Samenvatting
Samenvatting Religie Zingeving & Levensbeschouwing (V3D057)
Dit is een samenvatting over alles wat je moet kennen voor het vak RZL. Dit vak werd gedoceerd door B. Verdonck.
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 41 pagina's
Voorbeeld 4 van de 41 pagina's
In winkelwagen1 beoordeling
Door: amelootrobbe • 1 jaar geleden
Voorbeeld van de inhoud
RELIGIE, ZINGEVING EN LEVENSBESCHOUWING prentenkabinet + alle verhalen kennen + film op toledo kennen!
mondeling met 3 open vragen (1 vraag uit prentenkabinet)
1. Hoofdstuk 1: inleiding & probleemstelling
Prenten:
Offer van Isaak door Abraham, Charlie Hebdo (door cartoon over Mohammed)
Religie & geweld wat hebben ze met elkaar te maken en waarom?
Aanslagen in Pakistan & Syrië, sjitisch feest met bloed, kruisiging, christenvervolgingen, IS, conflict
tussen Israël & Palestina
Religie gaat over de mens die zich iets verbeeld. Religie heeft te maken met bloed
Streetart Brussel 2017 Caravaggio, 1603, het offer van Isaak
o Werd gezien als een schande, maar was niet zo. Was goed want het verwees naar het einde
van geweldpartijen (Abraham was de aardvader vd 3 religies)
Er zijn enorm veel heiligen die werden afgebeeld zijn martelaren
o Je ziet op de afbeelding hoe ze gemarteld zijn geweest
Heilige Agatha, borsten werden met een tang afgehaald
Heilige Catherina, op een pin vastgemaakt en zo gemarteld
Bartholomeus, levend gevild
Apollonia, haar tanden werden uitgetrokken (later patroonheilige vd tandartsen)
Holofernes werd onthoofdt door Judith, onthoofding van Johannes de Doper
1.1. Waarom RZL in de opleiding?
Redenen (5):
1) Het is actueel
o Hebben we gezien bij de oorlogen, pas besef bij vluchtelingenstroom. Ze nemen een
religieuze & culturele achtergrond met zich mee. Het zal een polarisering in onze SL
teweegbrengen tussen moslims & anderen.
2) Religie gaat over de verbeelding (zegt iets over de mens)
o Heel onze cultuur is een beeldcultuur (gsm, tv…). De verbeelding zegt iets over de mens, dus
eigenlijk niet over God. Mens kan je benaderen vanuit verschillende aspecten. Sociologie,
psychologie… , maar ook religie.
3) De impact die religie heeft op functioneren SL & individu
o Het maakt het samenleven moeilijker, denk aan de polarisering.
4) Reflecteren
o Is een basiscompetentie. Je moet kunnen afstand nemen van iets en nadenken wat dat nu
eigenlijk is. Hierbij heb je een creatieve & open geest bij nodig. Bepaalde patronen
verbreken en zo breder beginnen denken en zien. Out of the box denken + andere
verbanden leren leggen.
5) De mens is vatbaar voor iets dat hem overstijgt. Iets dat transcendent is.
o Dat is een belangrijk aspect waar de religie zich moet tegen verhouden. De mens grijpt terug
naar iets dat vroeger religieus was. (vb: Stonehenge). Terug voeling met bv de natuur.
, 1.2. De legende van de Grootinquisiteur, F. Dostojewski
de
19 eeuw, eerste verhaal (roman):
Wat is dat nu eigenlijk met die godsdienst, die religie? (RELIGIE WORDT VOOR EERSTE KEER IN VRAAG GESTELD)
o In de 19de eeuw door de crisis, dan gaan we de essentie vd religie kunnen aanwijzen.
o We zien dat de kernvraag niet gaat over wat we persoonlijk voelen over religie, maar het is
belangrijk dat de mens gericht is op iets heiligs. (mens moet vatbaar zijn voor iets
overstijgend)
o Antwoord: een Godheid installeren.
