LES 1 MANAGEMENT: BOUWRECHT – MODULE 1&2
Wat gaan we nu allemaal zien? Statuut en deontologie van de architect/ architectenovereenkomst/ aansprakelijkheden
in bouwrecht/ verzekeringen/ woningbouwwet of wet Breyne
DEEL 0. INLEIDING
Regels inzake privaatrechtelijk bouwrecht:
= het bouwrecht is in eerste instantie verbintenissenrecht
Laag 1 van de piramide – onderaan (algemene regels)
Gemeenrechtelijk verbintenissenrecht (zie vorig jaar)
Laag 2 van de piramide
Aantal bijzondere wetten namelijk:
o De bestrijding van betalingsachterstand in handelstransacties (geldt ook bij het bouwrecht)
o Wetboek van Economisch Recht (WER);
§ Regeling inzake consumentenovereenkomst
Nieuw ingevoerd: specifieke regels opgenomen voor onrechtmatige bedingen in B2B (onderneming tot
onderneming) overeenkomsten.
§ Regeling omtrent auteursrecht
§ Regeling over technische normering
§ Regeling inzake faillissement
Laag 3 van de piramide
o Specifieke regeling omtrent huur van werk en diensten ( of aanneming van werk en diensten)
o Beperkt aantal regels in het Burgerlijk Wetboek.
Art 1710 – 1711, 1779, 1787 – 1799 en 2270
art. 1710 B.W.: “Huur van werk is een contract waarbij de ene partij zich verbindt om iets voor de andere te verrichten,
tegen betaling van een tussen hen bedongen prijs.”
art. 1711 B.W.: “ Die twee soorten van huur worden nog onderverdeeld: onder huishuur … , onder pacht … , onder huur
van werk …, onder veepacht …, Een bestek, een aanneming of vast akkoord betreffende het uitvoeren van een werk
tegen betaling van een bepaalde prijs, is ook huur, wanneer de grondstof geleverd wordt door hem voor wie het werk
wordt uitgevoerd. Voor de laatste drie soorten gelden bijzondere regels.”
art. 1779 B.W.: “ Er zijn drie hoofdsoorten van huur van werk en diensten…”
art. 1787 - 1799 B.W.: Bestekken en aannemingen
art. 2270 B.W.: “Na verloop van tien jaren zijn architecten en aannemers ontslagen van hun aansprakelijkheid”
1
MARG 32 - Management Prof. Dr. Kristof Uytterhoeven 2020-2021
,Laag 4 van de piramide – bovenaan (meer specifieke regels)
Bijzondere regels inzake bouwovereenkomsten:
o Regelgeving van de woningbouw en de verkoop van te bouwen of in aanbouw zijnde woningen. (= wet Breyne)
= Een specifieke regeling die de koper of opdrachtgever moet beschermen onder andere bij constructies als een
verkoop vooraf en een aanneming sleutel op de deur.
o Wet van 17 juni 2016 inzake overheidsopdrachten:
= Algemene wet die overheidsopdrachten reglementeert, zowel aanneming van werken, aanneming van
diensten als leveringen. Die wet heeft twee uitvoeringsbesluiten:
1) KB van 18 april 2017 (= aanstellen)
= KB dat regelt hoe de overheid een medecontractant kan aanstellen. De wet bevat bepalingen en artikels die
uitdrukkelijk zeggen hoe men tot de gunning van een overheidsopdrahct komt. Hoe men een contract sluit als
overheid met een aannemer van werken of architect.
2) KB van 14 januari 2013 (= uitvoeren)
= KB stelt de algemene regels, voorwaarden van toepassing op de uitvoering van overheidsopdrachten. Daar
kan wel in zekere mate door de overheid van worden afgeweken in een concreet geval maar in principe,
behoudens in onderhandelingsprocedures, zal de opdrachtnemer daar niet zonder meer kunnen vanaf wijken.
o Voornaamste regelgeving inzake statuut en deontologie:
§ Wet van 20/02/1939: op de bescherming van de titel en het beroep van architect.
§ Wet van 26/06/1963: oprichting van de Orde van Architecten.
§ KB 31/08/1963: instelling van een orde van architecten.
§ KB 31/05/1965: tot goedkeuring van het door de Nationale Raad van de Orde der
Architecten vastgestelde stagereglement
§ KB 18/04/1985: tot goedkeuring van het door de Nationale Raad van de Orde der
Architecten vastgestelde Reglement van beroepsplichten
§ Wet van 31/05/2017: betreffende de verplichte verzekering van de tienjarige
aansprakelijkheid aannemers, architecten en andere dienstverleners in
de bouwsector. (Wet Peeters)
§ Wet van 9 mei 2019: betreffende de verplichte verzekering van de burgerlijke
beroepsaansprakelijkheid in de bouwsector. (Wet Ducarme)
DEEL 1. STATUUT EN DEONTOLOGIE VAN DE ARCHITECT
Hoofdstuk 1: Statuut van de architect
1. Ratio legis van de wet van 20/02/1939
= de bescherming van de opdrachtgever en van het algemeen belang > wet van openbare orde
Ratio Legis:
o De veiligheid der bewoners
o De hygiëne der woningen
o De bezorgdheid om de esthetiek der woningen
o De medewerking tot het behouden van het artistiek bezit van het land
o De verdediging der kapitalen die door den meester van het werk in gebouwen belegd zijn
2
MARG 32 - Management Prof. Dr. Kristof Uytterhoeven 2020-2021
, = De tussenkomst van de architect die moet waken over de normen en regels inzake de uitvoering van de
werken die vervolgens worden uitgevoerd volgens de regels van de kunst, waken over ruimtelijke ordening,
hygiëne = EPB-regels, veiligheid (brandveiligheid).
2. De vijf grote pijlers
o Bescherming van de titel van architect (vereist diploma)
o Bescherming van het beroep van architect (enkel degene met de titel van architect)
Wet Laruelle (2006): het beroep van architect kan ook worden uitgeoefend door
rechtspersonen en vennootschappen.
o Monopolie van de architect
= wanneer toelating tot bouwen vereist is, dan moet de bouwheer verplichte bijstand van de
architect vragen die hem zal bijstaan bij het opstellen van de plannen + controle van het
uitvoeren van de werken.
o Onverenigbaarheid aannemer – architect
= aannemer mag niet tegelijkertijd het beroep van architect uitoefenen en omgekeerd.
o Verplichte verzekering
= beroepsaansprakelijkheidsverzekering (Wet-Peeters en Wet-Ducarme)
1) Bescherming van de titel van architect
= beroepstitel ≠ opleidingstitel
2) Bescherming van het beroep van architect
o 4 wijzen om het beroep van architect uit te oefenen:
1. Door natuurlijk persoon in kader van een éénmanszaak:
= één architect alleen oefent het beroep uit. Er is geen samenwerking met andere architecten.
2. Door natuurlijk persoon in kader van een associatie:
= een architect natuurlijke persoon die samenwerkt met één of meer ander architecten en die
daarvoor een samenwerkingsverband opricht dat niet de vorm aanneemt van een vennootschap.
Wat is dat dan? Dat is in principe een maatschap, waarbij men gaat samenwerken om een
gemeenschappelijk doel te gaan bereiken. (= samenwerkingsovereenkomst)
Vb. vaak bij grote wedstrijden/ bij overheidsopdrachten dat twee of meer architecten, al dan niet
samen, met ander ontwerpers zoals stabiliteitsingenieurs of ingenieurs technieken voor dat project
een tijdelijke maatschap oprichten, alleen voor dat project.
Waarom? Omdat men om te mogen meedoen aan die wetstrijd bepaald referenties moet kunnen
voorleggen (= eerdere ervaring met dergelijke projecten kunnen voorleggen). En dat zal in vele
gevallen maar mogelijk zijn, indien 2/meer architecten en/of andere ontwerpers samen een
maatschap aangaan om hun referenties samen te kunnen gebruiken en op die manier te kunnen
meedoen aan een opdracht.
