Samenvatting
Samenvatting Barok en Classicisme
- Instelling
- Katholieke Universiteit Leuven (KU Leuven)
Doorlopende tekst van alles wat er in de video is verteld.
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 5 pagina's
Voorbeeld 2 van de 5 pagina's
In winkelwagen
Voorbeeld van de inhoud
Architectuurgeschiedenis: Baroken Classicisme
Definitie
“BAROK” = het theatrale, jagen op effecten, het triomferende, het illusionistische…
‘barocco’
“CLASSICISME” = het cultiveren van strakke regels
- Rome, Sant’Ivo alla Sapienza
Franseco Borromini, 1642-
- Venetië, Santa Maria della Salute
Baldassare Longhena, 1631-
Deze architecten werken in de continuïteit met het vorige. Zien zichzelf niet als een compleet nieuwe
tijd. Het is een moeilijke tijd geweest. Onder andere door conflicten in de kerk. Er is een nieuwe
religieuze groep gevormd, de protestanten. Ook zal er in de kerk een contrareformatie zijn die ook op
vlak van bouwen het een en ander zal doorwoelen. We moeten dus naar de opdrachtgevers kijken.
De kerk was een zeer belangrijke opdrachtgever. De kerk triomfeert opnieuw na de crisis van de 16 de
eeuw.
Net als gotiek is barok een negatieve term. Barok verwijst naar het “te”. Teveel van vanalles. De
bouwwerken van Borromini en van Bernini uit Rome bijvoorbeeld waren te veel. Op die manier krijgt
de barok zijn scheldnaam.
Het is een totaalkunst. Architectuur valt niet te onderscheiden met schilderkunst en
beeldhouwkunst.
Barok heeft ook een tegenstroming en dit geven we het etiket classicisme. Het classicisme verwijst
wel naar andere aspecten in de architectuur. Barok en classicisme zijn geen perfecte complimenten
of tegenstellingen. Ze wijzen elk op iets anders. Dat wil zeggen dat je zowel barok als de classicisme
kan ontdekken in de architectuur. Classicisme wilt zeggen het cultiveren van strenge regels. Hij moet
zich strikt houdt aan de regels. Het is typisch voor het fenomeen dat we classicisme noemen Die de
aandacht moet cultiveren van de regel. Het verwijst naar de regels van de 5 zuilen regel. Dit blijft het
fundament van de architectuur tot het ontstaan van het modernisme. Het blijft de basis voor al het
architectuuronderwijs. Barok en classicisme zijn dus labels die elk een aparte focus hebben. Barok
eerder het theatrale van de architectuur. Classicisme wijst op het theoretisch fundament. Ze zijn dus
niet perfect complementair. Ze verwijzen elk naar een ander aspect van de architectuur. Borromini
wordt gezien als het boegbeeld van wat verworpen moet worden. Hij staat voor het Rome van Het
Barok en dus alles wat niet goed is.
Longhena daarentegen is een palladianist. Hij past dus beter in een classicistische stroming. De Santa
Maria della Salute is een perfect voorbeeld van palladianisme. Met palladiaanse motieven. Het is een
perfect achthoekige kerk. Motief: halfrond venster verdeeld in drie.
Barok en classicisme zijn beide onvolmaakte etiketten.
In Rome ontstaat deze triomferende nieuwe stijl, barok. Die verspreidt zich snel. De wortels liggen
dus in de contrareformatie. Daar ligt ook de oorsprong van de nieuwe kerktypes.
Rome: De triomf van de kerk
Basismodel: Gésu, 1568/1572
Vignola en Giacomo della Porta
De Jezuïeten zijn een nieuwe bewegingsorde uit Trente die intern een reformatie proberen door te
voeren van de kerk. Ze waren zeker niet geliefd. Het is een orde die zich niet religieus gedraagt. Ze
dragen geen religieuze kleding, maar de zwarte Spaanse hofdracht kleren. Het is bijna een
, gevechtsorde. De Gesù in Rome is hun hoofdkerk. Dit model is ontworpen door Vignola. Zijn
leerschool was de Sint-Pieter samen met Michelangelo. In 1568 ontwerpt Vignola het interieur, maar
hij heeft pech dat zijn geldschieter, kardinaal Allesandro Varnese zijn gevelontwerp verwierp en in de
plaats daarvan een andere medewerker van Michelangelo, Giacomo della Porta, de gevel liet
ontwerpen. Ze verspreiden vanuit Rome, Jezuïeten prenten door het hun hele netwerk en daar
buiten want zij geven les.
Interieur:
De etser heeft geen details weggelaten. Alle ornamenten en details die we op de foto’s kunnen zien
zijn pas later aangebracht, rond 1700, en ook weer betaald door een andere mensennas. De
Jezuïeten zijn een orde vanuit de contrareformatie. Zoals alle ordes die hieruit voort vloeien zullen zij
een zeer simpele architectuur doorvoeren. Oorspronkelijk hebben we een wit gestukte, zaalkerk.
Wat we opzij zien zijn geen zijbeuken maar aparte kapellen. De Jezuïeten hebben zowel priesters, als
leken waarvan er toch redelijk wat zijn die van bouwen afweten. Ze gaan altijd binnen eigen kringen
ontwerpen en bouwen. Ze zullen nooit hulp vragen van buitenaf. Op de kruising van de zaalkerk staat
een koepel nu op een tamboer met lantaarn. De kerk had een zeer kort transept. Dit had te maken
met de situatie in Rome. Aan de ene kant passeerde een weg waardoor er weinig plek was, en
hierdoor gebeurde dit aan de andere kant hetzelfde door de symmetrie die behouden moet worden.
Een van de grote hervormingen binnen de contrareformatie was dat het koor open was en niet meer
afgesloten was, of zelfs een apart bouwwerk was zoals in de gotiek. De rest van de zaal is om te
prediken. De Jezuïeten leven vooral van giften door te prediken.
Gevel:
De kardinaal, die ook geldschieter is, wilt een monumentale voorgevel als monument voor zichzelf.
Zijn naam zal in het balkwerk komen te staan. Dit is tegen de wil van de Jezuïeten. Gevels met veel
zuilen, pronkstukken en decoraties willen zij liever niet. De gevel moet de drie beuken maskeren. Er
is dus altijd een hoger middelgedeelte en een lager zijgedeelte. Vignola laat het hele middendeel
uitsteken. Het geheel is uitgewerkt met pilasters, een pilasterorde beneden en een pilasterorde voor
het centrale stuk boven. Rond het portaal komen twee zuilen met een eigen doorbroken fronton. Het
verschil tussen de twee gevels, die van della Porta en van da Vignola is een zeer subtiel reliëfopbouw.
Het middenstuk bij della Porta springt meer in trapjes vooruit. We krijgen een wat subtielere opbouw
bij de climax van het middenstuk dan dat van bij Vignola. Het is een redelijk vlak reliëf maar hier en
daar zitten er toch een paar kleine details in. Vignola gebruikt veel trucjes die hij bij Michelangelo
geleert heeft. Zoals de ineengeschoven frontons. De zuilen naast de portiek van de kerk dragen het
driehoekige fronton en de pilasters die daar net naast staan dragen de bijna halve boog. Dit model
zal vaker gebruikt worden, alleen zullen de nieuwere ontwerpen meer reliëf krijgen. Meer pilasters,
dikkere pilasters, zuilen op zuilen,….
LORENZO BERNINI
Lorenzo Bernini heeft werkelijk een succescarrière gehad. Hij was architect van de paus, hij is ook de
Michelangelo van de 17de eeuw. Er zullen veel biografieën van hem verschijnen. Hij krijgt ook
uiteindelijk het ridderschap. Hij is degene die het Sint-Pieters heeft ontworpen. Stedenbouwkundig
gezien was deze onderneming heel wat. Moderna had het enorme nieuwe schip aangelegd dat
voorbij het schip van de oude Sint-Pieter komt. Het Sint-Pietersplein wordt dus overdekt. Om het
plein aan te kunnen leggen moesten de wijken rechtover de basiliek geruimd worden. Het plein is in
feite een ovaal en geen cirkel dat in de dwarsrichting georiënteerd is. Het plein is een ovaal zodat je
een verassingseffect hebt wanneer je vanuit de hoofdstraat de basiliek benaderd. Ook het Piazza del
Popolo zal hij ovaal maken. Je hebt drie assen die samen komen op dit punt. Dit toont hij aan door
twee identieke koepelkerkjes te maken. Hij zal voor de Jezuïeten maakt hij op het einde van zijn
carrière een kleine kerk maken. De Sant’Andrea al Quirinale, 1658-1670. De ruimte is zijwaarts
breder. Ook de ingang is een dwarsportaal. De kerk is vanbinnen bekleedt met Romeins marmer.
Bernini zorgt dat beeldhouwwerk en ruimte samengaan. We worden met onze neus op het altaar nis
geduwd wanneer we binnenkomen. Ze is omkaderd met een mini portiek. Het altaar ligt het grootste
deel van de dag in de schaduw. De kunst met licht en duisternis is iets da thuis hoort bij Bernini en in
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper student0123. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 80364 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen