De samenvatting omvat het theoretisch deel van het vak informatieve en communicatieve vaardigheden, waarvan een examen tijdens de examenperiode is. Ik behaalde met mijn samenvatting een 18/20.
Informatieve vaardigheden: samenvatting
Hoofdstuk 1: Kritisch denken
1.1 Van observatie naar verklaringen
1.2 Wat is wetenschap?
Eigenschappen waaraan wetenschap te herkennen is:
- Wetenschap stelt vragen en geeft verklaringen die betrekking hebben op de
natuurlijke wereld
è Dit kunnen vragen zijn zoals: wat is een regenboog? Waarom worden wij ziek?
Waarom drijft ijs op water? Er zijn uiteraard ook vragen waarop de wetenschap
niet kan antwoorden, zoals: wat is het doel van het leven? Of: bestaat de 'ziel'?
Deze vragen hebben geen betrekking op de natuurlijke wereld, maar zijn
filosofische of supernatuurlijke kwesties.
- Wetenschap werkt met testbare ideeën
è Stel dat een idee niet testbaar is, dan kunnen er ook geen experimenten of
waarnemingen gedaan worden ter ondersteuning van het idee. Voorbeeld: “Naast
ons eigen universum is er nog een ander, parallel universum, waarmee geen fysieke
interactie plaatsvindt.” Door het ontbreken van fysieke interactie kan met geen
observaties doen die dit idee ondersteunen.
- Wetenschap werkt met falsifieerbare ideeën
è Wetenschapsfilosoof Karl Popper (1902-1994) stelde dat elke hypothese (= mogelijke
verklaring voor een observatie) falsifieerbaar moet zijn. Falsifieerbaar wil zeggen dat
een hypothese in principe te weerleggen moet zijn. Voorbeeld: vroeger ging men er
van uit dat alle zwanen wit waren. Er kwamen dan ook alleen maar witte zwanen in
Europa voor. Dit kan leiden tot de hypothese: "Alle zwanen zijn wit." Deze hypothese
is te weerleggen door een vondst van een zwaan die niet wit is. Inderdaad vond de
Nederlandse ontdekkingsreiziger Willem de Vlamingh in 1697 op een reis naar
Australië, zwarte zwanen op een rivier in de buurt van het tegenwoordige Perth.
Hiermee kan de hypothese dat alle zwanen wit zijn dus worden verworpen. Ander
voorbeeld: "Natuurrampen zijn een straf voor onzedelijk gedrag." Je zou als
tegenvoorbeeld een stad of streek kunnen vinden, waar zich onzedelijk gedrag
voordoet, en die nog niet door een natuurramp getroffen is, maar een voorstander
van de hypothese zal zeggen: de stad zal in de toekomst nog getroffen worden. De
hypothese is dus niet falsifieerbaar.
De Amerikaanse sterrekundige en wetenschapscommunicator Carl Sagan (1934-
1996) schreef in een van zijn boeken het verhaal "De draak in mijn garage" , dat het
belang van falsifieerbaarheid illustreert.
- Wetenschap baseert zich op experimenten en bewijzen
è Zoals in de vorige punten werd aangegeven, doet een wetenschappelijke theorie
voorspellingen. In het beoefenen van wetenschap worden experimenten gedaan
om te zien of deze voorspellingen ook daadwerkelijk uitkomen. Hoe meer
verschillende experimenten er gedaan kunnen worden, waarvan de resultaten in
lijn zijn met de voorspellingen, hoe sterker het bewijs voor een
wetenschappelijke theorie.
Definities:
- Bewijs:
è Feiten/waarnemingen die een hypothese of theorie bevestigen of juist ontkrachten.
Let hierbij op: een bewijs voor een theorie betekent NIET dat de theorie ook een
model is dat de werkelijkheid helemaal correct beschrijft. Hierbij maakt de Engelse
taal meer onderscheid voor het woord 'bewijs': Scientific evidence (niet: scientific
proof). Een citaat dat aan Albert Einstein wordt toegeschreven, luidt: "No amount of
experimentation can ever prove me right; a single experiment can prove me wrong."
1
, - Feit:
è Van Dale woordenboek definieert een feit als
"gebeurtenis of omstandigheid waarvan de werkelijkheid vaststaat". In de
wetenschappelijke context gaat het hier om een zintuigelijke waarneming of
een instrumentele meting. Hou hierbij wel in gedachte dat het om een
objectieve waarneming moet gaan (dat wil zeggen: onafhankelijk van de
opvattingen of het perspectief van de waarnemer; hierbij moet worden
opgemerkt dat dit niet altijd mogelijk is. Een bekende parabel is dat van de
blinde mannen en de olifant, die elk een andere waarneming hebben en hun
conclusie trekken wat een olifant is - zie onderstaande illustratie ).
