Fiscale Wetgeving: samenvatting
Deel 1: Basisbeginselen belastingrecht (H1-8)
1. Hoofdstuk 1: inleiding
Van bruto naar netto (op je bankrekening)
Brutoloon (na afhouding WG-bijdrage)
- SZ-bijdragen (=bediende: 13,07% van brutoloon; arbeider: (brutoloon x 1,08) x 13,07%)
= Bruto belastbaar loon
- BV (=Bedrijfsvoorheffing)
- BBSZ (=Bijzondere bijdrage voor de SZ)
= Nettoloon op bankrekening
Van bruto naar netto (in de personenbelasting)
Bruto (beroeps)inkomen (5 types: winsten/baten/winsten en baten van een vorige
beroepswerkzaamheid/bezoldigingen/pensioenen, renten en als dusdanig geldende toelagen)
- beroepskosten
- aftrekbare verliezen (indien een beroepswerkzaamheid tijdens een belastbaar tijdperk tot een verlies heeft
geleid)
- (overgedragen) beroepsverliezen (indien er uiteindelijk een verlies overblijft, mag dat zonder beperking
overgedragen worden naar volgende belastbare tijdperken)
= Netto belastbaar (beroeps)inkomen (op dit netto belastbaar inkomen worden de belastingtarieven
toegepast)
2. Hoofdstuk 2: begrip en kenmerken van de belasting
2.1. Belasting, wat is dat?
Geen wettelijke definitie
Er is wel rechtspraak Hof van Cassatie en Grondwettelijk Hof AKA enkele regels van een
belasting:
o door de overheid
o volgens bepaalde regels van recht
o eenzijdig opgelegde en verplichte bijdrage
o bestemd om diensten van algemeen nut te financieren (=geen specifieke tegenprestatie)
o voor zover die bijdrage bij wet of decreet als belasting wordt erkend
Verschil tussen een wet en een koninklijk besluit (KB) = door uitvoerende macht
2.2. Kenmerken van een belasting:
Financieel doel
o Belastingen kunnen voor om het even welke overheidsuitgave
worden besteed
o Afwezigheid van een aanwijsbare en individuele tegenprestatie
Dwingend karakter
o Eenzijdig opgelegde en verplichte bijdrage
o Belastingadministratie kan
sancties opleggen;
bij niet-betaling dwangmaatregelen nemen vb. art. 298, 351, 444 en 449 WIB.
1
, o 2 soorten sancties
Administratieve (fiscus)
Strafrechtelijke (parket)
Wet van 20 september 2012: ‘Una via-principe’ voor vervolging van
inbreuken op de fiscale wetgeving = ofwel administratieve ofwel
strafrechtelijke sanctie
2.3. Belasting vs andere door overheid opgelegde heffingen:
Retributie:
o Specifieke tegenprestatie (‘bestemmingscriterium’), geen algemene
verplichting
Bv. haven- en kaaigelden voor het gebruik van haveninstallaties,
tolgelden bij tunnels, parkeergelden …
o Praktijk: verschil met belasting niet altijd gemakkelijk te maken
Verhaalbelasting:
o Specifieke tegenprestatie, algemene verplichting
o Onweerlegbaar vermoeden dat belastingplichtige voordeel haalt uit de
overheidsprestatie
Bv. gemeentebelastingen om gemeentelijke
infrastructuurwerken te financieren
Verschil tussen beiden= het ene is geen alg verplichting en de andere wel
Urbanisatiebelasting
o Forfaitair aangerekend (<-> verhaalbelasting) aan alle inwoners van een
bepaald gebied
Bv. voor aanleg fietspaden, rioleringswerken …
o Niet gebonden aan de uitvoering van bepaalde werken op een bepaalde
plaats en bepaald tijdstip
Parafiscale bijdragen: SZ-bijdragen
o WG- en WN-bijdragen worden geïnd door de RSZ, opbrengst komt niet
in de rijksmiddelenbegroting terecht
o Algemene verplichting
o Specifieke tegenprestaties (gesteund op het verzekeringsbeginsel):
pensioenen, werkloosheidsuitkeringen, ziektevergoedingen …
o In economische termen wel als belastingen beschouwd!
Belasting is ook een algemene verplichting maar ook een specifieke prestatie
2
,3. Hoofdstuk 3: De situering van het belastingrecht
Rechtswetenschap = studie van het belastingrecht
o Wie of wat is aan de belasting onderworpen?
o Welk is het toepasselijk tarief?
o Hoe wordt de belasting gevestigd?
o Hoe wordt de belasting geïnd?
Belastingwetenschap = studie van de belastingen
o Bestuderen van mogelijke aspecten en effecten van een belastingheffing
4. Hoofdstuk 4: Noodzakelijk karakter van belastingen (in een
moderne samenleving)
Vrijemarkteconomie: productiemiddelen in handen van de
burgers
Centraal geleide economie: productiemiddelen in handen van de
overheid belastingen overbodig
Bv. China: collectivistische volkscommunes, planeconomie
Gemengde economie: overheid speelt een actieve rol belastingheffing noodzakelijk in de
westerse landen
5. Hoofdstuk 5: de functies van de belasting
Financiële functie
o Directe belastingen vertegenwoordigden in 2018 ongeveer 57% van alle
belastingopbrengsten; de indirecte belastingen ongeveer 43%
o Meest essentiële functie
Economische functie
o Invloed op
prijsvorming
spaarwezen
consumptie
investeringen
tewerkstelling
Sociale functie
o Belastingen kunnen gebruikt worden om in te grijpen op verschillen in de
inkomsten van belastingplichtigen
o Belastingen kunnen verschillen vergroten (regressieve belastingen, bijv.
btw) of verkleinen (progressieve belastingen, bijv. progressieve tarieven
in de personenbelasting, vrijstellingen worden groter naargelang het
aantal personen ten laste art. 130 e.v. WIB …)
o Progressief systeem
cfr. draagkrachtbeginsel = belasting houdt rekening met de invloed van
de belasting op de belastingplichtige
3
, 6. Hoofdstuk 6: Wie mag belastingen heffen?
6.1. Wie mag belasting heffen?
Federale overheid
(België = een federale staat)
Lokale besturen
Regionale besturen
Publiekrechtelijke instellingen
Supranationale overheden Het bestuursniveau dat het dichts bij de burger staat is de gemeente
Provincies = ondergeschikte besturen die hun bevoegdheden autonoom uitoefenen (maar niet
zonder controle van hogere overheden).
Een publiekrechtelijke instelling is een instelling die is opgericht door overheid en biedt
diensten&goederen aan de burgers (niet winstgevend)
Er zijn 2 soorten regionale belastingen:
o I. Eigenlijke of werkelijke regionale belastingen van de deelstaten:
in principe volstrekte (absolute) fiscale autonomie voor bepaalde
belastingen (art. 170, §2 Gw.)
Deelstaten hebben volstrekte fiscale autonomie binnen hun territorium
Hoofdbestanddelen van de belasting (toepassingsgebied, heffingsgrondslag,
tarief, vrijstellingen) + bijkomende elementen (sancties, verhogingen,
interesten) mogen door de deelstaten bepaald worden
Bv. Vlaamse Gewest: heffingen m.b.t. vaste afvalstoffen en het lozen
van afvalwater, heffing op leegstaande of verwaarloosde bedrijfsruimten,
krotheffing op woningen en gebouwen …
Bv. Waalse Gewest: heffingen m.b.t. het drinkbaar water, het lozen van
afvalwater, afvalstoffen …
de federale overheid kan geen belastingen heffen op water en afval
er zijn wel beperkingen aan deze fiscale autonomie
België is een economische en monetaire unie
- dit principe moet gerespecteerd worden door de deelstaten
- cfr. arrest Arbitragehof (nu: Grondwett. Hof) 1988: het Waalse Gewest had een
belasting ingevoerd op de uitvoer van water (niet in flesjes of blik) vanuit het
Waalse naar het Vlaamse en Brusselse Hoofdstedelijk Gewest / Waals decreet
werd vernietigd door het Arbitragehof
Art. 170, §2 Gw.: “de wet bepaalt ten aanzien van de in het lid 1 bedoelde
belastingen, de uitzonderingen waarvan de noodzakelijkheid blijkt.”
- non bis in idem-wet: de deelstaten zijn niet bevoegd om belastingen te heffen
op materies die al door een federale belasting zijn getroffen en om op federale
belastingen opcentiemen te heffen
- art. 11 Bijzondere Financieringswet (BFW): de deelstaten zijn niet bevoegd om
belasting te heffen op materies die al getroffen zijn door belastingen die in de
BFW zijn bedoeld, m.u.v. de bevoegdheid die hen uitdrukkelijk door de wet is
toegekend
Bv. gewesten mogen geen belastingen heffen op de inkomsten van
natuurlijke personen omdat deze al aan de federale personenbelasting zijn
onderworpen
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ai-jeannamamasserikova. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.