INHOUDSTABEL MODULE 1 DEEL 1
PUBLIEKE FINANCIEN IN FUNCTIE VAN HUN WELVAARTSCREATIE
1. Economische probleemstelling publieke financiën BLZ3
- Openbare financien -> doelstelling welvaart
o 5 kenmerken
Centrale actor is de oh (gedragsreactie’s op interventie’s van)
2 stromingen (puclic choice en normatief)
Werkt met modellen
Bestudeert macro en micro effecten
Positieve wetenschap
2. Welvaart, maximale welvaart, gewenste welvaart BLZ5
- BBP als indicator voor welvaart
- BBP geen goede indicator voor welvaart, enkel marktgebasseerde productie
Vervangers BBP:
o Better life index (brengt meerdere dimensie’s in kaart, zoals huisvesting,
onderwijs, luchtvervuiling, klimaat en levensverwachting)
o IDEW (duurzaamheid wordt meer in rekening gehouden, brengt kosten en
baten van eco act in kaart (ongelijkheid, milieuverontreiniging vb)
o HDI (onderwijs, levensverwachting en inkomen per capita)
o IEBW (welvaart mulitdimensionaal en hangt af van mon en niet mon
factoren)
- Oneconomische groei (5)
- Doel openbare financien: oh die welvaart behelpt met beperkte middelen door
middel van subs, belastingen en regulatie
- Wat is maximale welvaart?
o pareto frontier/nutsmogelijkhedencurve
o totale welvaart maar andere uitkomsten voor de 2 personen
o onderliggende waarde-oordelen (3)
- Wat is gewenste verdeling van de welvaart?
o Sociale welvaartsfunctie’s (wat willen de agenten zelf van verdeling)
o Totale nut maar andere uitkomsten
o Vorm hangt af van ongelijkheidsaversie (utilitaristisch of rawl benadering)
- 1e welvaartstheorema (oh niet nodig, marktwerking onder perf concurrentie)
- 2e welvaartstheorema (vooraf pers rijkdom verdelen door oh kan elke par eff
uitkomst bereikt worden via perf, universele competitie
3. Welvaartscreatie door de overheid ingeval van marktfaling BLZ10
- 7 situaties van marktfalen
- 3 manieren om op te treden als oh (regulatie, aanbieder, prijsvorming)
4. Niet-marktfalen (overheid functioneert niet goed)
- Te grote inefficiente overheid -> hoge kostprijs, hoge fiscale druk
- Overheid heeft monopolie die politiek gestuurd is
- Te traag innoveren
1
, 5. Sturende fiscaliteit BLZ15
- Gedrag sturen, inkomen genereren en herverdelende werking
- Vergroening verkeersbelasting op personenvervoer
o (jaarlijke verkeersbelasting en belasting op inverkeersstelling)
Invoering kilometerheffing op professioneel vervoer (meer dan 3,5 ton)
- Fiscaliteit kan ook welvaarsverlagend werken
o Oswald effect
o Registratierechten (belastingen bij aankoop huis)
LOCK IN EFFECT
INHOUDSTABEL MODULE 1 DEEL 2
TWEEDE WELVAARTSTHEOREMA IN PRAKTIJK
WAAROM DIENEN WE INKOMENS TE HERVERDELEN?
WAARUIT BLIJKT HERVERDELING IN DE GRAFIEK VAN DE LORENZ CURVE?
Inkomensverdeling en verdeling fiscale lasten
Waarom herverdelen?
o Primaire inkomenherverdeling (inzetbaarheid van talent, sociaal milieu, leefti)
o Secundaire inkomensherverdeling (overheid via: belasting, gratis g&d, …)
Welke inkomens zijn van belang?
o Belastbaar inkomen en dan beschikbaar inkomen
Maatstaven van inkomensverdeling
o Centrum en spreidingmaten
Gemiddelde: beïnvloedt door extreme waarden
Scheefheid: rechtsscheef (inkomenscat en aandeel gezinnen)
Mediaan: toont spreiding niet aan
o Decielenverdeling
Elke groep 10% van de bevolking
Inkomensgrenzen niet vast, eerst rangschikken van laag -> hoog
Aandeel inkomen lager is dan aandeel bevolking: ongelijkheid
Basis voor Lorenz en gini
o Lorenz-curve
Grafische voorstelling van decielenverdeling
Aandeel gezinnen (horizontal) en aandeel inkomens (vertical)
Diagonal: perfecte gelijkheid!
Gini berekenen: gele zone / oppervlakte onder diagonaal
Kan enkel gebruikt worden als ze niet snijden
o Gini-coëfficient
0 totale gelijkheid en 1 totale ongelijkheid
Numerieke maatstaf voor ongelijkheid in inkomens
Maatstaven van herverdeling
o Redistribution R (Reynolds-Smolensky): Gb (gini voor) -Ga (gini na)
2
, o Grafisch in lorenz curve
Wat is bepalend voor het niveau van herverding via de fiscaliteit?
o Gemiddeld tarief (t) (betaalde belasting in verhouding tot het inkomen)
o Progressiviteit (P)
zien in een tabel
Kakwani-index -> P= C-Gb (gini van de verdeling van de belastingen –
gini voor de belastingen)
o Wat kan progressiviteit verminderen?
Belastingvermindering (vb. Renovaties, dienstencheques)
Belastingkrediet
Aftrekbare uitgaven (vb. onderhoudsuitkering)
Hogere inkomens profiteren ervan
Vb. Aanvullende personenbelasting topt progressiviteit af
(lagere aanvulling bij rijkere gemeenten + belasting onroer
voorheffing lager in rijkere gemeenten)
Hoe herverdelend is het tax benefit systeem in concreto?
o Voordelen en uitgaven TB system (netto-voordeel)
Alle landen onder nul
Sterke financiering via belastingen, sterke herverdelng via pensioenen
o Hoogste kwantiel: veel uitgaven; laagste kwantiel: veel inkomsten! (belgie een
van de hoogste in de benefits, geven veel aan de laagste inkomens)
o Afschaffen TB: gini omhoog (ongelijker)
Herverdelen indirecte belastingen ook? JA
o BTW -> progressief als regressief
o Accijnzen -> regressief
Herverdelen we ook via uitgaven?
o Omvang uitgaven -> voor de armeren
o Pensioenhervorming- -> voor niemand
o Family benefits -> voor iedereen
o Subsidie’s -> voor de armeren
o Effectiviteit van een OH -> voor de armeren
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper sophievanhoornweder. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,89. Je zit daarna nergens aan vast.