Samenvatting
Samenvatting Lesnotities les 5 Religie (master)
- Vak
- Religie (A09C5A)
- Instelling
- Katholieke Universiteit Leuven (KU Leuven)
Samenvatting van 22 pagina's voor het vak Religie aan de KU Leuven (notities les 5.)
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 22 pagina's
Voorbeeld 3 van de 22 pagina's
In winkelwagenVoorbeeld van de inhoud
Lesnotities Orlane Wolff Religie 2020-2021LES 5. De goddelijke en
menselijke wet
Het is de voorlaatste les van ons vak religie zingeving en levensbeschouwing en daarin zullen
we het hebben over de wet. De wet is u niet onbekend als rechtenstudent, maar er zit aan
de wet ook een soort levensbeschouwelijk aspect. Het idee namelijk dat er zoiets bestaat als
een goddelijke wet. U bent bezig in uw opleiding met wetten, dat zijn door de mens
opgestelde wetten. Wat hebben die nu te maken met wat in de traditie de goddelijke wet
wordt genoemd?
Thema ‘de goddelijke wet’
• Hedendaagse problematiek: de relatie tussen de goddelijke wet en de menselijke wet
• Bepaalde visie op de geschiedenis: van goddelijke naar menselijke wet
• Levensbeschouwelijke tradities als ‘wetstradities’
• Rémi Brague, La Loi de Dieu. Histoire philosophique d'une alliance (2005)
Ongeveer alles wat ik hier de komende twee uur zal zeggen, kan beschouwd worden als een
soort commentaar op een zinnetje van Liesbeth Homans (2017 Vlaams minister van
binnenlands bestuur) was bezig met de vraag of ze bepaalde moskeeën, die een aanvraag
hadden gedaan, of ze die moest erkennen. Natuurlijk islam, politiek is altijd een heet
onderwerp; een onderwerp waar politici ook wel eens mee willen scoren.
Op een bepaald moment groeide het idee of werd het idee in ieder geval geopperd om het
herkennen van gebedshuizen (meer specifiek moslim gebedshuizen) om die te verbinden
aan een papier dat de mensen van die moskee dan moesten ondertekenen waarin ze
erkennen dat ze de wetten van ons land, dat die altijd boven geschikt zou zijn aan de
goddelijke wet, de sharia. Het idee is in de hedendaagse politiek en dat is natuurlijk niet
alleen Liesbeth Homans die dat zegt, dat is iets dat in de hedendaagse politiek wel meer
gehoord wordt en gezegd en bevestigt, namelijk de menselijke wetten zijn boven geschikt
aan de wetten van de godsdienst of de goddelijke wetten. De godsdiensten en al hun wetten
moeten zich buigen naar de wetten van het land.
Nu in Frankrijk hebben naar nieuw in de nasleep van de aanslag op Samuel Patty is er weer
heel veel rond te doen. Het idee in Frankrijk van laïcité, dus het idee namelijk dat
godsdiensten zich toch niet te veel, er zijn verschillende ideeën, dat is ten eerste de
neutraliteit van de overheid die als principe naar voren geschoven wordt, maar soms gaat
het nog verder en wordt het idee dat de godsdiensten en hun wetten zich niet te veel
moeten bemoeien in de publieke sfeer. We moeten eigenlijk (dat is misschien het meest
,Lesnotities Orlane Wolff Religie 2020-2021
extreme idee) die publieke sfeer vrijhouden van elke bemoeienis van de godsdiensten en
hun wetten. Godsdienstige wetten en godsdienst tout court, dat is iets voor de privésfeer. In
de publieke sfeer hebben de godsdiensten, meer specifiek de goddelijke wetten, hebben die
geen plaats of legitimiteit.
Dat is een heel ingewikkelde problematiek waar vaak ook een historische claim aan
verbonden is, men zegt dan zoiets als het volgende “In onze verlichte samenleving in onze
moderne westerse samenleving die volgens de principes van de verlichting werkt, maken wij
de wetten zelf, maar vroeger overheerste de goddelijke wet” Dat is een beetje het idee: alles
wat voor de verlichting lag (18e eeuw) dat was helemaal bepaalt, ook de politiek was
helemaal bepaald door de goddelijke wet. We waren een soort theocratieën, zoals men dat
noemt, de Europese staten waarin de goddelijke wet rechtstreeks zou gelden, maar we
hebben ons daarvan bevrijd en we weten sinds de verlichting dat wij als mensen de wet
moeten stellen in de samenleving en niet God.
Dat is natuurlijk niet uit de lucht gegrepen. Levensbeschouwelijke tradities hebben vaak
wetten en zeker in de 3 grote monotheïstische religies: het jodendom, het christendom de
islam, is er een zekere prominentie van de goddelijke wet. Dat zijn wetstradities.
Deze les gaat proberen te verduidelijken en ik zal met daarbij focussen op het christendom
en in zekere zin de Europese geschiedenis, zal onderzoeken hoe dat eigenlijk zit met die
goddelijke wet in haar relatie tot de menselijke wetten. Hoe is die in het christendom
opgevat? Ik heb me laten inspireren door de Franse auteur Remi Brague, een filosoof en
historicus die
een aantal interessante boeken geschreven heeft, onder meer een boek ‘La loi de Dieu’: een
soort Filosofisch verhaal over de goddelijke wet. Het is ook in het Engels vertaald, in heel
veel talen vertaald.
