College aantekeningen
Notities Geschiedenis van de Middeleeuwen Jeroen Deploige (volledig)
- Instelling
- Universiteit Gent (UGent)
Volledige notities van Geschiedenis van de Middeleeuwen ()
[Meer zien]Voorbeeld 6 van de 98 pagina's
Voorbeeld 6 van de 98 pagina's
In winkelwagenGekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Voorbeeld van de inhoud
NOTITIESGESCHIEDENIS VAN DE MIDDELEEUWEN
Joachim Traest
,INLEIDING
LES 1: HET BEGRIP ‘MIDDELEEUWEN’
Gent als getuige
Postgebouw
- Lijkt middeleeuws, maar is gebouwd tussen 1898 en 1909 door Louis Cloquet
- Eclectische stijl met vooral neogotische en neorenaissance kenmerken
- Ook Sint-Michielsbrug lijkt middeleeuws maar dateert uit die periode
- Gravensteen werd volledig gerenoveerd en herbouwd, is eigenlijk niet meer middeleeuws
- Middeleeuwse karakter tijdens de Wereldtentoonstelling van 1913
- 19e-eeuwse romantiek schept romantisch, zelfs verkeerd beeld van de middeleeuwen
- We worden omringt door de fascinatie voor de middeleeuwen
1. DE AMBIVALENTE PERCEPTIE VAN DE ‘MIDDELEEUWEN’
Negatieve tendens
- ‘middeleeuwse toestanden’
- Symbool voor achteruitgang
- Tot 10e eeuw inderdaad schriftarme periode
- Ontbreken van bronnen tekent de volledige middeleeuwen
- In China, Indië en Arabië zijn de beschavingen veel verder ontwikkeld en is er wel een bloei
- Enkel in Europa een duistere periode, maar elders in de wereld was er bloei en vooruitgang
Positieve tendens
- ‘De kathedralenbouwers’
- Romantisch verlangen
- Hedendaagse bestsellers (Bart van Loo)
- De middeleeuwen zijn ‘anders’
Grondslagen voor de geschiedenis van West-Europa
- Urbanisatie en stedenvorming
- Politieke instituten (koningschap, parlement)
- Handelskapitalisme en bankwezen
- Religie en geweten
- Universiteiten en rationeel-empirisch denken
1
,2. HET BEGRIP ‘MIDDELEEUWEN’
Begripsgeschiedenis
- Idee van ‘tussentijd vond oorsprong in de periode zelf
- 14e eeuw: Tenebrae of schaduwperiode (Petrarca)
- 15e eeuw: Media tempestas (tussentijd)
- 17e eeuw: Medium Aevum (Du Cange)
Appreciatie van de middeleeuwen sinds het humanisme?
- Humanisme
o Vooral taalkundig verval: middeleeuws Latijn leek nergens op
o Renaissance: terug naar het klassieke Latijn
- Katholieke wereld
o Contrareformatie
o Onderwijs belangrijk voor contrareformatie
o Invoering klassieke scholing (humaniora)
o Vooral teksten lezen van klassieke auteurs
o Alles wat later kwam was onbelangrijk
- Gereformeerde wereld
o Middeleeuwen als periode van hoogtij voor de katholieke kerk
o Sprak voor reformatie niet aan
- Romantiek (19e eeuw)
o Fascinatie voor de middeleeuwen
o Positief, geromantiseerd nostalgisch beeld
o Nobele idealen
- Verwetenschappelijking
o Grote editieprojecten (Monumenta Germaniae Historica)
o Hangt samen met nationalisme, zoektocht naar nationale geschiedenis
o J. Burckhardt: Die Kultur der Renaissance in Italien (1860)
o J. Huizinga: Herfsttij der Middeleeuwen (1919)
o Men onderscheidt meerdere renaissances
- Medievalism: middeleeuwen in de moderne cultuur
o Architecturale politiek in de 19e eeuw: restauratie en opkomst neogotiek
o Viollet le Duc: Frans restauratiearchitect van middeleeuwse gebouwen
o Ook in de literatuur, muziek en films (Game of Thrones, Star Wars, Hobbit)
- Vandaag: commerciële uitbuiting van de middeleeuwen
o Toeristische troef
o Van Eyck in Gent (sjaals, mokken, sleutelhangers)
o Vlaamse meesters als exportproduct
2
,3. AFBAKENING
Begindata
- 410: Visigoot Alarik plundert Rome
- 476: Val WRR door Odoaker
- 481: Clovis wordt Frankisch vorst
Einddata
- 1450: Uitvinding boekdrukkunst
- 1453: Val Constantinopel
- 1492: Ontdekking Amerika
- 1517: Maarten Luther
4. KRITIEKEN EN ALTERNATIEVE CENSUREN
Beginperioden
- 7e eeuw: Confrontatie Islam en Europa (Henri Pirenne)
- 800: Karel de Grote
- 400-600: Late Antiquity (als aparte periode)
Nieuwe tijden: nieuw?
- Ontdekkingen gebeurden al eerder
- Reformatie begon al veel eerder met vroege kritiek
Andere einddata
- Tot 12e eeuw
- Tot 18e eeuw
Opdelingen
- Vroege agrarische periode
- Periode van omslag
- Late geürbaniseerde en commerciële middeleeuwen
Romaans-Germaanse spraakverwarring
- Haut Moyen Age ≠ High Middle Ages maar = Early Middle Ages
3
,5. EEN WEST-EUROPEES VERHAAL?
Samenhang
- Latijn
- Christendom
Regionale diversiteit
- Verschillende talen
- Politieke versnippering
- Verschillende snelheden van bloei en verval
Reden voor het succesverhaal
- Verdeeldheid zorgde voor competitie, dat het dynamieken gestimuleerd heeft
- Vroege discussies over scheiding kerk-staat
- Opkomst van de 3e stand
- Ontstaan kapitalisme
- Confrontatie en synergiën met Byzantijnse en Islamitische wereld blijven cruciaal
6. DE MEDIËVIST EN ZIJN BRONNEN
Kanaal
- Voornamelijk orale communicatie
- weinig schriftelijke bronnen
Verschriftelijking
- Neemt toe
- Geen gelijkmatig proces (let op: vernietiging geschriften)
Differentiatie
- Genres en types worden meer gevarieerd
Dragers
- Tablet papyrus perkament papier
Verspreiding
- Handschriften
Taal
- Latijn als schriftelijke taal
- Late middeleeuwen ook de volkstaal als schriftelijke taal
Redactiemilieus
- Clerus
- Later ook adel en stedelijke burgerij
4
, DEEL 1: DE VROEGE
MIDDELEEUWEN (500-1000)
LES 2: HET EINDE VAN HET ROMEINSE RIJK IN HET WESTEN
Gent als getuige
Machariuswijk
- Nabij Dampoort
- Lag nabij de samenvloeiing van de Leie en de Schelde (Ganda)
- Samenvloeiingsplek werd al vanaf 2e-3e eeuw bewoond
- Ook 4e-5e eeuw bewoningssporen: continue bewoning, geen archeologische breuk
1. BREUK OF CONTINUÏTEIT?
Breuk
- Ingrijpende staatskundige veranderingen
o Splitsing Romeinse Rijk
- Migratiebewegingen
- Omvorming van samenlevingspatroon
o Platteland vs. Stad
Continuïteit
- Impact kerk blijft heel groot
- Kerk als factor van continuïteit
Geografisch
Romeinse Rijk rond 300
Noorden: Germanen
Oosten: Perzen
5
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper VitaleLori. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €9,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 80796 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen