GESCHIEDENIS VAN HET PUBLIEK RECHT
LES 3 & 4
05.10.2020 – 12.10.2020
Algemeen deel: De Engelse constitutionele traditie
Engelse, Britse of VK constitutionele traditie?
Citaat uit een vonnis van vorig jaar – the UK does not have any single document called a
constitution, and yet it has a constitution established over the course of our history by
common law, statutes, conventions and practice (bronnen van de niet geschreven constitutie
van de VK)
1. Engeland: politieke achtergrond
Engelse politieke geschiedenis:
- Gevoel van grote continuïteit
- Geen grote regimeveranderingen, maar wel bepaalde breuklijnen (vooral
zoeken in de sociaaleconomische verschuivingen, op een lange termijn, die
volgt niet dezelfde periodisering als constitutionele geschiedenis)
Wel grote sociaaleconomische en politieke verschuivingen, maar niet helemaal
volgens de algemene chronologie of volgens het patroon van de continentale
ontwikkeling
Begin Tweede Middeleeuwen: Engeland = politieke (en territoriale) eenheid
- Territoriale expansie: Britse eilanden (geostrategisch belang):
o Wales (ME, relatief sterke integratie)
o Schotland + Ierland (veel minder sterke integratie, stemde tegen brexit,
rechterlijke organisatie, common law, geldt enkel in Engeland en
Wales en niet Schotland en N. Ierland)
o Koloniaal imperium (handelscompagnieën, XIXde eeuw –
staatskolonialisme)
- Vanaf ME: parlementaire traditie en ontwikkeling van een eigen rechtstraditie
(common law) – uniforme rechtstraditie tegenover verscheidenheid (daarom
common law)
Nieuwe Tijd: absolutistische tendensen gefnuikt
- In Europa – absolutisme
- Stuart-dynastie (XVIIde eeuw): streven naar onverdeelde interne
soevereiniteit, strijd tussen Kroon en Parlement (oppositie:
1
, sociaaleconomische belangen in het Parlement vertegenwoordigd, common
law rechtsmachten)
- 1642-1649: burgeroorlog ‘royalisten’ contra ‘parlementsgezinden’ –
overwinning van die laatste, maar…
- 1653-1660: militaire dictatuur van Cromwell (eigenlijk dezelfde als de
koning)
- 1660-1688: Restauratie van de Stuart monarchie, tijdens ballingschap vooral
in Frankrijk – hoogtepunt macht Frankrijk + absolutisme - willen dezelfde
soort systeem toepassen (eindigt in 1689 – ‘Glorious Revolution’ – de koning
gaat vluchten, roepen de schoonzoon van de koning om te Troon te nemen)
- 1689: Bill of Rights (politiek compromis bij het aantreden van Mary Stuart en
William of Orange als vorsten na de vlucht van Jacobus II Stuart)
o Een van de belangrijkste documenten in de geschiedenis van
publiekrecht
o Term Bill of Rights kan meerdere betekenissen hebben
o Atypisch gebeurtenis in vergelijking met continentale Europa
o Garanties voor vrije verkiezingen van het Parlement en spreekvrijheid
in het Parlement
o Zie ook de Schotse Claim of Rights (1689)
o Structuur:
1. Aanhef
Van wie gaat de tekst uit: the lords Spiritual (kerk) and
Temporal (hoge adel) and Commons (Lagerhuis)
Te vroeg om over volkssoevereiniteit te spreken
Geschreven document, opgesteld door het Parlement
2. Grieven tegen Jacobus II
Specifieke voorbeelden waarmee het aangetoond wordt dat
de koning zich bezondig heeft aan slecht behoorlijk bestuur
(tirannie)
Koning handelde tegen de wetten
3. Nieuwe verkiezingen van een (Protestants) Parlement (hoogste
instantie – parliamentary sovereignty)
2
, 4. Verklaring van de ‘oude vrijheden en rechten’
Kern van de Bill of Rights
Vooral wat de koning niet mag doet
Conservatieve revolutie – revolutionaire (nieuwe)
absolutistisch regime afschaffen en terug naar de oude,
goede waarden gaan
5. Aanvaarding van de verklaring als voorwaarde voor de toewijzing
van het koningschap
6. Aanpassing van eedformules
7. Aanvaarding van de verklaring door W&M
Aanvaarding door William & Mary
Parlement beslist en niet de vorst
Parlement boven de koning – parliamentary sovereignity
8. Wettelijke bevestiging van de verklaring (+dynastieke opvolging +
uitsluiting van katholieken van de troonopvolging)
Authority of the Parliament
Conform aan de traditie
Verwijzing naar God, maar is het koningschap eigenlijk
niet van God maar van het Parlement
o Bespreking:
Vorst gebonden door de wetten (rechtsstaat door toepassing
van een ‘legaliteitsbeginsel’ waaraan de uitvoerende macht
onderworpen is)
Beperking van de Royal Prerogative: o.m. inzake fiscaliteit
(wet in formele zin vereist), leger in vredestrijd
XVIIIde eeuw: regeringspraktijk
- Bevordert de marginalisering van de vorst in de effectieve uitoefening van de
macht
- Bevordert de ontwikkeling van een kabinet onder leiding van een Eerste
Minister met collectieve verantwoordelijkheid ten opzichte het Parlement
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper inadonvil. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