Vraag: als die religie niet meer werkt voor iedereen, wat dan met de moraal? (wat als we
seculariseren, verwereldlijken? leidt tot immoraliteit)
o Hoe weten we dan nog wat goed/kwaad is, als God niet meer zou bestaan?
o Komt omdat onze cultuur zijn ethiek vooral christelijk was.
o Christelijke moraal: leven zoals Jezus heeft voortgedaan, het volgen vd wet. Wet van Mozes.
De 10 geboden. Het christendom is anders dan het jodendom omdat het 2 aspecten heeft
toegevoegd aan die christelijke moraal. (JEZUS IS NIEUWE TESTAMENT)
Naastenliefde (bemin uw naaste als uzelf)
Vijandsliefde (als iemand je slaat, uw andere wang aanbieden) oog om oog
principe moet gedaan zijn zegt het christendom God zal wel straffen. Verdienste
van een christen is dat hij het laat gebeuren.
Boek: De gebroeders Karamazow
o Zijn personages zijn heel hartstochtelijk, rusteloze geesten. Zie je ook in zijn boek.
o Gaat over vader die samenkomt met 3 zonen om graf overleden moeder te bezoeken. Dit
omdat de jongste zoon (Aljosa) naar het klooster gaat. Vader is verliefd op dezelfde vrouw
waar zijn oudste zoon (Dimitri) op verliefd is. Ze vechten voor die vrouw en uiteindelijk zal
de zoon zijn vader doden. Zijn andere 2 zonen zijn 2 totaal andere mensen. Iwan is
intellectueel, schuchter, gesloten, studeert goed en is een overtuigd atheïst. In tegenstelling
tot zijn jongste broer Aljosa. Hij is door veel vrouwen opgevoed geweest en was stil, maar hij
was iemand waar iedereen van hield. Hij was ook iemand die met een enorm
rechtvaardigheidsgevoel, dus besloot hij om in het klooster te gaan.
(= hij wil waarheid of Jezus wel de verlosser vd mens is)
o Inpikken in boek in een discussie tussen Ivan & Aljosa over de religie.
Iwan zegt dat hij vindt dat het Christendom iets vraagt aan de mens die hij niet
aankan. Hij vraagt zich af of Jezus echt de Verlosser is geweest. Het moeilijke is het
naastenliefdegebod. De mens veroorzaakt veel ellende dus je moet vd mens houden
zoals je van jezelf houdt. Hij ziet veel kranten artikels en ziet dat de Turken ons veel
wrede dingen aandoen. Hij vraagt zich dus af of ze ook van hen moeten houden.
Uiteindelijk begint hij de spotten met het christendom. (zie citaat in prentenkabinet)
o Iwan gelooft dus niet in het christendom
o Erfzonde: niet eten van 2 bomen met vruchten. De boom vd onsterfelijkheid & boom
vd kennis van Goed & Kwaad.
o Waarom dood? Ligt in handen van God door boom onsterfelijkheid
o Waarom zijn er mannen & vrouwen? Vrouw komt uit de rib vd man
o Niet eten vd boom slang verleidt ze en ze zijn ongehoorzaam. Daarom is het leven
van de mens zo moeilijk. Niet God zijn schuld dat het leven zo zwaar is, maar vd
mens.
o Mens is altijd getekend van een tekort. We worden voort gestuurd door iets wat we
willen, maar nog niet hebben. Het verlangen naar iets waar men naar uitkijkt.
o De ongehoorzaamheid (= zondeval) wordt erfelijk (= erfzonde)! We zijn dus geboren
met erfzonde.
, Zijn verhaal: “De legende van de Grootinquisiteur” kritiek erop (Iwan vertelt dit aan Aljosa)
o Probleem: Iwan wil weten of Christus wel degelijk de verlosser is van de mens.
o Inquisitie: 16de eeuw, Jezus komt terug in de stad Civilla. Katholieken wilden christendom
weer dominant maken en gingen een katholieke rechtbank opzetten. Nagaan waar
ongelovigen zich bevonden. Aan het hoofd staat een inquisiteur. De bedoeling daarvan was
dat de gelovigen bij hem mochten komen om hun zonden op te biechten. Ze moesten dus
zeggen dat ze wel gelovig waren. Als je voelde dat je niet zo streng religieus was, kon je dat
opbiechten en genade krijgen vd inquisiteur. alle ongelovigen eruit halen. Je verzoenen
met God zonder gestraft te worden. Je kon ook een ander gaan aangeven. De inquisiteur
kon dan dus de ketters tot een bekentenis dwingen. Dat aan de hand van juridische
middelen (inquisitie).
o Er was een monoloog tussen Jezus en de grootinquisiteur. Hij wou weten waarom Jezus
teruggekomen was naar de aarde. Hij werd overal herkent. Er passeert een doodskist met
een kind en ineens is het kind terug levend. Men dacht dat dit kwam door Jezus en staken
hem meteen in de gevangenis. In de gevangenis ontstaat een monoloog.
o Grootinquisiteur komt uitleggen waarom Jezus de wereld komt verstoren. Hij kon de mens
verlossen, maar had het niet gedaan.
Passage: zie prentenkabinet (Mt. 4,1-11) de verzoeking van Jezus in de woestijn (door duivel)
o God niet op de proef stellen gaat over de duivel en Jezus
o Verzoekingen: stenen in brood veranderen, van de tempelpoort vallen, op de bergen kijken
naar andere koninkrijken, satan weg + engelen verschijnen. (God niet op proef stellen!)
Wat zegt de grootinquisiteur:
o Wat probeert Jezus te doen: dat de mens zich moet proberen te bevrijden van alle
mogelijke dingen die de waarheid in de weg staan. De mens moet vrij kunnen zijn! Vrij zijn
in je eigen geweten dat je op God moet gericht zijn.
o De mens heeft dit nodig, daarom zijn de grootinquisiteurs er. Zij zijn de verlossers.
DIT IS NIET DE MODERNE VRIJHEID
o Je hebt toen de kans gehad om de mens te redden en je hebt het toen geweigerd. Hij heeft
van Jezus een afgod gemaakt. De mensen wilden dat hij stenen in brood veranderde. Zo
gingen de mensen hem volgen. Nu moeten ze dit zelf proberen te doen. Ze zullen heersen in
de naam van Jezus.
o De inquisiteur wil Jezus op de brandstapel zetten. Het enige wat Jezus doet is dat hij de
grootinquisiteur op de mond kust. Hij doet de deur open en zegt dat Jezus weg moet en
nooit meer moet terugkomen.
De mens kan dat soort vrijheid niet aan (zowel materieel, als moreel & sociaal) de mens heeft
een leider nodig. Het Christendom kan dus geen antwoord geven op het lijden vd mens. De mens
kan het leven niet aan.
Antwoord Aljosa: een schitterend verhaal, een loflied op het Christendom. Het gaat over de
essentie vh christendom. De strijd tegen de afgodendienst, ontmaskering vd afgodendienst. De
mens heeft een afgod nodig om in het leven te kunnen geloven. Hij verwijst met zijn verhaal naar
de verzoekingen in de woestijn. Men moet niet voortdurend geloven in god. Dat zijn afgoden. De
mens moet vrij gericht zijn op God.
o Grootinquisiteur is een afgod, want hij zal in zijn naam handelen. De mens heeft dit nodig!
o God is waarheid, iets dat eeuwig & onveranderlijk is. Alleen god is god. De waarheid ih
christendom is dat de mens vrij moet zijn van elke afgod. Mens moet vrij zijn van elke afgod.
Vrij van alles waaraan hij zich kan verslaven.
o Feiten spreken waarheid voortdurend tegen. Mens volgt graag een leider en denkt niet
graag na. De grootinquisiteur doelt daarop. De waarheid & feiten spreken elkaar tegen.
, o Aljosa ziet dit dus als een loflied omdat hij het over de kern vh Christendom heeft, terwijl
Iwan het ziet als een kritiek.
1.3. God is dood: Nietzsche en de Dolle mens
Kritiek Christendom: het geloven is god is een teken van zwakte, een kuddementaliteit. Religie is er
alleen maar omdat de mens een houvast nodig heeft. Het leven is grillig, onvoorspelbaar… de mens
kan daar niet tegen. Nietzsche zal die kuddementaliteit doortrekken naar het hele bestaan. Voor
elk fundament dat de mens zich heeft uitgevonden.
Commentaar Nietzsche: de mens gaat van zichzelf iets kleins maken, om het onderscheid te maken
met het verlangen naar iets groots, namelijk God. Mens geniet van zijn eigen zondigheid. De mens
verzint allemaal concepten, imaginaire oorzaken & effecten. Religie & werkelijkheid hebben geen
enkel raakpunt meer met elkaar.
o Mens heeft zichzelf ondergeschikt gemaakt aan de waarheid. Er is maar 1 God. De mens
klampt zich vast aan een zelfverzonnen God/waarheid.
o God is dood, betekent de dood van elk fundament. De mens blijft dus geloven in een
fundament.
De Dolle Mens:
Zie verhaal in prentenkabinet
Diogenes loopt op klaarlichte dag rond op markt met lantaarn. Hij zoekt God. Dit is een belachelijke
vraag, omdat mensen beginnen te denken via hun eigen zelfbewustzijn. Velen geloofden niet meer
in God (de modernen). Ze beginnen te spotten met de ‘dolle mens’. Dolle mens zegt dat wij allen
zijn moordenaars zijn.
Metafoor: hoe hebben we de zee kunnen leegdrinken? Wie gaf ons de spons om de horizon uit te
vegen? Dit is God. We hebben de aarde vd zon losgekoppeld.
o Dit verwijst naar einde moderniteit waar wetenschappers zich afvragen dat het heelal
oneindig groot is. De mens voelt zich angstig daardoor. Middelpunt kan overal zijn. Er is
geen bodem die ons kan opvangen.
Dolle mens iets laten zeggen over het fundament. Wat gebeurt er als dit wegvalt. Dolle mens laat
zijn lantaarn vallen op de grond en zegt dat hij te vroeg komt. Fundament zelf heeft niet eens door
dat zijn eigen zelfbewustzijn doorgedrongen wordt dan God. (de Modernen denken juist het omgekeerde)
Moderne mens blijft geloven in waarheid. Hij is alleen anders & niet religieus.
1.4. Monotheïsme en kritiek
1.4.1. De structuur vh monotheïsme is kritiek
Het zijn waarheidsfilosofieën en de kritiek die Nietzsche levert is ook kritiek. Het is een kritiek op de
afgodendienst. Monotheïsme is in wezen een kritiek op de afgodendienst. Een basisverhaal om ons
monotheïsme goed te begrijpen.
1.4.2. Exodus 32: de verering vh gouden kalf
Kwestie afgodendienst wordt hier naar boven gebracht: Mozes & de aanbidding vh Gouden kalf.
2de boek vh oude testament (1ste is Genesis geschiedenis van een volk. Wie de eersten vh volk
zijn. Eindigt na een hongersnood waar Israëlieten in het beloofde land terechtkomen Kanaan)
Exodus: een vlucht, een uittocht uit Egypte.
De vluchtelingen werden goed ontvangen, maar bij komst nieuwe farao worden de vluchtelingen
opnieuw benaderd omdat ze met teveel zijn. Ze worden gezien als slaven. De Israëlieten hebben
het niet meer goed. Uit angst vd politieke situatie, Mozes in mandje op Nijl. Zal opgroeien aan Hof
vd Farao. Als hij groot wordt, ziet hij dat de Egyptenaren de slaven niet goed behandelen en hij
vermoord dus een Egyptenaar. Mozes wordt geroepen door Jaweh (God in oude testament), hij
verschijnt als een brandende braamstruik. God vraagt aan Mozes om zijn volk te bevrijden. Hij
pruttelt tegen, dus Jaweh zegt dat Aaron zijn broer mee moet als woordvoerder. De farao weigert
alles en God doet een poging met de 10 plagen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper justineburggraeve1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 49160 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen