AHSRECHT
Algemeen: verbintenissen uit onrechtmatige daad.
1. Situering
1. Soorten AH
1. Burgerrechtelijke/ civielrechtelijke AH.
—> private sfeer
—> AH= een persoon staat met heel zijn vermogen in voor de nadelige gevolgen die
anderen ondervinden door een bepaalde handeling of voorval.
Er zijn 2 soorten
A. Contractuele AH: een contractpartij schiet tekort in de uitvoering van een OK
B. Buitencontractuele AH: als er schade is tussen 2 partijen die geen
contractuele band hebben
—> OH kan zich hier niet tussen mengen.
Contractuele fout= benadeelde heeft een arsenaal aan remedies.
Buiten contractuele fout= aansprakelijke betaald (bijna) altijd
schadevergoeding (=SV).
2. Strafrechtelijke AH
—> publiek rechtelijke sfeer
—> wanneer iemand (on)opzettelijk een norm overtreedt die door wetgever
strafbaar is gesteld.
—> Vervolging gebeurd door de OH. Dit kan leiden tot een sanctie die de wet dus
voorzien heeft. = gevangenisstraf en/of geldboete.
3. Samenloop/cumul.
Strafrechtelijke en burgerrechtelijke AH kunnen gecombineerd worden.
Een samenloop tussen contractuele en buitencontractuele is moeilijker wegens ze
beide een eigen set van regels hebben. Het zou wel voor een contractpartij in
bepaalde omstandigheden voordeliger kunnen zijn om haar vorderingen te baseren
op de regels van BCAH. Zo kan er bijvoorbeeld een exoneratiebeding opgenomen
worden waarvan de contractuele AH van een partij uitgesloten of beperkt is.
De vraag of samenloop mogelijk is geeft aanleiding tot moeilijke, genuanceerde
rechtspraak. Antwoord is in principe negatief. = samenloopverbod!
Uitzonderlijke gevallen waarvan het samenloopverbod wordt afgeweken.
Samenloop kan alleen wanneer:
- fout niet alleen contractuele wanprestatie is maar ook schending van
zorgvuldigheidsplicht is,
EN DAAR BOVEN.
- de fout andere dan aan de slechte uitvoering te wijten schade heeft
veroorzaakt.
Er moet dus sprake zijn van een misdrijf. De benadeelde moet moeilijk bewijs
leveren. Als hij er toch in slaagt een bewijs te leveren en die kan zijn
vordering op beide rechtsgronden laten steunen kan zij wel geen twee keer
vergoed worden. Benadeelde kan immers max voor 1 keer volledig vergoed worden.
Voorbeeld: Els huurt een huis. De inkom is bereikbaar via een korte houten
trap. De postbode komt langs voor het afleveren van een pakket en valt van
deze trap omdat blijkbaar onverwacht een trede kantelde. Els had hier voordien
nooit iets van gemerkt.
• Er rust een onweerlegbaar vermoeden van AH op Els. Zij zal de door de
postbode geleden schade moeten vergoeden. (Het vermoeden speelt niet
als er duidelijk geen gebrek was.)
• De postbode zal schadevergoeding kunnen vorderen als kan aangetoond worden
dat Els een fout heeft begaan en dat er een oorzakelijk verband is
tussen deze fout en de schade. (Nog grotere larie, 1382 BW persoonlijke
AH aantonen dat els een fout heeft begaan, niet het geval, de trap was
gebrekkig dus deze heeft geleid tot schade aan de postbode)
• De eigenaar is objectief aansprakelijk voor de schade t.g.v. een gebrek in
het verhuurde pand.
• Op basis van de contractuele huurdersAH is Els gehouden tot
schadevergoeding van de postbode. (pure larie, huurdersAH gaat tussen
de eigenaar en huurder)
• Geen van hogervermelde antwoorden is correct.
, Aansprakelijkheidsrecht 2
—> Verschil tussen:
1. Burgerlijke AH (burgers, slachtoffers van verkeersongeval dit gaat over
schadevergoeding)
2. Strafrechtelijke AH (openbaar ministerie = overheid, AH die ja ken
oplopen omdat de maatschappij geordend moet worden vb NIET door roodlicht
rijden. (wegcode)). Dit gaat over een straf!
Persoonlijke – kwalitatieve AH
• Art. 1382 – 1383 BW: persoonlijke AH
• Art. 1384 – 1386 BW: kwalitatieve AH
• Voor andere persoon
• Voor een zaak
• Voor een dier
Criteria strafrechtelijk Burgerlijk
Inbreuk op een Niet noodzakelijk door
Ontstaan uitdrukkelijk in de wet een inbreuk op een in de
beschreven feit wet beschreven regel
Slachtoffer of
Vervolging door Maatschappij (OM) rechtverkrijgende
Schadevergoeding voor het
Doel van de procedure Dader straffen slachtoffer
Strafrechtelijke Burgerlijke rechter moet
procedure heeft voorrang wachten tot
Rand van de vordering op de burgerlijke strafrechtelijke
procedure uitspraak gebeurd is
Afhankelijk van het soort contractueel/ extra-
Verjaring misdrijf contractueel
Burgerlijke partij: op een gegeven moment bega je een fout/misdrijf. Vb door
roodlicht rijden. Als er controle is dan heb je het zitten. Dan kan je gestraft
worden.
Het kan ook zijn dat je hierdoor een ongeval hebt veroorzaakt en zo iemand
schade heeft geleden.
—> Samenloop burgerlijke- / strafrechtelijke AH!
Aan de ene kant zet OH: rood licht rijden = bestraffen want dit is een
overtreding!
Als de persoon die is aangereden tegen de rechter zegt dat hij schade heeft
geleden en dat hier rekening mee moet gehouden worden dan kan de burgerlijke
partij (de aangereden persoon) vragen voor een extra schadevergoeding omdat gij
schade heeft geleden.
Strafprocedure: behandelen door openbaar ministerie, die krijgen PV. Zij
beoordelen of ze die persoon gaan dagvaardingen of niet.
A heeft het vlaggen !!!
A heeft een manoeuvre gedaan want hij gaat
een straat inrijden, B is dus niet in fout.
Deontologische bepalingen
vb tuchtrechtelijke beslissing:
, Aansprakelijkheidsrecht 2
4. Coëxistentie.
Samenloop moet onderscheiden worden van coëxistentie.
A. Passieve co-existentie.
Meerdere benadeelden kunnen op grond van eenzelfde gebeurtenis één persoon
aanspreken op grond van eenzelfde of verschillende AHsregimes —> 2
benadeelde: vb Faid valt van trap, kan geen les meer geven. Dus de school en
Faid zelf zijn benadeeld. 1 aansprakelijk: die maker van de trap.
Benadeelde medecontractant —> contractueel —>
Schadeveroorzaker
Benadeelded derde —> extra-contractueel —>
B. Actieve coëxistentie.
1 benadeelde kan op grond van eenzelfde gebeurtenis meerder personen
aanspreken op grond van eenzelfde of verschillende AHsregimes. —> omgekeerde
van passieve.
1 benadeelde die last ondervind ipv 2. Er zijn wel 2 personen (hoofd aannemer
en onder aannemer) die kunnen aansprakelijk gesteld worden ipv 1.
—> contractueel —> Schadeveroorzaker medecontractant
Benadeelde
—> extra-contractueel —> Schadeveroorzaker derde
Complexe gevallen: zowel meerdere benadeelden als meerder schadeveroorzakers.
Hier heeft het recht (bij deze co-existentie/samenhangende vorderingen) geen
probleem behoudens bij specifieke gevallen.
Voorbeeld: Een bouwheer wordt geconfronteerd met uitvoeringsfouten bij een
aannemingswerk. De bouwheer kan uiteraard de hoofdaannemer (zijn
medecontractant) aansprakelijk stellen op contractuele grondslag, ook voor de
fouten die gemaakt zouden zijn door een onderaannemer van de hoofdaannemer. De
fouten van de onderaannemer worden immers rechtstreeks toegerekend aan de
hoofdaannemer. Het is de bouwheer niet toegestaan om de onderaannemer van zijn
hoofdaannemer (met welke onderaannemer de bouwheer uiteraard geen contract
heeft) aansprakelijk te stellen op buitencontractuele grondslag.
Op voormelde uitzondering bestaat opnieuw een uitzondering. De contractant kan
de hulppersonen ingeschakeld door zijn medecontractant uitzonderlijk toch
aansprakelijk stellen op buitencontractuele grondslag wanneer:
- de fout niet alleen een contractuele wanprestatie is, maar terzelfdertijd
ook een schending van de zorgvuldigheidsplicht uitmaakt;
- en daarenboven (cumulatief) de fout andere dan aan de slechte uitvoering te
wijten schade heeft veroorzaakt.
Deze uitzonderlijke hypothese is de facto slechts aan de orde wanneer er sprake
is van een misdrijf in hoofde van de onderaannemer.
Voorbeeld: Een bouwheer belast een aannemer met de volledige renovatie van zijn
woning. Voor de schilderwerken schakelt de hoofdaannemer een onderaannemer-
schilder in. Furieus omdat hij niet tijdig betaald werd voor zijn werk (door de
hoofdaannemer), giet de schilder een pot verf uit over een eikenhouten trap. De
bouwheer kan voor deze schade de hoofdaannemer aansprakelijk stellen op
contractuele grondslag en uitzonderlijk ook de onderaannemer op
buitencontractuele grondslag. In casu is er immers sprake van een misdrijf
(opzettelijke beschadiging van andermans onroerende eigendommen, art. 534ter
SW).
2. Overzicht van de buitencontractuele AHsregimes.
1. Wettelijk kader.
6 artikels vormen samen het wettelijk kader —> art. 1382 BW tem 1386bis BW.
Rond deze 6 artikels is ook een heel belangrijk en heel omvangrijk leerstuk uit
het verbintenissenrecht opgebouwd —> AH op grond van de onrechtmatige daad.
Om AHsregimes goed te begrijpen: grondige studie van de rechtspraak en
rechtsleer = noodzakelijk.
, Aansprakelijkheidsrecht 2
2. Basisprincipe
Basisartikel= 1382 BW; een persoon die zelf door een eigen fout schade
veroorzaakt aan een andere persoon, is verplicht om die schade te vergoeden.
Dit artikel in één adem met 1383 BW = de AH breidt uit tot de schade die men
door nalatigheid of ondoorzichtigheid heeft veroorzaakt.
Hierdoor legt het recht (elke) burger een algemeen zorgvuldigheidsplicht op. Wie
deze overtreedt en daardoor schade veroorzaakt —> verbintenis tot
schadevergoeding. Principe van art 1382 BW= fundamenteel! Het is één van de
meest geciteerde westbepaling.
Vergoeding verkrijgen voor schade? Slachtoffer moet drievoudig bewijs leveren.
1. De aangesprokenen heeft een fout, nalatigheid of onzorgvuldigheid begaan.
2. Slachtoffer heeft hierdoor schade geleden
3. Deze schade= gevolg van een fout, nalatigheid of onzorgvuldigheid.
—> dit artikel eist dus een oorzakelijk verband tussen de fout en de schade.
Één van deze voorwaarden niet aangetoond —> géén toepassing!
3. Persoonlijke AH VS kwalitatieve AH.
Art. 1382 BW & art 1383 BW = persoonlijke AH. Steunen op eigen fout.
Nog aantal situaties: schade aangericht door een andere persoon, zaak of een
dier waarvoor hij instaat. Men is dus niet aansprakelijk voor een fout maar
eentje begaan door iemand waar voor men verantwoordelijk (hoedanigheid) is.
In dit geval spreken we van KWALITATIEVE AH.
A. Ouders aansprakelijk voor minderjarige kinderen bij foutieve gedragingen.
(art 1384 §2 BW).
B. AH van aanstellers voor de fouten van hun aangestelden. (Art. 1384 §3 BW)
C. AH van onderwijzers en ambachtslieden voor de foutieve gedragingen van hun
leerlingen en leerjongens. (Art. 1384 §4 BW)
D. AH voor schade veroorzaakt door zaken (artikel 1384 §1 BW), dieren
(artikel 1385 BW) en gebouwen (artikel 1386 BW) die men onder zijn
bewaring heeft.
4. FoutAH VS objectieve AH.
Klassieke vormen van buitencontractuele AH beginnen bij een fout = foutAH. (AH
uit onrechtmatige daad/ aquiliaanse AH)
Daarnaast aantal bijzondere AHsregimes, deze vertrekken vanuit een objectieve AH
(=AH) ook wel foutloze AH. In deze gevallen: persoonlijke AH wordt gesteld
zonder dat een schadelijder bewijst van een fout levert.
Voorbeelden van objectieve AH:
- De Wet ProductAH stelt de producent van een goed aansprakelijk voor alle
schade die wordt veroorzaakt door een gebrek in dit goed. De benadeelde moet
daarbij niet bewijzen dat de producent een fout heeft begaan.
- Artikel 29bis WAM voorziet dat zwakke weggebruikers (voetgangers, fietsers en
passagiers) die gewond raken in een verkeersongeval met een motorrijtuig worden
vergoed door de verzekeraar burgerlijke AH van de bestuurder, zonder dat de fout
van de bestuurder van het motorrijtuig bewezen moet worden.
—> Dit verondersteld nog altijd dat het slachtoffer kan aantonen dat schade
geleden door een bepaalde gedragingen van de aangesprokenen.
2. AH voor eigen foutieve daad, nattigheid of onvoorzichtigheid.
1. Wettelijke basis.
Terug artikel 1382 BW en 1383 BW.
2. Objectieve en subjectieve elementen.
Deze AH vereist aanwezigheid van 2 elementen.
A. Objectief element: een persoon heeft een onrechtmatigheid begaan
B. Subjectief element: deze persoon (=schadeverwerker) is schuldbekwaam en
schade kan hem worden toegerekend.
3. Een onrechtmatigheid (= objectief element).
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper michlebulinckx. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.