Samenvatting
Samenvatting hoofdstuk VI: De instellingen
- Instelling
- Vrije Universiteit Brussel (VUB)
een samenvatting v. hoofdstuk VI: de instellingen, van het vak inleiding tot het recht gedoceerd door professor De Somer
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 44 pagina's
Voorbeeld 4 van de 44 pagina's
In winkelwagen2 beoordelingen
Door: nadiacogge • 2 jaar geleden
Door: ronnylarondelle • 3 jaar geleden
Voorbeeld van de inhoud
HOOFDSTUK 6DE INSTELLINGEN
INLEIDING TOT HET RECHT
,1. Een rechtsstaat
- De overheidsorganen zijn gebonden door het objectieve – democratisch tot stand gekomen – recht
waarvan zij de toepassing moeten verzekeren. De overheid is dus ook “onderworpen” aan het recht.
- De macht v.d. overheidsorganen zijn beperkt door de individuele rechten en vrijheden v.d. burgers.
- De naleving v.d. rechten en vrijheden en v.h. recht in het algemeen, is afdwingbaar voor een
onafhankelijke rechter.
Politiestaat = De rechtsonderhorigen beschikken over geen effectieve juridische verweermiddelen
om zich te verzetten tegen een onbeperkte uitoefening v.d. macht v.d. overheid.
Vb. Libië onder Kadhafi
2. Een federale staat
A. Van gedecentraliseerde eenheidsstaat naar een
federale staat (= BE)
Eenheidsstaat / unitaire staat
= Een staat waarin de soevereiniteit volledig en onverdeeld bij het nationale gezag berust, dat
over de volheid v. bevoegdheid beschikt.
Verzachting / gedecentraliseerde, unitaire staat
= Het politieke gezag rust nog steeds bij de nationale overheid, maar aan van de Staat
onderscheiden entiteiten wordt rechtspersoonlijkheid toegekend om welbepaalde
overheidstaken te behartigen.
=> Bestuurlijk toezicht = Het centrale gezag kan de rechtshandelingen door deze
entiteiten vernietigen.
België: de 4e staatshervorming 1993 => België is een federale staat
=> Verankerd in art. 1 Gw.
=> “België is een federale Staat, samengesteld uit de
gemeenschappen en de gewesten.”
1
,B. Het begrip federale staat
= Bondstaat
= Een staat waarin de bevoegdheden verdeeld zijn tussen 2 onderscheiden en autonome
rechtordeningen.
1. De federatie = de nationale overheid
2. De deelstaten = de sub-nationale overheden
=> Deze zijn niet ondergeschikt aan elkaar
!!! De federatie oefent een nationaal centraal gezag uit
Gedecentraliseerd bestuur: bestuurlijk gezag
=> Beiden spreiding v. overheidsgezag MAAR ≠ intensiteit
Centripetaal federalisme (= agregatief federalisme)
= De vrijwillige aaneensluiting v. voorheen onafhankelijke staten. Deze opteren ervoor om hun
doelstellingen op bepaalde vlakken in een groter staatkundig geheel te realiseren.
Vb. De Verenigde Staten v. Amerika of de Bondrepubliek Duitsland
Centrifugaal federalisme (= segregatief federalisme)
= Een federale staat die ontstaat uit de afkalving v.e. gedecentraliseerde eenheidsstaat waarin de
samenstellende delen steeds ruimere autonomie verwerven.
Vb. België en het Verenig Koninkrijk der Nederlanden
C. De “wetten” v.h. federalisme
- Autonomie (= self rule)
- Participatie v.d. deelstaten (= shared rule)
- Coöperatie
1. Autonomie (= self rule)
=> De componenten beschikken over staatsmachten die zij uitoefenen vrij van enige hiërarchische
band met het centrum.
=> Deelstaten zijn zelfstandige rechtspersonen, met eigen organen, eigen bevoegdheden en eigen
financiële middelen.
=> De deelstaten hebben de bevoegdheid om wetskrachtige normen uit te vaardigen, binnen de
vooraf vastgelegde bevoegdheidsverdeling.
!!! Enkel de federale Staat beschikt over internationale rechtspersoonlijkheid
- Jus belli = het recht de oorlog te verklaren
- Jus tractatis = het recht verdragen af te sluiten
- jus legationis = het recht diplomatieke betrekkingen te voeren
In de meeste federale staten
=> Bevat de Gw. een limitatieve opsomming v.d. bevoegdheden v.d. federale staat
=> Andere komen toe aan de deelstaten
=> Waakt een hooggerechtshof over de naleving v.d. bevoegdheidsverdelende regels.
2
, => Beschikken de deelstaten over voldoende ruime bestedingsautonomie, hoewel hun
fiscale bevoegdheid eerder beperkt is.
2. Participatie v. deelstaten (= shared rule)
= Het medebeslissingsrecht v.d. deelstaten in de federale besluitvorming.
=> Een waarborg dat de federale Gw. en de federale wetgeving betreffende het statuut v.d.
deelstaten niet eenzijdig, tegen de wil v.d. deelstaten kan worden gewijzigd.
=> Methode = tweekamerstelsel
3. Coöperatie
= Samenwerkingsmechanismen tussen de verschillende componenten worden voorzien.
=> Deelstaten onderling & deelstaten met federale overheid
=> Een waarborg voor het voortbestaan v.d. federale staat
D. Confederalisme
= Een staatstructuur binnen dewelke onafhankelijk en soevereine staten met elk een eigen Gw.
en internationale rechtspersoonlijkheid, via een verdrag beslissen bepaalde bevoegdheden
gezamenlijk uit te oefenen. Vb. Economische belangen, defensie…
=> Elke staat blijft onafhankelijk, met eigen grenzen, douane, munt, justitie en defensie.
E. Het Belgisch federalisme
= Centrifugaal
- Alleen de Federale Staat beschikt over een Gw.
- Deelstaten hebben geen grondwetgevende bevoegdheid (WEL constitutieve autonomie)
- Tweekamerstelsel
=> 6e Staatshervorming = Hervorming v.d. samenstelling en bevoegdheden v.d. senaat
=> Geen rechtstreeks verkozen senatoren
=> Leden aangewezen door en uit de deelstaatparlementen
=> Senaat is een ontmoetingsplaats v.d. deelstaten
- Opsplitsing in gemeenschappen en gewesten
=> Met gedeeltelijk overlappende territoria
- Samenwerkingsakkoorden
=> Soms verplicht
=> Soms facultatief
- Bevoegdheden v. gem. en deelst. zijn v. toegewezen aard
=> De Federale staat heeft een residuaire bevoegdheid ???
Enkele confederale trekken:
1. Deelstaten kunnen internationale verdragen afsluiten in het kader v. hun bevoegdheden
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper StudentRechten4321. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 78998 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen