SAMENVATTING
MODERNE EN HEDENDAAGSE GESCHIEDENIS
Joachim Traest
1
, HOOFDSTUK 9
FRANSE REVOLUTIE
2
,1. BELANG FRANSE REVOLUTIE
Startpunt van veranderingsprocessen
1. Standenmaatschappij → Gelijke burgers
o in theorie (slavernij)
2. Soevereine vorsten → Soevereine naties
o volkssoevereiniteit
o einde goddelijke legitimiteit vorst
o opkomend nationalisme
3. Privilege systeem → Staatsbureaucratie
o feodale adel → geschoolde ambtenaren
De 3 ijkpunten corresponderen met de sociaaleconomische veranderingen
- Voor: maatschappij gebaseerd op grootgrondbezit en landbouw
- Na: geïndustrialiseerde maatschappij, landbouwsector krimpt
Verspreiding van de revolutionaire principes tijdens de Franse expansie (1793-1804)
- Liberalisme en nationalisme
Franse Revolutie als voorbeeld voor andere revoluties
- Succes in West-Europa
o Belgische Revolutie al in 1830
- Mislukt in Oost-Europa
o Russische Revolutie pas in 1917
Principes van de Franse Revolutie (met blijvende discussie)
- Volkssoevereiniteit
- Identiteit en natie
- Scheiding der machten
- Scheiding Kerk en Staat
- Rechtsstaat
- Sociale rechtvaardigheid
- Politiek radicalisme
➔ Radicale en snelle verandering
3
,2. OORZAKEN VAN DE FRANSE REVOLUTIE
2.1 Standenmaatschappij
Christelijke Ordo
1. Clerus (10% land)
2. Adel (20% land)
3. Derde Stand
Versleten
- Ongelijke verdeling van lasten en lusten
- Adel betaalt geen belastingen en kan belastingen heffen op hun feodale
gronden
- Burgerij is vaak zelfs rijker dan de adel
- Boeren moeten belastingen betalen aan plaatselijke adel én vorst
- Clerus en adel vormen samen 2% van de bevolking, 3e stand 98%
- Voornamelijk kleine boeren staan erg onder druk
- Rijke burgerij wil haar rijkdom verzilveren in politieke macht
2.2 Franse identiteit
Is er al een Franse natiestaat voor 1789?
- Discussie
- 3 standen voelden zich Fransman
- Door verlichtingsideeën ontstaan Jakobijnen
- Pleiten voor de eenheid en ondeelbaarheid van de Franse staat
- Stelling: nationalisme vloeit voort uit de Franse Revolutie
- Maar: zonder nationalisme nooit een opstand in de eerste plaats
2.3 Politieke en financiële crisis
Frankrijk is de rijkste staat van Europa, maar ging toch bankroet (~ Lockdown in California)
Inefficiënt regerings- en economisch systeem
- Winsten komen niet genoeg in het herverdelingsmechanisme
- Clerus en adel betaalde geen belastingen en weigeren belastinghervormingen
- Prijzige oorlogsvoering en steun aan Amerikaanse revolutionairen (boycot
Engeland)
Oplossing: adel en clerus toch belastingen laten betalen
➔ Staten-Generaal bijeenroepen in mei 1789 (niet meer gebeurd sinds 1617)
4
,3. VERLOOP VAN DE FRANSE REVOLUTIE
3.1 Staten-Generaal (mei 1789)
Parlement van Parijs (bestaande uit edelen) weigert gelijk stemrecht voor de 3e stand
Eed van de Kaatsbaan (20 juni)
- 3e stand bleef samen tot ze erkent wordt als nationale vergadering
- 1e revolutionaire daad
- 3e stand als vertegenwoordigers van het Franse volk en nieuwe soeverein
- Adel en clerus accepteren dit niet
- Koning steunt aristocratie omdat hij zich in zijn macht bedreigd voelt
Volksopstanden
- Opstand in Parijs → bestorming van de Bastille
- Boerenopstand op het platteland → La Grande Peur
o Misoogsten
o Onrechtvaardige behandeling (belastingen)
o Vallen kastelen van lokale adel aan en vernietigen feodale archieven
o Feodale adel vlucht uit brandende kastelen richting buitenland (juli 1789)
Burgercomité
- Erkenning van 3e stand als assemblée nationale
- Leden van de adel en clerus sluiten zich aan
- Afschaffing feodaliteit
- 26 augustus 1789: La Déclaration des droits de l’homme et du citoyen
5
, 3.2 Assemblée Constituante
Assemblée Nationale → Assemblée Constituante
- Principes uitwerken en vastleggen in wetten
- Grondwet in 1791 (eerste Europese grondwet)
Assemblée Législative als politiek zwaartepunt
- 1-kamerstelsel
- Wetgevende macht
Koning als zwakke uitvoerende macht
- Blijft in Parijs en heeft geen vetorecht
- Heeft ministeriële handtekening nodig bij beslissingen
- → Constitutionele monarchie (monarchie bedekt door de grondwet)
Samenstelling Assemblée Constituante
- Cijnskiesrecht voor ‘actieve’ burgers (>25 jaar en betaalt voldoende belastingen)
- Armen niet vertegenwoordigd
- Systeem van kiesmannen (bv. VS)
Hervormingen
- Scheiding der machten: onafhankelijke rechters (volksjury, benoemd door staat)
- Afschaffingen privileges en pachtbelastingen
- Administratieve uniformeringen
o departementen, arrondissementen, kantons, gemeentes
o Rechtstreekse belastingen
Rol katholieke kerk
- Verliest privileges
- Goederen worden geconfisqueerd in ruil voor bezoldiging aan de priesters
- Blijft staatsgodsdienst, maar toch was er vrijheid van godsdienstbeleving
Oprichting Garde Nationale
- Burgermilitie als tegengewicht aan koninklijke leger (adelmilitie)
Afschaffing van de gilden
- Wet Le Chapelier 1791 zorgde voor vrije beroepsbeoefening
Verbod op vakbonden en stakingen
- Negatief voor armen
➔ Systeem was ten gunste van rijke burgers, ontgoocheling voor boeren en armen
➔ Adel, Clerus, Koning en ontgoochelde 3e stand worden gezworen tegenstanders FR
6
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper VitaleLori. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €9,99. Je zit daarna nergens aan vast.