Inleiding
Strafrecht kunnen we onderverdelen in twee subtakken:
1) Materieel strafrecht = het geheel van rechtsregels die bepalen welke gedragingen strafbaar
worden gesteld en welke strafrechtelijke sancties daarop volgen.
2) Strafprocesrecht bepaalt hoe daders van misdrijven worden opgespoord, vervolgd en
berecht.
Strafprocesrecht
1 Doelstellingen van het strafprocesrecht
Regelt het verloop van een strafprocedure met een dubbele bedoeling:
- Om de waarheid te ontdekken.
- Om de individuele grondrechten van de betrokken partijen te beschermen.
Durven elkaar soms in de weg te staan.
2 De twee fasen van een strafproces
Vooronderzoek (1) Terechtzitting (2)
In handen van…? Het Openbaar Ministerie (parket) De Vonnisrechter
of de onderzoeksrechter
Doelstellingen? - Verdachte identificeren Uitspraak over twee vragen:
- Nagaan of er voldoende - Heeft de verdachte
bezwaren bestaan om inderdaad het misdrijf
hem voor de gepleegd?
vonnisrechter te - Zo ja, welke straf?
brengen.
Kenmerken? - Geheim - Openbaar
- Niet – tegensprekelijk - Tegensprekelijk
Inquisitoir Accusatoir
De onderzoeksrechter spreekt de voorlopige hechtenis uit
kan geen vonnis uitspreken, maar wel een onderzoek voeren.
De Vonnisrechter spreekt gevangenisstraf uit op het einde van de fase.
3 De hoofdrolspelers in het strafprocesrecht
3.1 De verdachte
Tijdens fase van vooronderzoek:
- Verdachte in de strikte zin van het woord de persoon tegen wie een vooronderzoek loopt.
- Inverdenkinggestelde een verdachte aan wie officieel is meegedeeld dat hij wordt
verdacht van een misdrijf (hij/zij moet dus weten dat hij verdacht wordt).
- Beklaagde verdachte die voor de politierechtbank of voor de correctionele rechtbank
moet verschijnen.
- Beschuldigde verdachte die voor het Hof van Assisen moet verschijnen.
(is niet hetzelfde als de schuldige, want de beschuldigde kan nog onschuldig verklaard worden)
- Veroordeelde persoon die door het vonnisgerecht uiteindelijk schuldig werd bevonden en
werd veroordeeld tot een straf.
, 3.2 Het openbaar ministerie
De structuur van het Openbaar Ministerie
- Per rechtsgebied is er een Parket – Generaal (bevoegd voor assisenzaken en beroep doen
tegen correctionele zaken), met aan het hoofd een Procureur – Generaal.
- Op niveau van gerechtelijk arrondissement fungeert het parket als Openbaar Ministerie met
aan het hoofd de Procureur des Konings die wordt bijgestaan door zijn substituten. Hier is
het parket bevoegd voor alle misdrijven die niet tot de bevoegdheid van het Parket –
Generaal behoren.
- Federaal Parket met aan het hoofd de federale procureur. Slechts bevoegd voor een beperkt
aantal misdrijven en dat alleen als het gaat om dossiers die het grondgebied van een gewoon
parket overschrijden of die een internationale dimensie hebben.
De rol van het Openbaar Ministerie in strafzaken
4 taken
1) Het Openbaar Ministerie is geen rechter, maar partij.
Het Openbaar Ministerie vertolkt het standpunt van de gemeenschap. Ze kan dus ook geen straffen
uitspreken.
2) Het Openbaar Ministerie stelt (al dan niet) de strafvordering in.
Openbaar Ministerie is de enige instantie die bevoegd is om een strafzaak voor de rechter te
brengen, dit noemen we ook het instellen van de strafvordering of kortweg de strafvervolging.
3) Het Openbaar Ministerie draagt de bewijslast.
In de loop van de strafprocedure is de verdachte onschuldig, tot het Openbaar Ministerie zijn schuld
voldoende heeft kunnen aantonen.
4) Het Openbaar Ministerie neemt het initiatief tot de uitvoering van een (door een rechter)
uitgesproken straf.
Als de verdachte schuldig is verklaard, dan moet het Openbaar Ministerie de straf uitvoeren.
3.3 Het slachtoffer
Net zoals bij het begrip ‘verdachte’ bestaan er voor slachtoffers ook meerdere statuten:
- Het slachtoffer in het algemeen iedere persoon en zijn nabestaanden aan wie materiële,
morele en/of lichamelijke schade is toegebracht ten gevolge van een misdrijf.
- De burgerlijke partij slachtoffer die zich inschrijft in een strafproces, met de bedoeling
vergoeding te bekomen voor de geleden schade.
- De benadeelde slachtoffer dat zich niet burgerlijke partij stelt en dus geen partij is binnen
het proces, maar wel verklaart schade te hebben geleden door het misdrijf.
3.4 De rechters in een strafproces
Onderzoeksrechters
- Treden op tijdens het vooronderzoek (=eerste fase strafproces).
- Leggen geen straffen op, hebben enkel een onderzoeksfunctie.
Onderzoeksgerechten
- Zetelen achter gesloten deuren.
- Raadkamer bestaat uit alleenzetelend rechter, terwijl de Kamer van Inbeschuldigingstelling
samengesteld is uit drie raadsheren.
- Vervullen een rol op het einde van het vooronderzoek.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lauraplatteeuw. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.