Ik zal dat heel vrij doen, ik zal er een beetje mijn eigen verhaal van maken, omdat een aantal
dingen mij ook helemaal niet duidelijk zijn met wat hij wil zeggen. Dat is een eufemisme dus
voor ik, ik begrijp het zelf niet helemaal goed, maar ik ga het in verband brengen met die
problematiek die ik juist geschetst heb: hoe moeten wij in onze hedendaagse samenleving
omgaan met de problematiek van de menselijke goddelijke wet.
Structuur
1. De ‘goddelijke wet’ in de bijbel
2. Thomas van Aquino over de goddelijke en de menselijke wet
3. Een korte historische noot
4. De moderne problematiek van de relatie tussen menselijke en goddelijke
De structuur is:
1) Ik ga eerst iets zeggen over de goddelijke wet in de bijbel, daartoe heb ik een plaatje
gegeven dat je hopelijk hebt kunnen lezen. Het was een beetje kort dag, maar ook
niet veel tekst dus ik hoop het wel.
2) Dan zal ik iets zeggen over opnieuw Thomas van Aquino en waar ik ook vorige week
een beetje over gesproken heb. Middeleeuwse filosoof en theoloog die eigenlijk die
Bijbelse visie van de wet op zijn manier samenvat.
, Lesnotities Orlane Wolff Religie 2020-2021
3) Dan zal ik iets zeggen over de geschiedenis van Europa: heel kort de geschiedenis van
Europa schetsen en;
4) Tenslotte keer ik naar de moderne problematiek van de relatie tussen mensenlijke en
goddelijke wet
De wet in de Hebreeuwse bijbel
• De wet van God neemt de vorm aan van geboden en verboden
• TeNaCH = Wet + Profeten + Geschriften
• In de Thora: 613 geboden/verboden (“mitswot” < mitswa)
• Contrast met het ‘Griekse’ opvatting over de goddelijke wet
De wet in de Hebreeuwse bijbel. De bijbel van het jodendom, datgene wat min of meer
overeenstemt met wat er in het christendom het oude testament wordt genoemd. Wat daar
opvallend aan is, en dat mag u verwonderen dat ik dat opvallend vind, het lijkt. De wet van
god neemt in de Hebreeuwse Bijbel de vorm aan van geboden en verboden.
De joodse bijbel, Hebreeuwse bijbel, het oude testament bestaat uit verschillende delen en
in het jodendom wordt de Hebreeuwse bijbel eigenlijk vaak de Tenach genoemd. Dat is
eigenlijk een afkorting van 3 woorden, dat zijn eigenlijk de 3 delen van de bijbel, van het
oude testament, van de eerste bijbel, de wet, de profeten en de geschriften. De eerste 5
boeken van ons oud testament, soms ook de Pentateuch genoemd. Die eerste 5 boeken van
de Torah die staat vol wetten, vol geboden en verboden. Men heeft dat geteld en in de
joodse traditie, afhankelijk van hoe men telt, gaat men ervan uit dat de traditie 613 geboden
en verboden in de Torah te vinden zijn, in de eerste 5 boeken van de Hebreeuwse bijbel. Die
worden mitswot genoemd van het enkelvoud mitswa.
In de joodse traditie, het belangrijkste overgangsritueel van een jongen die een man wordt
op 12 jaar ofso, dat is de barmitswa of bij een meisje badmitswa. Dat betekent: dat kind
wordt zoon van het gebod of dochter van het gebod. Dat is heel prominent, ook in het
hedendaagse jodendom. De 613 geboden en verboden die te vinden zijn in de Torah.
Dat is niet evident dat de goddelijke wet de vorm aanneemt van geboden en verboden die
gepromulgeerd worden. Remi Brague wijst erop dat in de Griekse cultuur er ook een
opvatting is over de goddelijke wet, maar de goddelijke wet zegt Brague, die is goddelijk en
dat toont zich door het feit dat hij juist niet neergeschreven is, dat hij niet gepromulgeerd is.
Wat betekent de goddelijke wet in het Griekse denken? Het wijst op een soort contrast
tussen de Griekse opvatting in de eerste opvatting. De goddelijke wet in de Griekse opvatting
is, die ligt in de orde der dingen zelf: in de natuur als je het wil en mensen voor zover ze de
orde der dingen kennen, zullen de goddelijke wet gehoorzamen. Het hoeft niet
neergeschreven te worden in een wetboek, dat hoeft niet gepubliceerd te worden. De
goddelijke wet zit in de orde der dingen zelf.
Vb. je hebt de neergeschreven Hebreeuwse Torah die ook vandaag nog op rollen wordt
geschreven, in de joodse liturgie wordt het voorgelezen. Hier heb ik een schilderij dat beeld
eigenlijk de tragedie uit van Antigone bekende tragedie door Sophocles en in die tragedie
gaat het precies over het conflict tussen de goddelijke en de menselijke wet. Waarover gaat
het? Je hebt de stad Thebe, er zijn twee broers, eigenlijk de kinderen van Oedipus en die
twee broers die raken in conflict met elkaar. Eteocles heeft de stad onder zijn bevoegdheid
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper orlanewolff. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 52510 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen