Omgevingsrecht1
DEEL l: algemene inleiding
Wat is omgevingsrecht
= “alle recht dat betrekking heeft op de ordening en bescherming van de menselijke leefomgeving. Het
gebruik van de verzamelterm “omgeving” beoogt de band tussen milieu en ruimtelijke ordening nauwer
aan te halen”. (Niet kennen, gewoon weten)
Dixit: Vlaamse Vereniging voor Omgevingsrecht
DEEL ll: wat/waarom omgevingsrecht?
Omgevingsrecht = optelsom van rechtsgebieden die betrekking hebben tot ruimtelijke ordening en
leefmilieu.
1970 = milieurecht = het einde van de goude jaren 60 . (1)
Snel functioneel rechtsgebied. Samenraapsel van klassiek recht (strafrecht, sociaal recht, etc.)
Doel = voorkomen en beperken van milieuproblemen (= ruimtelijke ordening, verontreiniging, bouw..)
“Global environmental governance.”
als er bosbranden zijn in de VS heeft het betrekkig op de hele wereld en niet specifiek op het land waar
het zich afspeelt, elke staat moet zijn deel bijdragen.
Ontstaangeschiedenis “omgevingsrecht”:
1993: creatie Belgische federale staat.
Verschil bevoegdheden federale staat vs. gewesten
23.02.2017: “omgevingsvergunningsreglementering” in voege.
Samenspel van:
- Milieuhygiënerecht
- Ruimtelijke ordeningsecht 5 begrippen kunnen
- Onroerend Erfgoedrecht onderscheiden !
- Waterrecht
- Natuurbehoudsrecht
Zwaartepunten van de milieubevoegdheden ligt bij de Gewesten, maar er zijn wel nog altijd bepaalde
bevoegdheden op federaal vlak beslist worden (=versnipperde bevoegdheid)
betekent niet dat de gewesten exclusief bevoegd zijn, sommige zijn nog federaal geregeld (voorbeeld:
bescherming van marinemilieu, vervuiling van de Noordzee, bescherming van ioniserende straling..)
i. Milieuhygiënerecht
= voorkomen + verminderen milieukwaliteit door verontreiniging.
Definitie = vaste stoffen, vloeistoffen, gassen, micro-organismen (dieren en planten) en
energievormen (warmte, straling, waterkracht..) die door de mens in de atmosfeer (boven ons =
lucht) , de bodem (onder ons) of het water worden gebracht en zich daarin verspreiden. Om
vervolgens op een wijze of met een hoeveelheden die de mens en zijn goederen rechtstreeks of
onrechtstreeks beïnvloed of kan beïnvloeden, zodat de samenstelling ervan verandert en de
kwaliteit daalt.
1
Cijfers tussen haakjes => verwijzingen naar handboek
, Milieuhygiënebeleid = oudste en bekendste onderdeel van milieubeleid, zorgt ervoor dat wij als
mens elke verontreiniging tegengaan.
Tools: exploitatievergunning + milieuvergunning. Voorzien in het milieuhygiënerecht om te
voorkomen dat de milieukwaliteit verminderd wordt.
Vergunning = een toestemming verkregen van de overheid om iets te mogen doen dat in
principe verboden is. Om te weten of er een milieuvergunningsplicht is kijken in het VLAREM
(= Vlaams reglement op milieuvergunning).
Arbeidsbescherming hangt samen met milieurecht: voorbeeld, werken: moet onder gezonde
milieu hygiënische omstandigheden zijn, anders is het verboden. In andere landen is dit soms
anders (China) milieudeskundige kijkt dit na.
ARAB = algemeen reglement in verband met arbeidszaken: 1ste die ervoor zorgde waar de
mensen werkte dat deze bepaalde locatie aan bepaalde voorwaarden moest worden voldaan.
(voorbeeld: helm dragen op het werk).
Hinderlijke inrichting: als een inrichting (voorbeeld: garage) ingericht wilt worden dan moet er
een vergunning aangevraagd worden (kijken of de inrichting op de lijst staat)
Voorbeeld: garage met tankstation en opslagplaats voor autowrakken en foodcorner zetten
je moet dan met het idee naar de milieudeskundige gaan en deze gaat kijken in het VLAREM,
vervolgens zal deze zeggen dat men voor de garage (en andere onderdelen van het idee) een
vergunningsplicht nodig heeft.
ii. Ruimtelijke ordeningsrecht
= inrichting van de ruimte op een duurzame en verantwoorde manier voor alle toekomstige
generaties
Voor 1962: geen vergunningen nodig voor gebouwen die voor deze datum gebouwd zijn, ze
worden geacht vergund te zijn.