- Hypothese
è Mogelijke verklaring voor een observatie. Hou hierbij in gedachte dat een hypothese
geen eindpunt is, maar het begin van nieuwe experimenten om de hypothese te
testen. Zoals eerder aangegeven moet een hypothese falsifieerbaar zijn, dat wil
zeggen dat er in principe een experiment uitgevoerd kan worden of een observatie
gedaan kan worden die de hypothese weerlegt.
- Theorie
è In het dagelijks taalgebruik wordt het woord "theorie" vaak gebruikt om een
hypothese of veronderstelling aan te geven ("Wat is jouw theorie over wie deze
moord heeft gepleegd?"). Een wetenschappelijke theorie is echter een goed
onderbouwde verklaring over een aspect van de natuur, gebaseerd op feiten die
herhaaldelijk zijn bevestigd door observaties of experimenten. Een theorie is dus een
soort model dat observaties verklaart en voorspellingen doet. Wetenschappelijke
theorieën veranderen soms door nieuwe observaties die tot andere of verfijndere
modellen leiden.
- Wet
è Een wet in de wetenschap is een (vaak mathematische) beschrijving van een
natuurlijk fenomeen. Denk bijvoorbeeld aan de wetten van Newton, die de relaties
van krachten en beweging weergeven. Je kent waarschijnlijk wel de formule F = m.a
(kracht = massa x versnelling). Een misvatting is dat een theorie met voldoende
bewijs zou overgaan in een wet. Een wet beschrijft een observatie, maar biedt geen
verklaring zoals een theorie. Een theorie en een wet zijn dus twee verschillende
dingen.
1.3 Historie van biomedische wetenschappen
2
, …
Hoofdstuk 2: Onderzoek in de praktijk
2.1 Types biomedisch onderzoek
A. Fundamenteel onderzoek
In het fundamenteel biomedisch onderzoek (ook wel basisonderzoek genoemd) probeert men de
biologie achter een medisch probleem te begrijpen. Fundamenteel onderzoek richt zich op het
begrijpen van grondbeginselen. Dit type van onderzoek zal niet dadelijk resulteren in een medische
toepassing, maar kan daar op langere termijn wel aanleiding toe geven. Fundamenteel onderzoek
gaat dus vaak vooraf aan translationeel en klinisch onderzoek. Dit type van onderzoek gebeurt
typisch eerder aan academische instellingen.
Voorbeelden:
ü Welk genetisch defect ligt er aan de grondslag van een erfelijke ziekte?
ü Welke moleculair biologische signaalwegen worden er ontregeld door een
gemuteerd eiwit in kankercellen?
B. Translationeel onderzoek
De doelstelling van translationeel onderzoek is om te kijken of de kennis die binnen het
fundamenteel onderzoek werd opgedaan, kan gebruikt worden om een toepassing in de kliniek of
medische praktijk te ontwikkelen. In het translationeel onderzoek zal iets typisch getest worden op
celcultuur of diermodellen maar nog niet in patiënten. Translationeel onderzoek wordt in de
literatuur soms ook wel 'bench to bedside' (of B2B) onderzoek genoemd: de brug wordt gelegd
tussen de resultaten van de 'bench' van de fundamentele onderzoeker en de 'bedside' van de patiënt
in de kliniek. Dit type van onderzoek gebeurt zowel in academische centra als in de industrie.
Voorbeelden:
ü Op punt zetten van een gentherapie die het genetisch defect in de erfelijke ziekte
corrigeert in cel- en diermodellen.
ü Testen van een inhibitor die de geactiveerde signaalwegen in de kankercellen lamlegt
in cel- en diermodellen.
C. Klinisch Onderzoek
In het klinisch onderzoek (ook vaak klinische studies genoemd) worden positieve resultaten uit het
translationeel onderzoek verder gevalideerd in patiënten. Dit type onderzoek gebeurt meestal op
basis van een samenwerking tussen industrie en ziekenhuizen.
Voorbeelden:
ü Nakijken
van
veiligheid
en
werkzaamheid van een geneesmiddel in patiënten.
ü Nagaan of een nieuwe test beter kan voorspellen welke patiënten op een
bepaald geneesmiddel zullen reageren.
D. Epidemiologisch onderzoek
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ElienBMW. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.
