Samenvatting
Samenvatting Geschiedenis van het publiekrecht: De Duitse constitutionele traditie
- Instelling
- Katholieke Universiteit Leuven (KU Leuven)
Geschiedenis van het publiekrecht: HOOFDSTUK 4 - De Duitse constitutionele traditie
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 27 pagina's
Voorbeeld 3 van de 27 pagina's
In winkelwagen
Voorbeeld van de inhoud
HOOFDSTUK 4: De Duitse constitutionele traditiePolitieke geschiedenis van Duitsland
a. Middeleeuwen tot 1806: Heilig Roomse Rijk (van de Duitse Natie)
De Duitse geschiedenis heeft een hele lange traditie van complexe staatsstructuren 1
Politieke entiteit noemt Heilig Roomse Rijk (later + van de Duitse Natie)
= Veel ruimer dan huidige Duitsland
(Huidig Brussel, Italië, kern Duitstalige gebieden = Duitse Natie)
- Keizerrijk:
o Keizer heeft geen directe macht in de territoriale vorstendommen die het rijk
uitmaken, de keizer is zelf wel een territoriale vorst. Keizer kan zijn wil niet
opleggen in territoriale vorstendommen
o Over het alg: HRR ≠ “effectief” keizerrijk, geen “echte” politieke entiteit
Heilig Roomse Rijk heeft meer weg van Franse koninkrijk (= meer
theorie, Franse koning is maar 1 territoriale vorst in het geheel van het
Franse koninkrijk, hij heeft geen echte macht in het koninkrijk) dan Engels
koninkrijk (= meer praktijk)
- Vanaf eind 15e / 16E E:
o Franse koning was erin geslaagd de territoriale vorsten te onderwerpen
Werd politieke entiteit
o NIET gelukt in HRR
(Nog sterker in late ME en NT): territoriale vorsten worden steeds
autonomer
o Keizerskroon toegekend aan de vorst van het Habsburgse Huis van Oostenrijk
Keizer werd verkozen
Politiek compromis
Formeel: Keurvorsten2 kiezen keizers (uit verschillende dynastieën,
adellijke families..)
Vanaf einde 15e E: Oostenrijkse Habsburgers telkens opnieuw verkozen
( Kleine uitzondering 18e E)
Het blijft electieve monarchie
MAAR de facto: dynastische successie tot de keizerskroon
- 17e / 18e E:
o Steeds grotere autonomie van territoria t.a.v. het rijk
o Terwijl territoria zich quasi soeverein gaan profileren, blijft het HRR bestaan
o Enkele keizerlijke instellingen blijven bestaan
1
In België zijn we pas sedert 1970 een complexe staatsstructuur, ervoor Franse traditie van
unitaire staat Duitsland heeft de unitaire staat nooit gekend
2
Keur = kiezen in oud NL
1
, o Enkele bindelementen op vlak van publiekrecht die het keizerrijk in stand
houden
o Auteurs: moeilijkheid om HRR te ordenen (in bijvoorbeeld democratie 3,
oligarchie, monarchie)
Ez een keizer: monarchie MAAR bijna geen macht
Az territoriale vorsten: oligarchie: wel veel macht maar niet volledig
soeverein
o = Juridisch “monster” = iets dat niet behoord tot de gevestigde
wetenschappelijke theorieën omdat het er haaks op staat
HRR: aspecten v monarchie & oligarchie maar behoort tot geen v beide
Vandaag: Wat is EU? Statenbond/ confederatie? Bondstaat/ federatie?
Past niet in juridische hokjes! = een constructie “sue generis”4
- Einde 18e E:
o Grote territoriale staat v Pruisen5 komen op als rivaal Oostenrijk: gaat niet
alleen over rivaliteit tussen beide MAAR ook over andere staatskundige
modellen voor Duitse Eenheid
o Strijd leiderschap: traditionele leiderschap Oostenrijk uitgedaagd dr Pruisen
o Vooral na 19e E: volle confrontatie
- 1806: einde HRR
o Napoleon (heeft zichzelf ondertussen als keizer uitgeroepen) heeft groot
Westelijk deel HRR geannexeerd
HRR wordt opgegeven onder druk Napoleon
Er is geen keizer meer van HRR (keizerrijk bestaat niet meer)
MAAR hoofd Oostenrijke Habsburgers is een territoriale vorst en blijft keizer
van zijn eigen belangrijke territoria (niet zelfde keizertitel van HRR)
KAART: HRR ca 1789:
- Juridisch soms problematisch omdat de codes niet op elke kaart dezelfde betekenis
hebben
- Grenslijn (rode lijn rond HRR) Wat voor een grens is dat?
o Staatsgrens of andere betekenis?
o Alles bi Rode lijn = soevereine (complexe) staat, uiting soevereiniteit HRR
- Aantal territoria fel gekleurd
o Hier: dé territoria in HRR: niet volledig soeverein, deel v HRR: quasi-soeverein
Zeer grote mate v zelfbestuur
Grote verbrokkeling zorgt voor zwakke samenhang
o Oranje: behoort tot gebieden Oostenrijkse Habsburgers
Oostenrijkse Habsburgers = grootste Oostenrijkse blok
o Blauw: 2e grote blok = Pruisen
Pruisen bi HRR (onder Pruisische koning)
Echte Pruisen gaat nog door op kaart: w machtig
3
Bestaan op dat moment bijna niet
4
Eigensoortige constructie: past niet in een van de vaste juridische hokjes
5
Historisch Pruisen ligt eigenlijk buiten Duitse Rijk
2
, - Keizer (hoofd Habsburgse Huis) heeft ook nog Hongarije…, niet enkel deel HRR
- Zowel Oostenrijke als Pruisische vorst hebben zowel gebieden binnen als buiten HRR
Grote rivaliteit
b. 1806 – 1871: zoektocht naar Duitse eenheid
Groot deel geschiedenis 19e E: zoektocht v Duitsers naar een politieke eenheid
Franse keizer (Napoleon) verdwijnt MAAR D ziet dat Frankrijk nationale eenheid w
Politieke verbrokkeling na 1806 blijft bestaan
- 19E -eeuwse context van nationalisme en model van de ‘absolute’ nationale-staat
Op welke manier en volgens welk model gaan we de Duitse Nationale eenheid tot stand
brengen?
Grote rivaliteit Oostenrijk – Pruisen blijft bestaan
o Pruisen = versterkt uit Revolutionaire Napoleontische geschiedenis
o Oostenrijk ziet zichzelf als een complexe, multiculturele, multinationale staat
(past niet goed in denkbeelden in 19e E)
Gaat men rivalen samen kunnen brengen in Nationale Duitse eenheid?
o Moeilijk vanwege rivaliteit
o DUS onder Pruisisch leiderschap zonder Oostenrijk
o Pruisische eenheid met uitsluiting Oostenrijk = “Klein-Duitsland”
Het gaat ook over ander staatsmodel
o Oostenrijks model: complexe staat waar onderdelen een grote autonomie
hadden (meer los verband)
o Pruisisch model: veel strakker, onderdelen minder autonomie
- Congres van Wenen: probeert zeker stabiliteit in EU te krijgen
o Factor destabilisering in EU was Frankrijk6 (FR was grote agressor)
o Stabiliteit EU inperking macht Frankrijk
o Ironie: na WOII: vooral Duitse militarisme & agressieve politiek in toom
houden
o Men gaat kaart Duitsland hertekenen (geostrategisch opzet)
Verbrokkeling tegengaan
Territoria middelgrote staten die zich beter kunnen verweren tegen
Franse agressie
o Ook buiten Duitsland: Congres v Wenen creatie v Republiek der Verenigde
Provinciën OOK sterkere middelgrote staten om weerstand te bieden aan
Franse expansie
o Vorming v middelgrote Duitse staten maakt deel uit van EU-politiek maar ook
v binnenlandse Duitse politiek:
6
Oorlogen Lodewijk XIV, streven naar hegemonie met Franse revolutie in 18e E, Napoleon…
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ca1234. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,39. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 80364 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen