantal gebruikers in USA
Fase 1: voorjaar 2019, de eerste krasjes op het imago
- TikTok meer dan 1 miljard downloads, komt in oog van regulatoren
o USA: $5.7m boete voor het illegaal verwerven van namen, e-mail, foto's en
locaties van min-13-jarigen
o India: verboden voor periode van 2 weken ('pornografische uitingen')
- TikTok vecht ban met succes voor rechtbank aan (ban wordt opgeheven na 6
dagen)
Fase 2: officiële beschuldiging in USA
- TikTok beschuldigd van het "doorsluizen van persoonlijke data van Amerikaanse
gebruikers naar servers in China"
o TikTok ontkent dat Chinese overheid toegang heeft tot de gegevens, die
overigens in de US worden bewaard: "There is zero truth to the accusations
the Chinese state has access to TikTok users' data."
- Zou ook gevoelige content censureren die tegen belangen China ingaan
o Blokkeren van gebruikers die kritisch berichtten over de aanpak van China
ten aanzien van Oeigoeren (ethnische minderheid)
Fase 3: ban in India
- Na een grensincident bant India 59 Chinese apps (o.a. TikTok, WeChat) op grond
van bezorgdheden omtrent de privacy- en databeveiliging, en de nationale
veiligheid en soevereiniteit van India
o Culturele invloed TikTok werd gehekeld (protest & politiek activisme)
o In lijn met India's restrictieve internetbeleid (vb. dissidenten Kashmir): ban
helpt sociale orde (en hoogste klassen) te beschermen
o Grote belangen voor TikTok: >600 monthly active users (MUA) in India
- India zijn ook geen heiligen (naast China, die ook niet heilig is)
o Beide kernwapens, grote machten
o India heeft zijn interne problemen: de reden zal deels wel dataveiligheid
zijn. Maar er zal nog een andere reden zijn
o MUA (montly active users) à Heel veel gebruikers en veel invloed op
politiek (bedreiging binnenlandse politiek)
o Restrictief internetbeleid van India: die ban helpt ook om de sociale orde te
herstellen & dient de belangen van de hogere klasses
o Tiktok ban: enerzijds om China buiten te houden (data, privacy), anderszijds
gaat het eigenlijk om interne politiek
o Dit zien we in USA ook: Tiktok als dekmantel gebruiken à Trump kan
optreden tegen China
5
,Fase 4: ban in de USA
- Conflict escaleert verder
- Na weken van geruchten, officiële ban TikTok (en WeChat)
o "Specifically, the spread in the United States of mobile applications
developed and owned by companies in the People's Republic of China
(China) continues to threaten the national security, foreign policy, and
economy of the United States."
- Decreet betekent dat vanaf 20 september bedrijven in de US niet meer mogen
handelen met TikTok (reclameverkoop, in appstore aanbieden, geen updates
toestaan)
o Uitzondering: bij overname door Amerikaans bedrijf
o Geen enkel USA bedrijf mag nog iets doen met deze apps, behalve als het
een amerikaans bedrijf wordt! Want dan zijn plots alle issues weg(?)
o Je ziet dat er een andere reden is dan alleen de datatransfer
o US clean network program
Dit past binnen US clean network program
- Clean Network-programma om privacy burgers en bedrijven tegen "kwaadaardige"
(lees: Chinese) invloed te beschermen.
- Nadruk op telecommunicatie- en technologie-infrastructuur
o 'Propere' apps, clouddiensten, appstores, onderzeese kabels en
telecomoperatoren
o Moeten vrij zijn van elke ongewenste invloed uit China
o TikTok zit in de problemen: USA is een grote markt en ze zijn ook al India
verloren
Fase 5: Oracle & Walmart-oplossing involdoende
- Oracle is een Amerikaans technologie bedrijf
o Werkt samen met Walmart en slaan de handen in elkaar om
20% van tiktok over te nemen
o Is dit een aanvaardbare oplossing?
- Ministerie van Handel verbiedt nieuwe downloads Tik Tok en WeChat (deze
worden dus uit de appstores verwijderd)
o TikTok krijgt nieuwe deadline: 12 november 2020 (als drukkingsmiddel)
o US verkiezingen op 3 november (>100m gebruikers in de US) en Trump wil
deze gebruikers waarschijnlijk niet verliezen
o Verlengt mogelijkheid Oracle, Microsoft, Walmart of andere om ByteDance
over te nemen
- Trump toch akkoord voor oplossing Oracle
o Trump ligt onder vuur bij silicon valley, behalve 1 bedrijf (Orcale)
o De CEO van Oracle: geruchten dat het gewoon een wederdienst is tussen
vrienden
o Data op servers van Orcale, maar geen garantie dat die data niet naar China
zou kunnen gaan
6
, o Het probleem blijft eigenlijk bestaan
o China: bedrijven worden massaal gesubsidieerd & de overheid kijkt overal
mee
Fase 6: charmeoffensief richting Europa
- Zware investering: overheid paaien
- Inversteren in data centrum in Ierland (jobs creëren), zodat EU niet te veel zou
reguleren
- Waarom is Ierland zo interresant? Voor de belastingen
2. Technologie als arena van geopolitiek conflict
à Case TikTok is een aanloop om te tonen dat technologie wordt gebruikt als arena voor
geopolitieke gevechten
- Het gaat niet over Tiktok en huawei, maar om de grotere strijd tussen
wereldmachten
- Er komt vanuit het oosten een land aan, gesteund door de overheid, die de wereld
wil veroveren
- US als historische leider
- Er ontstaat conflict tussen US die macht heeft en China die macht wil: discussie
rond 5G en tiktok past daar perfect in
- Vergelijking koude oorlog: stel dat Trump niet herverkozen wordt kan dit voor
verkoeling zorgen
à Past binnen erg nationalistische (en protectionistische) agenda van Trump (‘America
First’)
- Heel agressief naar China toe (cf. “COVID-19 = Chinese virus”, 5G)
- Technologie als boksbal ifv binnenlandse én buitenlandse agenda
- Voert een beleid van vergelding (‘tit-for-tat’)
o Welke is de (tegen)reactie van China? Legt de Chinese overheid dezelfde
regels op voor Apple & co, die in China substantiële inkomsten realiseren?
Kritische reflectie
- ‘Proces’ van TikTok op basis van vermoedens en verdachtmakingen
- Link China en tech is er, maar ook datadelen tussen NSA en Silicon Valley
- US verwijt China geen toegang tot Chinese markt te krijgen
o Doet nu zelf wat het China verwijt (protectionisme)
o De pot verwijt de ketel: elk land doet aan spionage
- Duidelijk kader nodig voor privacy/securitymanagement in US
o Geen ad hoc-beleid gewenst dat buitenlandse apps discrimineert
o Je kan niet elke app die op de markt komt een apart beleid geven: je moet
een algemeen kader uitwerken & elk bedrijf die hier niet aanvoldoet etc.
7
, - Tot slot: wat als EU hetzelfde (i.e. gedwongen verkoop) doet met US bedrijven die
hier dominant zijn en er schimmige datapraktijken op na houden?
o USA: tiktok mag hier zijn maar het moet amerikaans zijn
o EU: alle bedrijven hier zijn Amerikaans (Google, Facebook) à Wij vinden
dat oke
o Stel EU zegt tegen Facebook dat ze een EU bedrijf moeten worden: EU
techindustrie die vandaag nergens sta zou plots een hele grote industrie
zijn (wij doen dit echter niet, het is niet fatsoenlijk)
o USA en China spelen met andere regels: de vraag is wanneer EU vertrappeld
wordt onder deze strijd
o We worden gekolonialiseerd door USA bedrijven
3. Wat is nu technologie- en innovatiebeleid?
- De keuzes die gemaakt worden door overheden: tussenkomen of niet
- Kan heel lokaal zijn (hoe gaat Gent om met data: nutsbedrijf) maar ook geopolitiek
3.1. Technologiebeleid is actueel
- Niet uit actualiteit te branden, veel actuele discussies op te haken aan inhoud
en doelstellingen van dit opleidingsonderdeel
- Ban TikTok, Huawei/5G, verkoop van 5G-licenties, introductie 4e mobiele
speler, digitale taks voor techspelers, belastingontwijking door techspelers,
privacyregels, concurrentiecases GAFA, duurzaamheid deeleconomie
(ecologisch, arbeidscondities, faire concurrentie), netneutraliteit, openstelling
kabel/FTTH, cybersecurity, online censuur, fake news,…
3.2. Technologiebeleid is historisch
- Vaak vervat binnen ruimere historiek/traditie, vandaag kan immers niet
begrepen worden zonder goed inzicht in historische dynamiek
- Beleid is evolutionair en 'padafhankelijk', 'history matters'-assumptie
o Instellingen, regulatieve kaders én beleidsdaden sterk beïnvloed door
keuzes gemaakt in het verleden; (slechte) keuzes uit verleden werken
tot op vandaag door
o Elke beleidsomslag ('revolutie') is moeilijk, ook al zijn de
omstandigheden waarin toenmalige keuzes werden gemaakt totaal
gewijzigd
o Moeilijk om van deze (slechte) paden af te wijken, elke beslissing
bouwt voort op een vorige
3.3. Technologiebeleid is niet-neutraal
- Beleid is subjectief (niet-rationeel) en altijd het resultaat van een
onderhandelingsproces waarbij conflicterende belangen hun invloed
uitoefenen om beleidskeuzes in hun 'belang' te doen werken (cf. lobby)
- Beleidskeuzes weerspiegelen, in meer of minder mate, altijd bepaalde
belangen uit de maatschappij en het doel van lobbyisten is hun belangen zo
veel als mogelijk weerspiegeld te zien
o Economisch/commerciële/politieke belangen vaak belangrijker geacht
dan sociaal/maatschappelijke belangen
8
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper margauxdegroote. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 77988 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen