Deze samenvatting behandelt de twee modules van RZL 3: omgaan met verschil en omgaan met verdriet. De samenvatting is gebaseerd op de cursus en aangevuld met informatie en afbeeldingen van de PPT-slides.
1.1. De waan van verlichte religieuze verdraagzaamheid
- ° Verlichting => in EU en VS => maatschappij = religieus
verdraagzaam
- andere samenlevingen = ‘primitief’
- Is dit wel zo?
veel geweld tegen en tussen religieuze groeperingen
nieuwe wetten religieuze kledij in de publieke ruimte te
beperken
bv. verbod op boerkini op strand Cannes (‘= uniform van
extremistische islam’)
1.2. Wat is angst?
1.2.1. Angst is een primitieve emotie
angst
- = noodzakelijk om ons te beschermen tegen reële bedreigingen
- kan ook onbetrouwbaar zijn
- enige dat je nodig hebt is een basisoriëntatie op leven en een
vermogen om te reageren op alles wat voor dit overleven een
bedreiging vormt.
- wordt in verband gebracht met de amygdala
- nog andere delen in de hersenen die betrokken zijn in dit proces
onderzoek Joseph Le Doux
angst rat angst mens (dit geldt niet voor andere emoties zoals
medelijden of verdriet)
angst => te maken met diep in de hersenen begraven
evolutionaire tendensen
amygdala
- = amandelvormig orgaan in de hersenen
- speelt centrale rol in de hersenen in het overbrengen van
angstsignalen
- alle gewervelde diersoorten delen dit met elkaar
- wordt niet in verband gebracht met hogere cognitieve functies
1.2.1. Angst is een narcistische emotie
angst
=altijd gefocust op het zelf en de veiligheid van het zelf (zelfbehoud)
rekening met de andere of met de groep
wie dit kan overstijgen = ‘held’
1
,CK SV RZL 3
1.3. Hoe werkt angst? (Martha Nussbaum)
1. Angst vertrekt uit een reëel probleem.
2. Angst wordt makkelijk geprojecteerd op iets wat op zich weinig te
maken heeft met een probleem maar dat als een handig surrogaat
kan dienen omdat het nieuwe doelwit niet geliefd is (bv. schuld in
schoenen van moslims schuiven i.p.v. kijken naar de onderliggende
factoren waarom de integratie van nieuwkomers zo moeilijk
verloopt)
3. Angst wordt gevoed door de idee van de verborgen vijand. Wie de
verborgen vijand doorziet = ‘de held’ => idee van verborgen
kwaadheid hangt samen met idee van superieur inzicht
1.4. De valkuilen van de angst (Martha Nussbaum)
Eerste valkuil: de heuristiek van de beschikbaarheid
- Wanneer we een probleem ons makkelijk kunnen voorstellen en
wanneer het weerklank vindt in onze ervaring (wanneer we veel
horen over een specifiek gevaar)
=> gevaar overschatten
- De werkelijkheid en de gevaren van alternatieven worden niet zo
levendig afgeschilderd => gevaar onderschatten
Tweede valkuil: de cascade
= mensen durven uit schaamte of angst geen geïsoleerd standpunt in
te nemen en sluiten zich vaak aan bij anderen
- De reputationele cascade
Men sluit zich aan bij anderen omwille van de reputatie die
sommigen genieten
- De informationele cascade
Men hoopt bijkomende informatie te verwerven
Cascades hangen spelen een belangrijke rol bij etnificatie =>
mensen gaan zich snel in termen van etnische en religieuze
identiteit definiëren en zich afzetten tegen een andere etnische
groep (uit vaak in etnisch geweld)
1.5. Wanneer wordt angst goed gebruikt?
Voorbeeld orkaan Irene in New York en hoe burgemeester Bloomberg
hier mee omging => mensen bewust bang gemaakt terwijl de orkaan
eigenlijk wel mee viel.
Waarom wel goed?
1. Oproep om bang te zijn was gebaseerd op recent wetenschappelijke
aanwijzingen
2
,CK SV RZL 3
2. Gevaar was op accurate en niet-vertekende wijze geschetst
3. Oproep was gebaseerd op een conceptie van welzijn waar niemand
iets tegen kon inbrengen: leven en veiligheid
4. De burgemeester hield zich bezig met een reëel probleem. De
beschikbaarheidsheuristiek leidde tot vertekeningen (de meeste
New Yorkers hadden nog geen orkaan meegemaakt =>
onderschatten)
5. De angst was niet gericht op het demoniseren of stigmatiseren van
welke groep mensen dan ook => probeerde informationele cascade
in te zetten.
1.6. Angst voor het verschil (Alain Van Hiel, ‘Iedereen racist. De
multiculturele droom ontleed’)
1.6.1. Wij zijn oermensen
Nog steeds veel geweld tussen verschillende bevolkingsgroepen
omwille van ras en godsdienst. Van waar komt dit geweld?
- elk mens = sociaal dier => alleen zijn schrikt hem af => nood aan
een sociale groep
- voordeel groep: sterker, verstandelijke vermogens worden sterker
- nadeel groep: andere groepen worden gezien als bedreiging =>
basis voor onverdraagzaamheid en racisme
- soort zoek soort => ‘eigenliefde’ => mens is op zoek naar zichzelf
en voelt zich aangetrokken dat alles wat verband houdt met zichzelf
- multiculturaliteit is een moeilijk opgave => oplossing? Zoeken naar
zaken die ons verbinden
1.6.2. Leidt diversiteit tot wantrouwen?
Is samenwonen met verschillende bevolkingsgroepen een goede zaak
voor het sociaal weefsel dat maatschappij heet? (Hiel baseert zich op
essay van Robert Putman)
- Putman vertrekt vanuit stelling dat er een crisis is in de sociale
samenhang
steeds + individuen
steeds – gemeenschap => actief burgerschap en maatsch.
betrokkenheid staat op een laag pitje
- naast sociale samenhang deed Putman onderzoek over de
menselijke diversiteit => grote aanwezigheid van minderheden
ondergraven de sociale samenhang in de maatschappij
niet alleen daling in het vertrouwen van de bevolkingsgroepen in
elkaar
ook in het algemeen vertrouwen in de mens
verminderde solidariteit + sociaal isolement
- reacties:
rechtse politici maken hier gretig gebruik van
andere onderzoekers gaan hier niet altijd mee akkoord
3
, CK SV RZL 3
nieuw onderzoek toont aan dat dit probleem erger is in de VS dan
in EU
1.6.3. Ten strijde
positief gevolg => beleidsmakers starten denkproces om negatieve
evolutie tegen te gaan
- onderzoek naar gettovorming of het leven in afzonderlijke buurten
- gettovorming noodzakelijk negatief
economisch weinig schade
° allochtone middenklasse van kleine ondernemers en
zelfstandigen
financiële mogelijkheden zijn groter
kinderen doen het vaak goed op school
- Maar! Belangrijke gevolgen voor het denken en wereldbeeld van de
allochtonen
ontstaan van een culturele kloof
° aparte realiteit die verschillend is van realiteit globale
gemeenschap
België = relatief gegeven => klein land en druk bevolkt =>
onmogelijk om volledig los van elkaar te leven
1.6.4. Waarom integratie zo moeilijk is
Antwoord Martha Nussbaum
- verklaring in het idee over nationale identiteit dat Europeanen
ontwikkeld hebben
- EU naties => wortels van hun bestaan als natie => iets wat vooral
gelegen is in karakteristieke eigenschappen die nieuwe
immigranten niet of slechts met moeite kunnen delen (dezelfde
religie delen, dezelfde moedertaal, ..)
- mensen met een andere geografische origine of ander uiterlijk =>
zullen er nooit helemaal bij horen
- geen enkel EU heeft nationaliteit ooit ronduit omschreven in termen
van een politiek ideaal of streven
- oplossing: EU moet in staat zijn om over te stappen op een meer
politieke en op inclusie gerichte definitie van nationaliteit
land, etnische afkomst en religie < belangrijk zijn dan politieke
idealen
Antwoord Alain Van Hiel
- sleutel om het onbegrip en het wantrouwen op te lossen ligt in de
ontmoeting
- enkele voorwaarden (gebaseerd op Gordon Allport):
interactiepartners hebben een gelijke status
er moet sprake zijn van écht persoonlijk contact
alle leden moeten bereid zijn een echte inspanning te leveren
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper catkuip. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.
