100% tevredenheidsgarantie Direct beschikbaar na betaling Zowel online als in PDF Je zit nergens aan vast
logo-home
Cursus Geschiedenis van de Middeleeuwen (4sp, met alle informatie algemeen gedeelte) KULeuven €10,49
In winkelwagen

College aantekeningen

Cursus Geschiedenis van de Middeleeuwen (4sp, met alle informatie algemeen gedeelte) KULeuven

2 beoordelingen
 116 keer bekeken  5 keer verkocht

Het is een cursus met alle informatie van Geschiedenis van de Middeleeuwen voor 4 studiepunten. (Capita selecta voor 6sp niet) Het heeft een zeer duidelijke en uitgebreide inhoudstafel met mooie onderverdelingen van hoofdstukken. Het document is perfect opgesteld om af te printen.

Voorbeeld 8 van de 177  pagina's

  • 31 december 2020
  • 177
  • 2020/2021
  • College aantekeningen
  • Onbekend
  • Alle colleges
Alle documenten voor dit vak (23)

2  beoordelingen

review-writer-avatar

Door: bertpeeters27 • 2 jaar geleden

De meest volledige samenvatting die ik totnogtoe ben tegengekomen

review-writer-avatar

Door: gerardrose • 3 jaar geleden

avatar-seller
vandenbrouckemargot
Geschiedenis van
de middeleeuwen
(4sp)
Dr. Ortwin Huysmans
2020

Margot Vandenbroucke

,Inhoud 2

,Inhoudstafel
Inhoud..................................................................................................................................................11
Wat zijn de Middeleeuwen?.................................................................................................................13
Renaissance en humanisme.............................................................................................................13
De Verlichting (18e E)........................................................................................................................13
Beeld in de negentiende eeuw.........................................................................................................14
Moderne geschiedwetenschap.........................................................................................................14
Afbakening........................................................................................................................................15
Van Romeinse provincies naar barbaarse rijken...................................................................................17
1. De transformatie van het Rijk.......................................................................................................17
1.0 Inleiding: de val van Rome?....................................................................................................17
1.1 Interne en externe (in)stabiliteit.............................................................................................19
1.1.1 Vroege keizertijd (27 v.C.-235).........................................................................................19
1.1.2 De derde-eeuwse crisis (235-284)....................................................................................19
1.1.3 Diocletianus en Constantijn (284-337).............................................................................20
1.1.4 Het laatantieke Rijk (337-476).........................................................................................22
1.2 Bestuurlijke transformatie......................................................................................................23
1.2.1 Vroege keizertijd (27 v.C.- 235)........................................................................................23
1.2.2 De derde-eeuwse crisis (235-284)....................................................................................24
1.2.3 Het laatantieke Rijk (337-476).........................................................................................25
1.3 Socio-economische transformatie..........................................................................................25
1.3.1 Vroege keizertijd (27 v.C.-235).........................................................................................25
1.3.2 De derde-eeuwse crisis (235-284)....................................................................................26
1.3.3 Het laatantieke Rijk (337-476).........................................................................................26
1.4 Conclusie.................................................................................................................................26
2. De ‘Barbaarse’ volksverhuizingen.................................................................................................27
2.1 Definitie en afbakening...........................................................................................................27
2.1.1 Migratie? Invasie? Verhuis?.............................................................................................27
2.1.2 Barbaren? Volkeren? Germanen?....................................................................................27
2.1.3 Periodisering....................................................................................................................28
2.2 Verklaringsmodellen...............................................................................................................29
2.2.1 Externe factoren (Hunnen als katalysator voor plotse exogene shock)...........................29
2.2.2 Interne factoren (Transformatie van het Rijk en gewijzigde interacties met barbaren). .31
2.3 De crisis aan de westgrens (ca. 380-420)................................................................................32
2.3.1 Noordoostelijke periferie: de Rijn....................................................................................32



Inhoud 3

, 2.3.2 Zuidoostelijke periferie: de Donau...................................................................................33
2.3.3 Noordelijke periferie: Brittannia......................................................................................34
3. Resultaat: breuk of continuïteit?..................................................................................................35
3.1 Theorieën................................................................................................................................35
3.2 Van provincies naar koninkrijken/ Romeins bestuur na de keizers.........................................35
3.2.1 Geromaniseerde adel in de provincies.............................................................................35
3.2.2 Het verdwijnen van de ‘Romeinen’..................................................................................36
3.3 Rome en Italië na de keizers...................................................................................................37
3.3.1 Het einde van het keizerrijk?...........................................................................................37
4. Conclusie......................................................................................................................................37
Economie en samenleving in de vroege middeleeuwen.......................................................................38
1. De rurale samenleving..................................................................................................................39
1.1 Setting the scene: algemene kenmerken................................................................................39
1.1.1 Regionalisme en localisme...............................................................................................39
1.1.2 Klimaat.............................................................................................................................39
1.1.3 Demografie......................................................................................................................40
1.2 Ontwikkeling in de landbouweconomie.................................................................................40
1.2.1 Laatantieke en vroegmiddeleeuwse crisis (ca. 250-650)..................................................40
1.2.2 Groei van de landbouweconomie vanaf ca. 650..............................................................41
1.3 Rurale bewoning.....................................................................................................................42
1.3.1 De laatantieke villae.........................................................................................................42
1.3.2 Vroegmiddeleeuwse dorpsstructuren.............................................................................43
1.4 Land en lordship.....................................................................................................................43
1.4.1 Lordship en sociale relaties..............................................................................................44
1.4.2 Vrij en onvrij.....................................................................................................................44
1.4.3 De organisatie van de landbouweconomie......................................................................46
2. Handel en nijverheid.....................................................................................................................47
2.1 Inleiding: uitwisseling en specialisatie....................................................................................47
2.2 Lokaal en interregionaal niveau..............................................................................................49
2.2.1 Nijverheid........................................................................................................................49
2.2.2 Handel..............................................................................................................................50
2.3 Langeafstandshandel..............................................................................................................50
2.3.1 Bloei (tot ca. 400).............................................................................................................50
2.3.2 Terugval (ca. 400-650).....................................................................................................51
2.3.3 Heropleving (ca. 650-1000)..............................................................................................51
2.3.3.1 Bloei Noordzee-handel (vanaf 7e eeuw)....................................................................51


Inhoud 4

, 2.3.3.2 Impact Noormannen (9e-10e eeuw)..........................................................................52
2.3.3.3 Bloei mediterrane handel (vanaf 9 e eeuw)................................................................53
3. Conclusie......................................................................................................................................53
De barbaarse ‘successor-states’...........................................................................................................54
1. Componenten van politieke macht in vroegmiddeleeuwse rijken................................................55
1.1 Romeinse component (bestuur, fiscaliteit, machtsidiomen, publieke cultuur,…)...................55
1.1.1 Scheiding tussen burgers en soldaten..............................................................................56
1.1.2 Rechtspraak.....................................................................................................................56
1.1.3 Fiscaliteit..........................................................................................................................57
1.1.4 Machtsidiomen................................................................................................................57
1.1.5 Publieke cultuur...............................................................................................................58
1.2 ‘Barbaarse’ component (militaire dominantie, patronage, assembly politics)........................58
1.2.1 Militaire dominantie en patronage..................................................................................58
1.2.2 Assembly politics.............................................................................................................59
1.3 Christelijke component (bekeringen, christelijke koningschap)..............................................59
1.3.1 Koninklijke bekeringen.....................................................................................................59
1.3.2 Christelijke koningschap..................................................................................................60
2. Casus: Brittannia: Angelen, Saksen, Juten, Britten en Noormannen.............................................61
2.1 De ‘Dark Ages’ en de heptarchie.............................................................................................61
2.2 De opmars van Wessex en de Noormannen...........................................................................63
2.3 Eenheid en ondergang............................................................................................................64
2.3.1 Zwakte.............................................................................................................................64
2.3.2 Het Noordzeerijk van Knoet (r. 1014-1042).....................................................................65
3. Casus: Gallië: Franken, Bourgondiërs, Alemannen en Visigoten...................................................65
3.1 De opmars van de Franken.....................................................................................................65
3.2 Koning en aristocratie.............................................................................................................67
3.2.1 Rijksdelingen....................................................................................................................67
3.2.2 Regicentrisme en patronage............................................................................................67
3.3 Deelrijken en hofmeiers..........................................................................................................68
3.4 Crisis en ‘vadsige’ koningen (673-751)....................................................................................69
3.4.1 De ‘vadsige’ koningen?....................................................................................................69
3.4.2 Factiestrijd.......................................................................................................................69
4. Conclusie......................................................................................................................................70
De Karolingische rijken.........................................................................................................................72
1. Van hofmeiers tot keizers.............................................................................................................73
1.1 Hofmeiers van Austrasië en Neustrië.....................................................................................73