OPGELET: Er is in dat geval dus geen vennootschap, ook geen beperking van aansprakelijkheid, de
associatie of maatschap die leidt er niet toe dat alleen de maatschap kan worden aangesproken.
Men zal elk van de maten afzonderlijk ook kunnen aanspreken.
3
MARG 32 - Management Prof. Dr. Kristof Uytterhoeven 2020-2021
, 3. Door natuurlijk persoon in kader van een vennootschap:
Natuurlijk persoon-architect (= gewone architectenvennooschap)
- De architect, natuurlijke persoon achter de vennootschap, oefent het beroep van architect
uit, niet de vennootschap zelf. De vennootschap zal daardoor dus niet op de tabel van de
Orde van Architecten staan.
- Architecten (aandeelhouders) EN de vennootschap zelf zijn aansprakelijk. (in solidum)
Doordat er sprake is van een vennootschap zou je kunnen denken dat de aandeelhouder(s)
beperkte aansprakelijk is, maar door een arrest van het Hof van Cassatie is er beslist dat zowel dde
aandeelhouder als de vennootschap in solidum kunnen worden aangesproken voor fouten. M.a.w.
kan men in dit geval WEL aan het persoonlijk vermogen van de aandeelhouder. Een architect kan
dus nooit de gevolgen van zijn persoonlijke aansprakelijkheid beperken tot de inbreng die hij heeft
gedaan in deze vennootschap.
4. Door rechtspersoon = de Laruellevennootschap!
(= de architect-rechtspersoon)
- de rechtspersoon/ de vennootschap zal het beroep van architect uitoefenen.
- Hier is de vennootschap WEL ingeschreven bij de orde van architecten.
- ENKEL de vennootschap is aansprakelijk : de aansprakelijkheid van de vennoten/
aandeelhouders wordt dan in beginsel beperkt tot hun inbreng in de vennootschap.
Bij architectenvennootschap gaan één of meerdere architecten het beroep uitoefenen in het kader
van die vennootschap. De vennootschap sluit de contracten, sluit ook de
architectenovereenkomsten, de architectenvennootschap kan ook de erelonen ontvangen.
De rechtspersoon zal de verplichte bouwbijstand gaat leveren en is dus ook degene die de
handelingen mag stellen die behoren tot het monopolie. Weliswaar met die verstanden dat daarin
ook architecten natuurlijke persoon moeten zitten die de facto de architectenopdracht, en in het
bijzonder alles wat behoord tot het monopolie zullen moeten gaan uitvoeren.
o De gevolgen voor de aansprakelijkheid (Arbitragehof 10/10/2001):
§ Eenmanszaak & associatie ( geen vennootschap)
= de natuurlijke persoon is altijd aansprakelijk en kan worden aangesproken door de bouwheer.
Bij een associatie/ een maatschap, bij een overheidsopdracht kunnen de maten hoofdelijke worden
aangesproken.
§ Natuurlijk persoon in kader van vennootschap
= als de vennootschap zelf niet het beroep mag uitoefenen, dan kan men ook de architect
natuurlijke persoon aanspreken in zijn eigen vermogen. Hij zal ook moet instaan voor de fouten die
hij dan heeft gemaakt wanneer die natuurlijke persoon die overeenkomst heeft uitgevoerd in naam
en voor rekening van de vennootschap.
Je zou dan denken als het een vennootschap is met beperkte aansprakelijkheid dan kan ook alleen
maar die vennootschap worden aangesproken voor fouten begaan in de uitvoering van de
architectuuropdracht. MAAR DIT IS DUS NIET CORRECT
> Recentelijke arrest toegevoegd door Hof van Cassatie:
4
MARG 32 - Management Prof. Dr. Kristof Uytterhoeven 2020-2021