Samenvatting
Samenvatting mens en recht Social work
- Vak
- Instelling
In dit document zie je een samenvatting van verschillende hoofdstukken uit het boek 'Mens en Recht'.
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 56 pagina's
Voorbeeld 4 van de 56 pagina's
In winkelwagen
In winkelwagen
Verkoper
Volgen
renskedam
Voorbeeld van de inhoud
Hoofdstuk 1 Recht en regels1.1 Waarom is er recht?
- Elke individu heeft bepaalde rechten en plichten. Deze rechten en plichten komen dan weer
voort uit normen en waarden die algemeen gelden in de maatschappij
Deze normen en waarden worden vastgelegd in zogenoemde rechtsregels
- Het recht brengt een doelmatige ordening aan in de samenleving
Denk bijvoorbeeld aan dat verkeersregels ervoor zorgen dat het geen chaos wordt op
de weg
- Ook geeft het recht spelregels voor gedragingen tussen individuen onderling en voor het
handelen door de overheid
- Daarnaast stuur het recht het individuele gedrag van burgers
- Recht en rechtvaardigheid zijn geen synoniemen van elkaar, maar het recht is in beginsel wel
gericht op rechtvaardigheid
1.2 Vindplaatsen van het recht
- Er zij 4 rechtsbronnen. Dit zijn de vindplaatsen van het recht
1. De wet- en regelgeving
Wetten bevatten rechtsregels die zijn vastgesteld door de overheid
Tot de overheid behoort onze centrale volksvertegenwoordiging bestaande
uit de Eerste en Tweede Kamer, ook wel de Staten-Generaal genoemd
Een wet komt tot stand als de regering en de Staten-Generaal met een wetsvoorstel
instemmen
Een wettenbundel is een verzameling officiële wetboeken die door een uitgever zijn
geselecteerd en samen in een boek zijn opgenomen
De hoogste wet in Nederland is de Grondwet (Gw)
Een regeling die afkomstig is van de regering, dus zonder dat de Staten-Generaal
erbij betrokken zijn, wordt een Koninklijk Besluit (KB) genoemd
Een Kb dat wel regels bevat, wordt een algemene maatregel van bestuur
(AMvB) genoemd
Een regeling afkomstig van een minister heet een ministeriële regeling
Een regeling van Provinciale Staten of van de gemeenteraad wordt een verordening
genoemd
Gemeenschapsverordeningen en richtlijnen zijn regelingen die door organen van de
Europese Unie zijn vastgesteld en die in de EU-lidstaten gelden
2. Jurisprudentie
Jurisprudentie ontstaat doordat algemene regels in de diverse wetten en in de
overige regelgeving moeten worden toegepast in individuele situaties
Het is dan vervolgens de taak van de rechter om uit te maken hoe de regels
zijn bedoelt (meer hierover in t filmpje van leertaak 1)
Afhankelijk van de soort zaak of het niveau waarop er recht wordt
uitgesproken heet zo’n uitspraak vonnis, uitspraak of arrest
o Een uitspaak van de Hoge Raad der Nederlanden, dat is de hoogste
rechter in Nederland heet een arrest
Jurisprudentie wordt ook wel rechtersrecht genoemd. Dit omdat in de
rechtspraak nieuw recht wordt gevormd door rechters
Behoort tot het ongeschreven recht
, 3. Gewoonte
Behoort tot het ongeschreven recht
De regels van gewoonterecht zijn niet ergens opgetekend maar ontstaan in de
loop van de tijd door het gebruik ervan in algemene kring
4. Verdrag
Het recht dat in verdragen is vastgelegd
Verdragen zijn afspraken tussen twee of meer staten die op schrift zijn gesteld en
die gelden in de staten die partij zijn bij het verdrag
Daartoe moeten de staten dit verdrag wel hebben geratificeerd, dat wil
zeggen: zich ermee akkoord hebben verklaard
1.3 Aard van de regels
Dwingend en aanvullend recht
- Sommige rechtsregels leggen aan individuen of partijen die een juridische relatie oftewel
rechtsbetrekking hebben met elkaar, dwingende rechten of plichten op
Dit zijn regels van dwingend recht waarvan niet mag worden afgeweken
Hierin staat vaak het woord ‘moet’
- Andere rechtsregels geven partijen de mogelijkheid om zelf dingen nader te regelen
Dit heet Semidwingend recht
- Ten slotte zijn er regels die alleen gelden als specifieke afspraken ontbreken
Dit wordt aanvullend recht genoemd
Bijvoorbeeld wanneer partners bij een huwelijk zelf niets afspreken dat ze dan in
gemeenschap van goederen getrouwd zijn
Rangorde in regelingen
1. Verdragen
2. Gemeenschapsverordeningen en richtlijnen
3. Grondwet
4. Overige wetten
5. Algemene maatregelen van bestuur
6. Ministeriële regelingen en richtlijnen
7. Provinciale verordeningen