Voorbeeld: gebouw van 1930 staat in agrarisch gebied. Normaal mag er dit gebied niet
gebouwd worden, maar aangezien het gebouw er voor 1962 staat, wordt het geacht vergund te
zijn.
1962: eerste stedenbouwwet:
Bouwvergunningsplicht + verkavelingsvergunningsplicht (= het opdelen/verdelen van perceel
bouwgrond voor woningbouw… van kleine loten, waarvan elk van deze loten op zich de
mogelijkheid biedt om een gezinswoning op te richten. (open bebouwing, gesloten bebouwing,
half open bebouwing).
1972: geboorte gewestplannen: welk gebied, welke toestand voor bepaalde gebied in
Vlaanderen geldt.
1999: decreet ruimtelijke ordening. Niet kennen.
2009: VCRO = Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening. (kennen!)
iii. Onroerend erfgoedrecht (OE)
= geheel van monumenten, archeologische sites, cultuurhistorische landschappen en stads- en
dorpsgezichten.
Monumenten: bescherming opgelegd voor VL overheid voor bepaalde gebouwen, kastelen..
Archeologische sites: sites naar aanleiding van de Romeinen.
Dorpsgezicht: bekendste in Belgie Brugge. Het is een historische binnenstad. Als je hier
binnen een huis koopt, dan moet je je aan strikte regels houden.
, 12/07/2013L Onroerend Erfgoeddecreet + Besluit.
Doel = bescherming OE m.i.v. actief- en passiefbehoudsbeginsel.
[examen:]
Actiefbehoudsbeginsel Passiefbehoudsbeginsel
Een eigenaar van een beschermd goed moet er De plicht voor een ieder in Vlaanderen
alles aan doen om het pand te beschermen en te om een OE in goede staat te houden.
behouden zoals het oorspronkelijk was, minstens Voorbeeld: je bezoekt een stambeeld in
in dezelfde staat zoals hij het aankocht. Gent en je zou het afbreken omdat je
Het is beschermd dus het betekent dat je het ook hierop klimt. Dit kan niet. Hier staan
actief moet onderhouden, je zal onderhoudingen zelfs straffen op.
ook steeds moeten voorleggen aan AOE, zij
moeten hier hun toestemming voor geven.
Voorbeeld: de voordeur is aangetast en je wilt
deze deur vernieuwen, dan moet je alvorens je
deze plaatst naar het AOE gaan en zij zullen wel of
niet akkoord gaan. Indien de eigenaar van het OE
zich hier niet aan houdt, zal hij boetes krijgen.
[examen]: Vorm van bescherming: sommige monumenten worden zwaarder beschermd als
anderen.
Voorbeeld: een kapel is minder beschermd dan een bekend stambeeld (bv. stambeeld
Ambiorix)
iv. Waterrecht + natuurbehoudsrecht
Waterrecht = watersystemen (kanalen, rivieren, meren zeeën,…)
Regelgeving:
Wet oppervlaktewateren 1971
Decreet grondwaterbeheer 1984 : op de bodem, het grondwater wat wordt opgepompt
hier zal je een vergoeding voor moeten betalen.
Bodemdecreet 2006 : grondwaterspiegel verminderd door hete zomers, hierdoor
kunnen bepaalde planten (met minder diepe wortels) niet meer overleven.
Decreet integraal waterbeleid (DIWB) 2003 watertoets = als je een woning bouwt in
gebied, en het is te dicht bij een rivier gelegen, waardoor er een mogelijkheid is dat uw
perceel onder water loopt. Ofwel niet bouwen, ofwel strengere normen.
Voorbeeld: verhardingen
Integratie voorbeeld: diesel in kanaal door lek boot wordt bestraft!
Natuurbehoudsrecht
1973: Wet Natuurbehoud + Natuurbesluit d.d. 1998.
Bescherming van de natuurgebieden.
Soortenbesluit – habitatrichtlijn (voor allerlei andere dieren en planten – vogelrichtlijn (enkel
voor vogels).
Standstillbeginsel: ten alle tijden en kosten dient een verdere achteruitgang van milieu en
natuur verhindert te worden.
Voorbeeld: je gaat naar een fuif en daar staat een decibelmeter. De limiet is 80dB (vastgelegd
door de Vlaamse Overheid). Maar op de meter staat 81 dB, dit is geen echte overtreding
onderzoek en ze verlagen deze wat naar 75 (=nieuwe norm). Als bepaalde milieunorm