IRW: Schema’s
Julie Vandeput - IRW - KULAK
, I: Wat is recht?
1. Objectief en subjectief recht
Objectief Recht Subjectief Recht
= Geheel van algemene (on)geschreven regels voor Subjectief recht vloeit voort uit objectief recht.
uiterlijke gedragingen (niet gedachten!) van in
maatschappelijk verband levende mensen (niet dieren!), Subjectief recht kan niet bestaan zonder objectie
waarvan respect afgedwongen wordt door de overheid.
Hier gaat men het rechtsfenomeen individualiser
Objectieve regels leggen een gebod of een verbod op. bekijken vanuit het standpunt van het individu.
Mag niet = Verbod Waar objectief recht algemeen is, wordt de recht
Moet = Gebod nu specifiek toegepast op het individu.
Het gaat hier over individueel aanspraak verle
het recht.
Bv. De regels over eigendom is algemeen = objectief
Wanneer het gaat over iemands eigendom gaat het over het
eigendomsrecht van het individu = subjectief
Julie Vandeput - IRW - KULAK
,2. Wat is fout?
Fout
Objectieve component Subjectieve component
= De onrechtmatige daad: foutief = Bewust handelen: schuldbekwaam of
veroorzaken van schade in een toerekeningsvatbaar zijn.
buitencontractuele context.
Wie is niet aansprakelijk?
1. Fout: overtreding van de rechtsnorm Zeer jonge kinderen, minderjarigen
2. Schade (beperkt) en geesteszieken
3. Oorzakelijk verband tussen de fout en art. 1386bis BW
de schade
Schade in buitencontractuele context =
art. 1382 BW (+ art. 1384-1386 BW)
*is een subjectief recht op schadevergoeding bij een
onrechtmatige daad
Julie Vandeput - IRW - KULAK
,3. Wat is schade?
Schade
Materiële schade (stoffelijk) Immateriële schade (moreel)
Hoe doen we aan herstel?
Hypothese maken over de toestand als de onrechtmatige daad niet zou hebben
plaatsgevonden.
Bij morele schade: moeilijk te bepalen. Dit valt vaak ook niet in een geldwaarde uit
te drukken. Vaak wordt er eerder een symbolische schadevergoeding betaald.
+ gederfde winst bepalen: vermogensschade die bestaat uit het gemis van winst.
Bv. Boer verliest zijn zus door een ongeval, zijn zus hielp vaak mee in het huishouden
en bij de dieren, de boer is zijn gratis hulp kwijt Die schade kan ook verhaald
worden bij de schadeverwekker.
Art. 1382 BW
Julie Vandeput - IRW - KULAK
,4. Wat is het oorzakelijk verband?
• Zou de schade zich op dezelfde manier voorgedaan hebben zonder de fout, zoals die zich heeft voorgedaan?
Indien ja, geen causaal verband
Indien nee, causaal verband
België: Equivalentieleer:
Men kijkt naar de causaliteit (oorzaak – verband) Als er een verband is tussen de fout en de schade, is de pleger van de fout aansprakelijk voor de schade.
- Er wordt een selectie gemaakt tussen verschillende oorzaken van schade
- De zwaarte van de fouten, aantal fouten en hun belang bij de totstandkoming van de schade is irrelevant
Alle oorzaken zijn gelijkwaardig / equivalent
Het slachtoffer kan zich wenden tot alle personen in de oorzakelijke ketting
Nederland: Adequate oorzaak:
- Stelt dat fout redelijkerwijze aanleiding moest hebben gegeven tot de schade zoals die zich heeft voorgedaan.
Bv. Pantoffel-eierschaalarrest. Iemand die een pantoffel naar zijn hoofd geslingerd krijgt sterft, doordat die een dunne schedel heeft. Zou deze schade ook voorvallen in an
gevallen waarbij met een pantoffel wordt gegooid? Nee, het is niet gebruikelijk dat je sterft door een pantoffel tegen je hoofd te krijgen Vrijspraak
Je kan enkel aansprakelijk gesteld worden voor de schade als de gevolgen niet door een toevallige samenloop van omstandigheden is gekomen/ Het gevolg of de schade
‘normaal’ te zijn voor de begane fout.
In België: Je hebt juridisch de dood veroorzaakt, fout op basis van art 1382 BW, de strafrechter zal je veroordelen. De oorzaak is gelijkwaardig, het is de schade die hoofdzake
wordt bekeken.
*Dit moet je relatief bekijken, uiteraard neemt de strafrechter in acht dat het niet de bedoeling was om te doden, dat dit niet gewelddadig is, etc.~ verzachtende omstandigh
Julie Vandeput - IRW - KULAK
,II. Klassieke definitie van het objectief recht
Juridische denkmethode:
Deductieve methode: we vertrekken vanuit de algemene regels om tot het bijzondere te komen
gaat op zoek naar de meest specifieke regel voor het concreet geval. Vind je die niet? Dan ga je
telkens wat algemener kijken.
<-> Daar tegenover staat de inductieve methode zoals in de natuurwetenschap. Ze gaan bepaa
specifieke gevallen observeren om tot algemene regels te komen.
Maar binnen juridisch denken is ook plaats voor de inductieve methode omwille van de casuïst
Rechters bekijken alles geval per geval, diverse rechterlijke uitspraken
Ze proberen diverse categorieën van gevallen te onderscheiden om op basis daarvan de uitko
van het geschil in de schatten: Algemeen kijken tot welke categorie het behoord om een
inschatting te maken.
Julie Vandeput - IRW - KULAK
,Soorten verbintenissen
Resultaatsverbintenis Middelenverbintenis Garantieverbintenis
= Verbintenis tot resultaat tenzij overmacht = Verbintenis tot bepaalde zorgvuldigheid = Verbintenis tot resultaat, zelf bij
= De verplichting om een bepaald resultaat te overmacht
bereiken Je moet de nodige middelen inzetten om het
resultaat te bereiken.
Wanneer het resultaat niet wordt behaald (en Je moet de wettelijke zorgvuldigheidsnormen in
er is geen overmacht), ga je juridisch in de acht nemen.
fout. kan enkel weerlegt worden door
bewijs van overmacht Culpa levis in abstracto: gemeenrechtelijke
zorgvuldigheidsnorm. Je moet handelen als een goede
Bv. een advocaat moet op tijd beroep instellen. huisvader Wat zou een gelijkaardig persoon doen in
een gelijkaardige situatie?
Wanneer een resultaat voor een groot stuk Culpa levis in concreto: uitzonderlijke lichtere
afhangt van het toeval, wat je als schuldenaar zorgvuldigheidsnorm: men verwacht de
niet volledig in de hand kan hebben, is altijd zorgvuldigheidsnorm die men aan zijn eigen zaak zou
een middelenverbintenis. besteden.
Bv. Genezing van een patiënt Bv. Onbezoldigde bewaargeving van een zaak art. 1927
Bv. Rechtzaak winnen BW
Bewijs: het resultaat is niet behaald. Bewijs: de onzorgvuldigheid moet bewezen worden.
Te bewijzen: overmacht Aantonen dat de schuldenaar niet alle middelen heeft
Art. 1147 BW en art 8.4 Nieuw BW aangewend om het resultaat te bekomen. Art. 1137 BW
*aleatoir karakter: telkens wanneer er een onzekerheid is, is er sprake van een middelenverbintenis. Wanneer de debiteur het resultaat kan bereiken door de
technieken aan te wenden waarover hij beschikt is het een resultaatsverbintenis.
*betrokkenheid van de schuldeiser: hoe meer de schuldeiser afhankelijk is van de schuldenaar, hoe meer het een resultaatsverbintenis is.
Julie Vandeput - IRW - KULAK
,Gebonden bevoegdheid Discretionaire bevoegdheid
- GEEN beleidsvrijheid - WEL beleidsvrijheid
De overheid heeft geen enkele vrijheid voor het bepalen van de inhoud of De administratieve overheid heeft de keuze om maatregelen te
de vorm van de beslissing. haar het meest geschikt lijken om het gestelde doel te bereiken
- WEL subjectieve rechten in hoofde van de burger. Ze is vrij te handelen of niet te handelen.
Beoordeelt dus vrij de opportuniteit van haar handelen.
Er ontstaan subjectieve rechten voor de burgers als de overheid de
verplichting heeft om op een bepaalde manier te handelen. - GEEN subjectieve rechten voor de burger
- GEEN Marginale toesting Van zodra de overheid zelf bepaalde handelingen mag stellen h
burger geen subjectief recht te doen gelden.
Er is hier geen vrije ruimte - Marginale toetsing
Bv. Vergelijkend examen: de hoogst scorende kandidaat moet worden
aangeworden. Administratie is nooit volledig vrij in haar handelen. Ze is steed
de redelijkheid in acht te nemen. De rechter toetst of de besliss
grenzen van de redelijkheid niet kennelijk overschrijdt.
* De discretionaire ruimte is de vrije handelingsruimte. Dat is
waarin je kan kiezen of je handelt en op welke manier je hand
Julie Vandeput - IRW - KULAK
,Rechtsregels
• Betrekking op menselijk gedrag. (dieren zijn geen sechtssubjecten, wel rechtsobjecten
• Uitwendig gedrag. De gedachten zijn vrij. Zolang je je gevoelens niet hebt omgezet in materiële daden komt het recht niet tussen.
• Algemeen en onpersoonlijk karakter van de rechtsregel.
Op toepassing door iedereen die zich in de werkingssfeer bevindt.
Bv. Regels betreft arbeid voor werknemers. Regels omtrent huur voor huurder. Regels omtrent eigendom voor eigenaars van eigendom.
Verkeersregels voor iedereen die de openbare weg gebruikt.
• Regels worden afgedwongen
Een rechtsregel is algemeen en onpersoonlijk. Het moet niet noodzakelijk door iedereen worden nageleefd. Een rechtsregel geldt voor e
welomschreven type situatie. Vaak is het van toepassing op een welbepaalde categorie van personen.
Maar de regel moet door iedereen gerespecteerd worden die zich in die werkingssfeer bevindt.
Julie Vandeput - IRW - KULAK
, Hoe dwing ik een subjectief recht af?
Rechtsherstel Schadeherstel
1. Uitvoering in natura = nakoming van de verbintenis zoals die 1. Herstel in natura = een equivalent van de zaak / goed…
contractueel verschuldigd is. (dus geen equivalent! Exact nakomen geven.
hoe het afgesproken is)
Deze regel heeft altijd de voorrang! Kan door de schuldenaar van de verplichting zelf gebeuren, m
ook door de schuldeiser of een derde gebeuren op kosten va
2. Stopzetten van de onrechtmatige daad schuldenaar.
Rechtsherstel is niet altijd mogelijk, het enige wat de benadeelde dan 2. Schadevergoeding in geld
kan nastreven is schadeherstel.
Rechtsherstel herstelt de fout. Schadeherstel herstelt de schade.
Julie Vandeput - IRW - KULAK