8. Gemeentelijke verordeningen
Objectief en subjectief recht
- Het objectieve recht bevat alle geldende regels, dus alle rechten en plichten die in de
rechtsbronnen zijn vastgelegd
Hier heeft dus iedereen recht op
- Het subjectieve recht is recht of plicht dat aan iemand persoonlijk is toegekend
Denk aan de bijstand
Of een boete die iemand moet betalen
- Alleen subjectieve rechten en plichten kunnen worden afgedwongen in een procedure voor
de rechter. Zonder subjectief recht kan er van gelijk krijgen geen sprake zijn
1.4 Grondrechten
, - Grondrechten zijn de meest elementaire en onvervreemdbare rechten van een individu, die
zowel door de overheid als door andere gerespecteerd moeten worden
- Een paar voorbeelden van grondrechten:
Verbod op discriminatie
Iedereen heeft recht op vrijheid van meningsuiting
Iedereen heeft recht op toegang tot de rechter
In beginsel mag niemand zijn vrijheid ontnomen worden
- Al deze grondrechten worden klassieke grondrechten genoemd
De overheid mag op deze rechten in beginsel geen inbreuk maken, tenzij de wet haar
die bevoegdheid verleent
Denk hierbij aan de politie die de vrijheid van een verdachte ontneemt
- Voor het maken van inbreuk op een grondrecht moet echter altijd een wettelijke grond
bestaan. De rechter oordeelt uiteindelijk of de inbreuk rechtmatig is, dat wil zeggen: in
overeenstemming is met het recht.
- Behalve klassieke grondrechten zijn er ook sociale grondrechten
Rechten van een individu die door de overheid zo goed mogelijk bereikbaar moeten
worden gemaakt
Denk hierbij aan het recht op de gezondheidszorg of sociale zekerheid
- De sociale grondrechten zijn echter geen expliciete rechten van een individu die voor de
rechter kunnen worden afgedwongen
Zo heeft niemand exclusief recht op een eigen woning of op onmiddellijke
behandeling in het ziekenhuis
- De sociale grondrechten vormen feitelijk een opdracht voor de overheid om ervoor te
zorgen dat er in Nederland onder andere een goede gezondheidszorg, voldoende woon- en
werkgelegenheid en welvaartsspreiding is waarvan iedereen in beginsel gebruik ka maken
Als de overheid daarin tekort schiet, kunnen politieke middelen, zoals acties en
beïnvloeding van Kamerleden worden ingezet om de naleving van de sociale
grondrechten te bewerkstelligen
1.5 Recht en de praktijk van het zorg- en welzijnswerk
- Het recht vormt enerzijds het kader waarbinnen de hulp- en dienstverlening in het domein
sociaal werk plaatsvind
- Het bepaalt de juridische verhouding tussen de hulp- en dienstverlener en zijn cliënt en geeft
inhoud aan de verantwoordelijkheden en verplichtingen van beide partijen
- Anderzijds bepaalt het recht de juridische (on)mogelijkheden van de cliënt om zijn eigen
welzijn vorm te geven
Het feit dat de overheid de verantwoordelijkheid steeds meer bij de burger legt,
maakt het steeds meer noodzakelijk voor de cliënt om voor zijn eigen belangen op te
komen
- Er is sprake van juridisering in de maatschappij. De neiging bestaat om alles zwart op wit te
zetten en overal regeltjes voor te bedenken
, Begrippenlijst hoofdstuk 1 recht
Algemene maatregel van bestuur
- Koninklijk Besluit dat rechtsregels bevat
Aanvullend recht
- Rechtsregels die alleen gelden als specifieke afspraken tussen partijen ontbreken
Arrest
- Uitspraak van het gerechtshof of van de Hoge Raad
Dwingend recht
- Rechtsregels waarvan partijen niet mogen afwijken
Gemeenschapsverordeningen en richtlijnen
- Regelingen die door organen van de Europese Unie zijn vastgesteld en die in de EU-
lidstaten gelden
Juridisering van de maatschappij
- Het in regels vastleggen van veel situaties
Jurisprudentie
- Uitspraken van rechters
Klassieke grondrechten
- Rechten van een individu waarop de overheid alleen inbreuk mag maken als de wet
haar dat toestaat
Koninklijk Besluit
- Regeling of ander besluit afkomstig van de regering
Ministeriële regeling
- Regeling afkomstig van een minister
Objectief recht
- Alle geschreven en ongeschreven rechtsregels
Rechtsbron
- Vindplaats van recht
Rechtsregels
- Regels die zijn vastgelegd in rechtsbronnen
Semidwingend recht
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper renskedam. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 80461 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen