Samenvatting
Samenvatting Nederlands schriftelijke Examencommissie
- Vak
- Nederlands
- Instelling
- Examencommissie
Examencommissie Nederlands schriftelijk, samenvatting van alle Literaire en Taalbeschouwelijke termen van de vakfiche 2020/2021
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 24 pagina's
Voorbeeld 3 van de 24 pagina's
In winkelwagenVerkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Marie-Julie VanderstraetenNederlands schriftelijk 2020
LITERAIRE TERMEN
1. Algemeen
A) Lectuur: leest als ontspanning
B) Literatuur: boodschap op artistieke wijze overbrengen, kunstvorm
Primaire literatuur: het boek/ de tekst zelf
Secundaire literatuur: achtergrondinformatie over het boek zoals
recensies, analyses, interviews
Triviaalliteratuur: populaire literatuur; volgens vaste patronen, cliché
taalgebruik, eenvoudige chronologie bv. misdaad-liefde roman
Pulp: reeks goedkope fictie-tijdschriften
C) Proza: teksten zonder tekstregels, rijm of metrum, (doorgeschreven) (roman)
D) Poëzie: teksten met versregels, klank en metrum (gedichten)
E) Epiek: verhalen, nadruk op beschrijvingen
F) Lyriek: gedichten, nadruk op gevoelens uiten, versvorm
G) Dramatiek: toneel, films -> emotioneel thema
H) Fictie: verzonnen verhalen, fantasie
I) Non-fictie: feitelijke werkelijkheid
J) Factie: mengeling fictie en non-fictie
2. Prozagenres
A) Parabel: kortverhaal dat dient om religieus of filosofisch idee te illustreren
B) Fabel: kort didactisch verhaal met morele les, dieren hebben hoofdrol en
menselijke eigenschappen (praten)
C) Sage: traditioneel volksverhaal met historische kern die vaak verklaring geeft over
iets (geestenwereldsagen, toverwereldsagen, duivelssagen, historische sagen en
heldsagen)
D) Stadssage/ broodje-aapverhaal: gruwelijk, mondeling doorverteld verhaal dat als
waar wordt voorgesteld door toegevoegde details
E) Mythe:
Heldenmythe: verhaal over (half)goden of helden uit het verleden
Verklarende mythe: verhaal over ontstaan/einde van de wereld
F) Sprookje: kort volledig verzonnen verhaal, veel herhaling, goede afloop
Volkssprookje: mondeling overgeleverd, ongekende auteur
Cultuursprookje: recenter, gekende auteur, levensvisie
G) Epos/heldendicht: verhaal waarin gevechten en heldendaden worden bezongen
Dierenepos: dieren als hoofdrol
H) Legende: kort didactisch verhaal met religieus karakter, bevat een les over kracht
van het geloof
1
, Marie-Julie Vanderstraeten
Marialegende: Maria speelt grote rol
Hagiografie: geheel aan verhalen of teksten over heilige
I) Novelle: korter dan een roman, langer dan een kortverhaal, beperkt aantal
personages
J) Kortverhaal: begint in medias res, open einde, fragment uit leven ve persoon
K) Aforisme: korte, pittige spreuk, bevat boodschap/wijsheid bv. geen woorden
maar daden
L) Anekdote: vermelding van een alledaagse gebeurtenis waarvan het zeker is dat
het gebeurd is
M) Cursiefje: kort, humoristisch prozastukje in een dag- of weekblad, langer dan een
anekdote, cursief gedrukt
N) Column: korte prozatekst op vaste plaats in een krant of tijdschrift, schrijver geeft
persoonlijk mening over actuele onderwerpen
O) Essay: opstel of verhandeling waarin de auteur zijn persoonlijke visie geeft over
een actueel of algemeen menselijk probleem
P) Raamvertelling: verteltechniek waarbij een verhaal de omlijsting vormt voor een
aantal andere verhalen
Q) Roman: uitgewerkt verhaal met meerdere personages die zich ontwikkelen
Autobiografische roman: leven dan de auteur
Historische roman: gebaseerd op waargebeurde, historische
gebeurtenissen
Ridderroman: ideale ridderwereld
- Karelroman: Karel de Grote speelt hoofdrol
Bv. Karel ende Elegast -> voorhoofs
- Arthurroman: Koning Arthur en zijn Ronde tafel
Bv. Walewein -> hoofs = Keltische romans
- Graalroman: subgenre binnen de Arthurromans waarin de graal
centraal staat
Adolescentenroman: hoofdpersonages zijn jongeren die op zoek gaan
naar eigen identiteit en plaats in de wereld
Bildungsroman: karakterontwikkeling van hoofdpersonage staat centraal
Gothic novel: in de middeleeuwen, horror/terror
Streekliteratuur (heimatliteratuur): beschrijving van een landelijke streek
en zijn bewoners
Psychologische roman: innerlijke ontwikkeling van de personages
Chicklit: romantische fictieliteratuur, voor en door vrouwen waarin het
leven van moderne jonge mensen beschreven wordt: problemen met
relaties, werk, zichzelf
Ladlit: voor en door mannen, over mannen/ vaders alleen en hun
zoektocht naar geluk
Science-fiction: avonturen in de toekomst gebaseerd op actuele of
verzonnen wetenschappelijke ontdekkingen
Fantasy: in verzonnen wereld vol magie
Strip: beeldverhaal
2
, Marie-Julie Vanderstraeten
Utopische roman: ideale samenleving
Dystopische roman: rampzalige wereld
Detective roman (whodunit): zoektocht naar dader
Thriller: spannend verhaal met nadruk op actie en gevaar
Sleutelroman: roman waarin duidelijk herkenbare personen uit de
werkelijkheid optreden onder schuilnamen
Zedenroman: boek dat schildering van de leefgewoonten van een tijd of
land als onderwerp heeft
3. Verhaalkenmerken
3.1 Personages
A) Held: doet het goede, voorbeeld, moedig, doorzettingsvermogen, verdient
respect
B) Antiheld: zwak, laf, bedriegt, lot niet in eigen handen
C) Protagonist: hoofdrolspeler
D) Antagonist: tegenspeler
E) Karaktertekening: manier waarop personage getypeerd wordt
Flat character: enkele eigenschappen, voorspelbaar
Round character: verschillende eigenschappen, niet zo voorspelbaar,
evolueert, “mens”
F) Type: typische karaktertrekken, voorspelbaar, (karikatuur) bv. dom blondje
G) Figurant: achtergrondspeler
3.2 Tijd
A) Chronologische volgorde: gebeurtenissen in juiste volgorde vertelt
B) Flashback: verwijzing naar het verleden
C) Flashforward: verwijzing naar de toekomst
D) Verteltempo:
Vertelde tijd: tijd die loopt vanaf de 1ste tot de laatste gebeurtenis
(uren, dagen, jaren)
Verteltijd: tijd die nodig is om het verhaal te vertellen (woorden,
regels, pagina’s)
Tijdverdichting: vertelde tijd > verteltijd (versnelling)
Tijdverruiming: vertelde tijd < verteltijd (vertraging)
Simultaneïteit: handelingen gelijktijdig laten plaatsvinden
Synchronie: gelijktijdigheid van handelingen die niet als zinvol kunnen
worden aangemerkt
3.3 Ruimte
A) Setting: situering in tijd en ruimte, achtergrond
B) Geografische ruimte: plaats waar het verhaal zich afspeelt
C) Symbolische ruimte: omgeving staat symbool voor gevoelens
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper marie-julievanderstraeten. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 75057 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen