Samenvatting hoorcolleges
Psychologie
Fien De Baere
1e jaar ergotherapie, semester 1
, 1. Geest, gedrag & psychologische
wetenschap
Descartes:
scheiding tussen spirituele geest en lichaam
biologische processen liggen aan de basis van sensaties en reflexen
het geen wat we voelen komt uit ons lichaam, het geen dat we denken uit onze geest
behoorde tot rationalisme: denken is het enige middel om wetenschap te verrichten
→ kritiek vanuit het empirisme: waarnemingen en ervaringen zijn de enige bronnen van
kennis (Bacon, Locke)
Scheiding van lichaam en geest en het moderne
biologische perspectief
zoekt de oorzaak van gedrag in het functioneren in de genen, de hersenen, het zenuwstelsel
en het hormonaal stelsel
onze persoonlijkheid, voorkeuren, gedragspatronen en vaardigheden vloeien uit onze
lichamelijke eigenschappen (vloeit uit ons brein)
lichaam en geest worden terug samengevoegd
de geest is het product van de hersenen
2 variaties op biologisch thema
Neurowetenschappen: vakgebied dat zich richt op begrip van hoe de hersenen gedachten,
gevoelens, motieven, bewustzijn, herinneringen en andere mentale processen creëren
Evolutionaire psychologie: een vakgebied dat gedrag en mentale processen beschouwt
op basis van genetische aanpassingen aan overleving en voortplanting
ons gedrag nu vloeit voort uit ons oermensgedrag
→ natuurlijke selectie
Begin van de wetenschappelijke psychologie en
het moderne cognitieve perspectief
introspectie naar de elementen van de bewuste ervaring
scheikunde: periodiek systeem
Wilhelm Wundt wilt ook periodiek systeem voor de geest (objectieve tabel wat de
verschillende etniciteiten doen)
→ maakt eerste experimenteel laboratorium voor psychologisch onderzoek
→ gebruik van introspectie: beschrijving van eigen innerlijke, bewuste ervaring
1
,Erfenis van Wundt: structuralisme
= stroming die de basisstructuren van de geest en de gedachten trachtte te ontrafelen en
zochten naar de elementen van de bewuste ervaring (periodieke tabel)
veel kritiek: introspectie is te subjectief
toch grote invloed
Gestalt reactie: ‘het geheel, niet de delen’
bewustzijn is meer dan de zintuiglijke ervaringen, het geheel is meer dan de som van de
delen
William James en de functie van geest en gedrag
functionalisme: psychische processen kunnen het best begrepen worden door het adaptieve
nut en aanpassende functie ervan te gaan bekijken
psychologie zou moeten verklaren hoe mensen zich aanpassen aan hun omgeving
(gebaseerd op Darwin)
ontwikkelde toegepaste psychologie: hoe kan psychologie worden toegepast om het
menselijk leven te verbeteren?
kritiek : te subjectief → samenwerking met andere disciplines
Het moderne cognitieve perspectief
nadruk ligt op mentale processen zoals leren, geheugen, perceptie en denken als vormen
van informatieverwerking
gedachten en handelingen zijn het resultaat van het unieke cognitieve patroon van
waarnemingen en interpretaties van ervaringen
Het behavioristisch perspectief: nadruk op
waarneembaar gedrag
Watson, Skinner en het behaviorisme
wetenschap van het gedrag en van de meetbare omstandigheden in de omgeving die dit
gedrag beinvloeden.
Foucus op het waarneembare: stimuli van de omgeving en de reactie daarop
Psychologische invalshoek die de bron van onze handelingen zoekt in stimuli vanuit de
omgeving, in plaats van innerlijke mentale processen.
Bij geboorte: tabula rasa → gedrag wordt gevormd door de consequenties
2
, De perspectieven vanuit de gehele persoon:
psychodynamisch, humanistisch en
karaktertrekken en temperament
psychodynamische psychologie
legt de nadruk op het begrijpen van het menselijk functioneren in termen van onbewuste
behoefte, verlangens, herinneringen en conflicten
persoonlijkheid en psychische stoornissen ontstaan voornamelijk uit processen in de
onbewuste geest en niet in het bewustzijn
verklaring voor gehele persoon, niet enkel bepaalde delen
grondlegger: sigmund freud
ontwikkelt psychoanalyse: eerste methode voor psychotherapie
kritiek: niet falsifieerbaar
kernbegrippen binnen de psychoanalyse
overdracht: het verschijnsel dat mensen gevoelens, wensen en ervaringen (uit het verleden)
projecteren op een andere persoon, vaak de therapeut
tegenoverdracht: overdracht van de therapeut op de pt, door de eigen associaties die de pt
oproept= onbewuste overdracht reactie van de therapeut op de overdracht van de pt
Humanistische psychologie
legt nadruk op de mogelijkheden, groei, potentie en vrije wil van de mens
grondleggers: rogers en maslow
kernbegrip is de vrije wil: mensen maken keuzes en beïnvloeden zo het leven
grote invloed op de psychotherapie: empathie, onvoorwaardelijke acceptatie en echtheid
Psychologie van karaktertrekken en temperament
een psychologisch perspectief dat gedrag en persoonlijkheid ziet als de producten van
fundamentele psychologische kenmerken
verschillen tussen mensen ontstaan uit verschillen in stabiele kenmerken en neigingen, die
karaktertrekken en temperament worden genoemd
consistent
deels biologisch bepaald
Het ontwikkelingsperspectief: veranderingen die
ontstaan door nature en nurture
ontwikkelingsperspectief
nadruk op erfelijkheid en omgeving, en op voorspelbare veranderingen die zich voordoen
tijdens de levensloop
psychologische veranderingen is het gevolg van de interactie tussen nature en nurture
mensen veranderen op voorspelbare wijze doorheen het leven
3