In dit document staat alle stof die je moet kennen voor het tentamen Binnenlands Bestuur (leerjaar 1). De aantekeningen van de colleges, de artikelen en de hoofdstukken van de boeken (Lokaal Bestuur en De bestuurlijke kaart van Nederland) zijn in deze samenvatting verwerkt. Wanneer de hoofdstukken ...
Samenvatting Binnenlands Bestuur
Alle stof: hoorcolleges, artikelen en de stof uit de boeken ‘De
bestuurlijke kaart van Nederland’ – G.E. Breeman, W.J. van
Noort & M.R. Rutgers en ‘Lokaal bestuur’ – L. Schaap
Gemaakt in 2020
,Inhoud
Artikel: Administrative history: contents, meaning and usefulness – J. C. N. Raadschelders.............1
Artikel: 2.1 De Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden (1588-1795) – Van Noort et al............2
Collegestof..........................................................................................................................................3
Collegestof..........................................................................................................................................4
Collegestof..........................................................................................................................................7
Lokaal Bestuur H2 toevoeging............................................................................................................9
Collegestof........................................................................................................................................10
Collegestof........................................................................................................................................13
H8 Lokaal Bestuur toevoeging: intergemeentelijke samenwerking..................................................16
H10 Lokaal Bestuur toevoeging: herindeling gemeenten.................................................................18
H6 Bestuurlijke Kaart toevoeging.....................................................................................................20
Artikel Bestuurskracht: wat moeten we ermee? – M. Boogers & L. Schaap.....................................20
Collegestof........................................................................................................................................20
Artikel Bewijzen van goede Dienstverlening – WRR.........................................................................23
Artikel Verbinding verbroken? – Eerste Kamer der Staten-Generaal...............................................24
Collegestof........................................................................................................................................25
Collegestof........................................................................................................................................26
Artikel Varieties of Participation in Complex Governance – A. Fung................................................29
Collegestof........................................................................................................................................30
Artikel The institutional framework – Prince & Lelieveldt................................................................32
Collegestof........................................................................................................................................32
Collegestof........................................................................................................................................33
Artikel Van uitvoerder tot medebeslisser – T. Verhelst....................................................................35
Collegestof........................................................................................................................................36
Hoorcollege 1: 500 jaar openbaar bestuur in Nederland
Artikel: Administrative history: contents, meaning and usefulness – J. C. N.
Raadschelders
3 concepten ontwikkelingen zodat je het veld kan analyseren:
- Structuur en organisatie
- Functioneren (het proces)
- Functionarissen in het openbaar bestuur
Bestuursgeschiedenis = studie van structuren en processen in en ideeën over de overheid zoals in
verleden plaats vond of gewenst zijn
In brede zin: wisselwerking bestuur en samenleving
Government: administratie en management van publieke instituties
1
,Waarom is het interessant? → Doorgronden, haalbaarheid, verruiming invloed andere landen,
innovaties, invloed koloniale systemen en inzicht betekenis menselijk gedrag.
Waarom nuttig? → Generalisatie, dan meer inzicht in de ontwikkeling:
- Verwerven van kennis om het begrip over het heden te kennen → het verleden is belangrijk
voor nu (toepassing op het heden)
- Praktische lessen uit kennis over ontwikkelingen
- Bijdragen aan oplossing huidige problemen (bron van legitimiteit) → rekening houden met dat
omstandigheden wel veranderen
- Invloed van de publieke opinie niet onderschatten
Artikel: 2.1 De Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden (1588-1795) – Van Noort et
al.
1. Makelaarsstaat: Republiek 1555-1795
- 80 jarige oorlog, Gouden eeuw, drukpers, Gereformeerde kerk
- Opstand onder leiding van Willem van Oranje, Republiek ontstaat in 1648
o Statenbond = gewesten met een vergaande autonomie
o Raadspensionarissen: Johan de Witt en Johan van Oldebarnevelt, hoofd van ambtelijk
apparaat en politiek bestuurder
- Openbaar bestuur (bottom-up)
o Soevereine gewesten, lokaal en collegiaal (=gezamenlijke verantwoordelijkheid)
o Bestuur en recht in een hand
o Oligarchie
- Makelaarsstaat
o Overheid als spelhouder
o Overheid actief in een aantal sectoren
- Vooral politieke bestuurders en een beperkt aantal ambtenaren
o Sociaaleconomische status is bepalend → coöptatie
2. Nationalisatie: van statenbond naar eenheidsstaat 1795-1848
- Economische neergang, revoluties, industriële revolutie, wetenschappelijke vooruitgang
- Na patriotten en napoleon kwam het Koninkrijk Holland, hierna Koninkrijk der Nederlanden
en er kwam een scheiding kerk en staat
- Openbaar bestuur (top- down)
o Eenheidsstaat met centraal gezag
o Centralisatie, uniformisme, bureaucratisering
Scheiding recht en bestuur
Centraal gezag
Uniformering: gemeenten niet meer zelfstandig inrichten
Bureaucratie: burgerlijke stand ontstond
- Nachtwakerstaat
o Explosieve groei ambtenaren
o Beperkt kiesrecht
- Ministeriële verantwoording, provinciewet 1850 en gemeentewet 1851, er kwamen 3
overheidslagen: Huis van Thorbecke
3. Specialisatie van nachtwakerstaat naar verzorgingsstaat 1848-1980
- Industrialisatie, socialisme, depressie jaren 30, wereldoorlogen, reconstructie, internationale
samenwerking
- Sociale kwestie, verzuiling en ontzuiling, partijvorming, verstrengeling staat en maatschappij,
maatschappelijk middenveld groeide
2
, - Openbaar bestuur (top-down)
o Basis in de grondwet 1848: democratische rechtsstaat, constitutionele monarchie en
Huis van Thorbecke
o Verzorgingsstaat: overwicht Rijksoverheid en sociale grondrechten
o Bureaucratische spil: ambtelijk apparaat kreeg vorm en overheid neemt alle taken op
zich
o Algemeen kiesrecht
- Definitieve basisstructuur
4. Waarborgingsstaat naar voorwaarde scheppende staat 1980-nu (Waarborgingsstaat als aftrap
voor bespreking van het huidige bestuur)
- Globalisering, NPM denken, crisis, digitalisering, medialogica
- Populisme, kloof politiek en burger, netwerksamenleving, europeanisering (= europa als 4de
bestuurslaag)
- Openbaar bestuur (bottom-up en top-down)
o Meer specifieke en decentrale instituties
o Terugtred overheid: privatisering en deregulering
o Multigovernance = overheidstaken worden ook gedaan door marktpartijen,
bestuurslagen en burgers zijn afhankelijk door overlappende bevoegdheden
(participatiesamenleving)
o Zelfredzaamheid
o Ambtelijk professionalisme
o Aftrap huidige bestuur
o Participatiesamenleving
o Toenemende bestuurlijke complexitieit: bestuurskrachttoename door decentralisatie
- Individualisering: individuen worden steeds autonomer
- Horizontalisering van de verhoudingen: netwerksamenleving
- Volaliteit in stemgedrag: wisselen van partij
Collegestof
Openbaar bestuur: Rijk, Provincie en Gemeente
- Organisatie met een publiekrechtelijke grondslag
- Uit algemene middelen gefinancierd
- Doel is algemeen belang
Maatschappelijk middenveld: onderdeel van de private sector dat invloed heeft op het openbaar
bestuur
Kenmerken openbaar bestuur Nederland:
- Constitutionele monarchie
- Rechtsstaat: overheidshandelen gebonden aan de wet
- Scheiding der machten: machten zijn grotendeels onafhankelijk
- Scheiding kerk en staat
- Parlementair stelsel: bevolking kiest het besluitvormend orgaan
o Ministeriële verantwoordelijkheid (1848)
o Vertrouwensregel
o Dualistisch: parlement is onafhankelijk van de minister en regering
- Nederlandse bevolking kiest geen bestuurders
- Evenredige vertegenwoordiging 1917
- Gedecentraliseerde eenheidsstaat: bestuurslagen met een relatie berust op autonomie,
medebewind en toezicht (1848)
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper anoukdekleijn. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,99. Je zit daarna nergens aan vast.
