1. Invloed van circadian clock op pathologie en mondgezondheid:
- In de aanmaak van glazuur vinden we een dag-nachtritme terug:
o Het glazuur dat overdag aangemaakt wordt is veel rommeliger aangemaakt dan het glazuur dat ’s nachts
aangemaakt wordt.
o Deze dag- en nachtzones worden onderscheiden door Retziuslijnen.
o Tijdens een cariësproces zal er een voorkeursweg gevolgd worden: perikymata → interprismatische ruimte →
dagzones → HAp kristallen. Dit proces herhaalt zich: trapvormig diffusieproces van cariës (dit is de reden
waarom we op RX bitewing driehoekige cariësletsels zien).
o Belang van goede nachtrust bij kinderen: aanmaak van beter glazuur ’s nachts. Indien onvoldoende nachtrust:
meer dagzones, waardoor meer cariësgevoelig.
o Verschil in asrichting tussen ameloblasten en glazuurprismata!
- Dag-nachtritme in andere tandweefsels:
o Dentine
o Cementum
- Oraal epitheel: klokgenexpressie in:
o Vooral in basale cellen van oraal epitheel
o Inclusief palataal en junctioneel epitheel
o Ook in epitheliale resten van Malassez rond de tandwortels
- Speekselklieren en speekselflow:
o Speekselklieren hebben een circadian clock om het type, de hoeveelheid en de samenstelling van speeksel te
reguleren
o Klokgenen komen tot expressie in speekselklieren
o Klokgenen reguleren het aquaporine-5 kanaal → waterkanaal dat een belangrijke rol speelt in de
speekselsecretie
o Circadian clock alteraties spelen vermoedelijk een rol in verminderde speekselproductie in patiënten met
Sjögrensyndroom
- Hoofd en hals kankers:
o Circadian clock controleert celproliferatie
o Circadian rythms controleren mogelijk stamcel activiteit in epitheliale weefsels
o Loss of function van klokgenen leidt tot DNA schade en neoplastische groei
o Mogelijke associatie van klokgenen met pathogenese van hoofd en hals squameus cel carcinomen.
o Speekselkliertumoren: expressie van klokgenen en hun targets is sterk verstoord.
o Toegenomen incidentie van GI kankers in patiënten met gestoorde circadian rythms.
o Klokgenen in kankerprogressie: circadian rythm in expressie van kankergerelateerde genen (c-myc en p53)
o P53 en cycline B1 zijn directe targets van klokgenen
o Circadian rythm in humane orale mucosa
o Mogelijke functionele link tussen circadian clock en celcyclus in zoogdieren
- Rol in autoimmuunziekten
Bijvragen:
1. Dentinetubuli:
- Worden aangemaakt door odontoblasten
- Dentinetubuli zijn met elkaar vertakt: bij te diep boren beschadig je de odontoblasten → cytoplasma loopt leeg →
volumeveranderingen → waargenomen door dieper gelegen zenuwvezels.
- Diameter van dentinetubuli: 1,5-3µm → groter dan een bacterie (gemiddeld 1µm) → eens cariës doorheen glazuur
getreden is zeer snelle progressie in dentine!
- Diameter van de dentinetubuli neemt af van nabijheid van de pulpa naar perifeer in dentine. De diameter neemt ook af
met toenemende leeftijd in de nabijheid van de pulpa en in het centrum van het dentine, maar blijft gelijk in perifeer
dentine.
- Aantal dentinetubuli per mm2 neemt af van nabijheid van de pulpa naar perifeer in dentine.
- Als respons op zuren gaan odontoblasten terugtrekken en mineralen neerzetten in de dentinetubuli → dentinetubuli
slippen dicht = sclerotische reactie.
- In cariëslaesie:
1
, 2. Cuticulum:
- Tand is gelig als hij doorbreekt.
- Dit komt doordat interne en externe ameloblastenlaag tegen elkaar plakken en nog over het glazuur liggen.
- Door te knabbelen slijt dit eraf en verschijnt een mooie witte tand.
3. Hydrodynamicatheorie odontoblasten:
Odontoblast werkt als mechanoreceptor voor stimulatie van zenuwuiteinden: Vloeistof en odontoblast beweging → druk
op zenuwuiteinden → stimulatie zenuwuiteindes → conductie van impulsen naar hersenen.
4. Dentine overgevoeligheidstheorie:
Theorieën van dentine sensitiviteit:
- Directe stimulatie theorie: impulsen stimuleren rechtstreeks de zenuwen in dentine
- Transductie theorie: Odontoblast werkt als een receptor die impulsen van de zenuwen naar de perifere pulpa en
vervolgens naar de hersenen doorstuurt.
- Hydrondyanamicatheorie: Odontoblast werkt als mechanoreceptor voor stimulatie van zenuwuiteinden: Vloeistof en
odontoblast beweging → druk op zenuwuiteinden → stimulatie zenuwuiteindes → conductie van impulsen naar
hersenen.
5. Wat zijn retziuslijnen en perikymata? Hoe dragen ze bij tot de cariësdiffusie?
- Retziuslijnen:
o Begrenzen de glazuurafzettingslagen
o Onderscheiden de dagzones van de nachtzones
o Neonatale lijn:
▪ Ontstaat op moment van geboorte
▪ Door geboortetrauma
▪ Donkerste en dikste retziuslijn
▪ Zichtbaar op melktanden en op cuspiden van definitieve 1ste molaren
▪ Maakt onderscheid tussen waar prenatale groei stopt en postnatale groei begint.
▪ Cariësgevoelige lijn
- Perikymata:
o = groeilijnen
o Transversale groeven en kammen op het glazuuroppervlak
o De retziuslijnen eindigen hierin
o Diffusieproces van cariës start bij voorkeur via hier.
- Tijdens een cariësproces zal er een voorkeursweg gevolgd worden: perikymata → interprismatische ruimte → dagzones
→ HAp kristallen. Dit proces herhaalt zich: trapvormig diffusieproces van cariës (dit is de reden waarom we op RX
bitewing driehoekige cariësletsels zien).
6. Dag en nachtritmes en hun invloed op het cariesproces
In de aanmaak van glazuur vinden we een dag-nachtritme terug:
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper bellavansteenwegen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,89. Je zit daarna nergens aan vast.
