Hoofdstuk 1 : Introductie tot de
toxicologie
1. Definitie
Toxicologie = De leer van vergiften
Men bestudeert de schadelijke effecten van lichaamsvreemde stoffen of
xenobiotica in organismen.
Men zoekt uit hoe die effecten precies tot stand komen.
Het werkingsmechanisme van toxische stoffen
2. Subdisciplines
We onderscheiden verschillende toepassingsgebieden/subdisciplines van de toxicologie :
Klinische toxicologie :
Zowel bij mensen (humane toxicologie) als bij dieren (veterinaire toxicologie)
bestudeert deze subdiscipline volgende aspecten :
Hoe een vergiftiging herkennen en behandelen (diagnostiek en therapie).
Nagaan welke vergiftigingsmethoden mogelijk zijn en hoe toxische stoffen
opsporen in bloed, urine, …
Voedingstoxicologie :
Toxicologische aspecten van levensmiddelen en voedingsgewoonten :
Bv. de aanwezigheid van contaminanten en additieven in
voedingsmiddelen.
Arbeidstoxicologie, werkplaatstoxicologie of industriële toxicologie :
Men onderzoekt of chemische stoffen in de arbeidssfeer de gezondheid kunne
schaden, hetzij acuut door kortstondige blootstelling aan hoge concentraties,
hetzij door langdurige blootstelling aan lage concentratie.
Milieu- en ecotoxicologie :
Bij milieutoxicologie bestudeert men de effecten van vervuilde stoffen in het
milieu op planten, micro-organismen en dieren in aarde en water.
Bij ecotoxicologie bestudeert men een specifiek tak binnen de milieutoxicologie
die de invloed van toxische stoffen bestudeert op de populatiedynamiek in een
ecosysteem.
Geneesmiddelentoxicologie :
Specifiek ontwikkeld om de mogelijke nadelige effecten van geneesmiddelen na te
gaan vooraleer deze worden toegediend bij de mens.
3. Factoren die de toxiciteit bepalen van chemische stoffen
3.1. Interactie menselijk consument – chemische stof
Om de toxiciteit van een stof in onze voeding te evealueren, moeten we dan ook
nagaan wat het lichaam met de stof doet (= toxicokinetiek) en omgekeerd :
Wat de stof met het lichaam doen (=toxicodynamiek).
Toxicokinetische vragen :
1
, Hoofdstuk 1 : Introductie tot de toxicologie
Neemt het lichaam de stof vanuit het maag-darmkanaal in het bloed op?
(absorptiefase)
Hoe wordt de stof getransporteerd en over organen en weefsels verdeeld?
(verdelingsfase)
Hoe wordt ze verwijderd uit het lichaam? (eliminatiefase = metabolisatie +
excretie)
Wordt ze eerst afgebroken (metabolisatiefase) vooraleer ze uitgescheiden kan
worden?
Hoe en langs welke weg (nieren, gal, …) wordt ze uitgescheiden? (excretiefase)
Toxicodynamische vragen :
Welke zijn de doelwitorganen voor de stof? Ter hoogte van die organen zijn er
aangrijpingspunten (receptoren) voor de stof.
Interactie met receptoren
Welke biochemische reacties worden uitgelokt door de interactie van de stof met
de receptor? Welke tekens (symptomen) doen zich dan voor bij het slachtoffer?
Wat doet de stof met het lichaam?
3.2. Dosis
Elke stof kan toxische effecten veroorzaken, als de dosis maar hoog genoeg is.
3.3. Verschil in gevoeligheid naargelang het individu
Waarom reageren we niet allemaal op dezelfde manier?
Leeftijd
Heel jonge kinderen blijken gevoeliger voor xenobiotica omdat hun lichaam nog
niet volledig ontwikkeld is.
Zo werken sommige enzymatische ontgiftingssytemen en uitscheidingsorganen
nog niet optimaal en zijn bepaalde fysiologische barrières nog erg zwak.
Genetische verschillen
Hypergevoeligheid kan ook te wijten zijn aan genetische verschillen.
Voor sommige geneesmiddelen is het bekend dat sommige populaties duidelijk
lagere dosissen moeten krijgen dan andere.
Voorbeeld (cursus blz. 13)
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper stienm. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