Inhoud 5

, 1.2 Koningen van het Frankische Rijk...........................................................................................74
1.3 De claim op het keizerschap...................................................................................................76
2. De uitbreiding van de Frankische hegemonie...............................................................................78
2.1 Aquitanië, Alemannië, Beieren...............................................................................................79
2.2 Het Longobardische Rijk.........................................................................................................81
2.3 Avaren, Friezen, Saksen..........................................................................................................81
3. Het Karolingische bestuur.............................................................................................................84
3.1 Centralistisch of regicentrisch?...............................................................................................85
3.2 Zes elementen van eenheid....................................................................................................86
3.3 Moreel-religieuze ambities.....................................................................................................88
4. Rijksdelingen en transformatie.....................................................................................................91
4.1 Einde van de Karolingische eenheid?......................................................................................92
4.1.1 Het verdrag van Verdun (843)..........................................................................................93
4.1.2 Einde ‘middenrijk’ (tot 870).............................................................................................94
4.1.3 Impact?............................................................................................................................95
4.2 Invallers aan de grenzen/ externe invallers............................................................................95
4.3 De adel als centrifugale kracht................................................................................................99
5. De Post-Karolingische dynastieën...............................................................................................101
5.1 Oost-Francië: de Ottonen.....................................................................................................102
5.2 West-Francië: de Capetingen................................................................................................104
6. Conclusie....................................................................................................................................105
De opmars van Kerk en Christendom (ca. 300-1000).........................................................................106
1. Christianisatie in het Westen......................................................................................................106
1.1 Verspreiding in het Romeinse Rijk........................................................................................108
1.1.1 Top-down model............................................................................................................108
1.1.2 Bottom-up model...........................................................................................................110
1.2 Post-imperiale verspreiding..................................................................................................111
1.2.1 Top-down model............................................................................................................111
1.2.2 Bottom-up model...........................................................................................................113
1.3 Conclusie...............................................................................................................................113
2. Een kerk in lekenhanden?...........................................................................................................114
2.1 De oppermacht in de christenheid.......................................................................................114
2.1.1 Laatantieke keizerrijk.....................................................................................................114
2.1.2 Post-imperiale vorsten...................................................................................................115
2.1.3 De (post-)Karolingische keizers......................................................................................116
2.1.4 Het pausschap................................................................................................................117


Inhoud 6

, 2.2 Bisschop en clerus.................................................................................................................118
2.2.1 Ontstaan van de kerkelijke hiërarchie...........................................................................118
2.2.2 Inkomsten en grootgrondbezit......................................................................................120
2.2.3 Een clerus in lekenhanden?...........................................................................................120
2.3 De monastieke wereld.........................................................................................................121
2.3.1 Het vroege monasticisme..............................................................................................122
2.3.2 Regulering, stabilisatie en integratie..............................................................................123
2.3.3 De opmars van de Benedictijnen...................................................................................124
2.3.4 De kloosterwereld in lekenhanden?..............................................................................125
2.4 Conclusie...............................................................................................................................126
Economie en samenleving in de hoge en late middeleeuwen (ca. 1000-1500)..................................128
1. Landbouw en rurale samenleving...............................................................................................130
1.1 Groei van de landbouweconomie.........................................................................................130
1.1.1 Efficiëntere landbouwtechniek?....................................................................................131
1.1.2 Uitbreiding landbouwareaal?........................................................................................132
1.2 Commercialisatie in de rurale economie..............................................................................133
1.3 La seigneurie banale.............................................................................................................133
1.4 Crisis en nasleep (1300-1500)...............................................................................................135
2. Stedelijke ontwikkeling...............................................................................................................139
2.1 Verstedelijking van Europa?.................................................................................................139
2.2 Ontstaan van stedelijk bestuur.............................................................................................140
2.3 Economische centra..............................................................................................................141
3. Handel en nijverheid...................................................................................................................142
3.1 Bloei van de nijverheid.........................................................................................................142
3.2 De “Commerciële Revolutie”................................................................................................143
3.3 Hubs en hotspots..................................................................................................................144
4. Conclusie....................................................................................................................................145
Staatsvorming en heerlijkheden (ca. 1000-1350)...............................................................................146
1. Algemene trends........................................................................................................................147
1.0 Inleiding................................................................................................................................147
1.1 Ambtenarij............................................................................................................................148
1.2 Rechtsstelsel.........................................................................................................................149
1.3 Fiscaliteit...............................................................................................................................149
1.4 Communicatie en informatie................................................................................................150
1.5 Einde van de “Assembly Politics”?........................................................................................151
2. De opmars van de Capetingen....................................................................................................151


Inhoud 7

, 2.1 De vroege Capetingen (987-1008)........................................................................................151
2.2 Consolidatie van het kroondomein.......................................................................................152
2.2.1 Militaire consolidatie.....................................................................................................152
2.2.2 Huwelijkspolitiek............................................................................................................152
2.2.3 Steun aan steden...........................................................................................................153
2.2.4 Militaire expansie..........................................................................................................153
2.3 Uitbouw ambtenarij..............................................................................................................154
2.4 Lodewijk IX en Filips IV..........................................................................................................155
2.4.1 Lodewijk IX de Heilige....................................................................................................155
2.4.2 Filips IV de Schone.........................................................................................................155
3. Engeland: centralisatie en verzet................................................................................................157
3.1 Normandisch Engeland.........................................................................................................157
3.1.1 De Normandische verovering........................................................................................157
3.1.2 Bestuurlijke vernieuwing...............................................................................................160
3.2 The Anarchy en het Angevijnse Rijk......................................................................................160
3.2.1 ‘The Anarchy’ (1135-1154).............................................................................................160
3.2.2 Hendrik II (r. 1154-1190)................................................................................................161
3.3 Magna Carta en Barons’ Wars..............................................................................................161
3.3.1 Magna Carta (1215).......................................................................................................161
3.3.2 Het oligarische model....................................................................................................162
3.4 Edward I ‘Longshanks’..........................................................................................................163
4. Conclusie....................................................................................................................................164
Een kerk in hervorming?.....................................................................................................................166
1. Monastieke vernieuwing............................................................................................................167
1.1 Monastieke hervorming........................................................................................................167
1.2 De invloed van Cluny............................................................................................................168
1.3 De orde van Cîteaux..............................................................................................................169
1.4 De kluizenaarsbeweging.......................................................................................................170
1.5 Impact op seculiere clerus....................................................................................................170
1.6 De bedelordes (vanaf 13e eeuw)...........................................................................................171
2. Paus, keizer en concilie...............................................................................................................172
2.1 Context.................................................................................................................................172
2.2 De ‘Gregoriaanse Kerkhervorming’/11e eeuwse kerkhervorming.........................................172
2.3 De Investituurstrijd...............................................................................................................172
2.4 Naar een pauselijke monarchie............................................................................................173
2.5 De Avignon-pausen...............................................................................................................174


Inhoud 8

Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:

√  	Verzekerd van kwaliteit door reviews

√ Verzekerd van kwaliteit door reviews

Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!

Snel en makkelijk kopen

Snel en makkelijk kopen

Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.

Focus op de essentie

Focus op de essentie

Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!

Veelgestelde vragen

Wat krijg ik als ik dit document koop?

Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.

Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?

Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.

Van wie koop ik deze samenvatting?

Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper vandenbrouckemargot. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.

Zit ik meteen vast aan een abonnement?

Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €10,49. Je zit daarna nergens aan vast.

Is Stuvia te vertrouwen?

4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)

Afgelopen 30 dagen zijn er 53068 samenvattingen verkocht

Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen

Start met verkopen
€10,49  5x  verkocht
  • (2)
In winkelwagen
Toegevoegd