Geschiedenis van het publiekrecht: Thema 4- De criminele ordonnanties (1570)
- Instructies aan de cipiers
- Ordonnantie op de stijl
- Ordonnantie op de criminele justitie
De bronnen van het strafrecht in de Zuidelijke Nederlanden / België
Zuidelijke Nederlanden = Spaanse Habsburgse Nederlanden (+- huidige België)
Oud recht (Tot Franse Tijd, einde 18e E)
Tot de Fransen binnenvallen en alles aanpassen
- Gewoontes en praktijken
o Lokaal: iedere stad, gemeente heeft eigen gewoonterecht
o Ongeschreven
o Stamt v ME af
o Belangrijkste bron !!
- Wetgeving
o Lokaal (minder voor landelijke gebieden): steden
o Per vorstendom/ provincie1 (B.V.: Vlaanderen, Graafschap Namen…)
Is nog niet heel veel
- Rechtspraak
o Of je van rechtspraak kan spreken Dubieus
In het oude recht: nog niet de elementen voor rechtsspraak zoals wij ze
vandaag hebben. Twee elementen nodig:
Materiële element: rechterlijke beslissingen moeten toegankelijk/
beschikbaar zijn
Nu vonnissen... online in boeken: niet in Oude recht: Pas vanaf 19e E
Intellectueel element: Als je tekst hebt dan leer je dat als
rechtenstudent analyseren. Je leert kijken naar “welk principe er via
uitspraken wordt vastgelegd”.
Via motivering (juridisch beginsel waarop het vonnis steunt)
In oude recht werd het NOOIT gemotiveerd
o DUS: in het oude recht: vonnissen worden niet gepubliceerd en gemotiveerd
1
Vanaf dat Nederlanders via Bourgondiërs in een personele unie terechtkomen
, Noch een materieel noch een intellectueel element
o Wel: rechtspraakverzamelingen: gaat over rechtsleer (niet rechtsspraak!)
Over auteurs (vaak uit praktijk: advocaten, rechters) die
aantekeningen/ commentaren maken over rechtspraken en vonnissen
Gepubliceerde samenbundelingen van deze commentaren
Belangrijk rechtsgenre in Nieuwe Tijd!
Zo zie je hoe andere rechtsbronnen in praktijk worden toegepast
(door de bril vd auteurs)
- Rechtsleer
o Commentaren op:
Canoniek recht
Romeins recht
Rechtspraken (Rechtspraakverzamelingen)
Gewoontes, wetgevingen
o Inheems (van de eigen streek) of geleerd (canoniek/ romeins)
- Geleerd recht
o Romeins en Canoniek recht
Niet alleen rechtsleer over deze systemen
MAAR basis van dit recht = verzameling teksten, kerkelijk recht ME…
Bonte verscheidenheid aan rechtsbronnen!
Elk van die rechtsbronnen is OOK relevant voor het Oude strafrecht
Franse / Nederlandse Tijd, België :
- Codificatie (vanaf Franse Revolutie):
o 1e wetboeken
o Strafwetboeken (ook in andere gebieden: burgerlijk wetboek)
o Vanaf Franse Revolutie
Intermediair recht: 1791
Strafwetboek v Napoléon: Code Pénal 1810
Belgisch strafwetboek 1867 (vervanging CP)
Ook boeken over strafprocesrecht
- Bijzondere wetten
o Nationale wetgeving w veel meer van belang
o Op gebied v strafrecht: steeds meer bijzondere wetten (soms specifiek over
strafrecht, soms gewone die strafbepalingen bevatten)
- Rechtspraak
o Vonnissen
o Vanaf Verlichting: beginsel legaliteitsbeginsel
= er kan geen misdrijf bestaan, er kan geen straf uitgesproken worden dan
krachtens de wet
, = Alleen handelingen die door de wet als strafbaar worden gesteld zijn een
misdrijf, een misdrijf moet beantwoorden aan een vooraf bepaalde wetgeving
in het strafwetboek
Je kan nooit een straf uitspreken tenzij die straf ook voor een bepaald
misdrijf in de wet is voorzien
- Rechtsleer
- 20e Eeuw: internationaal strafrecht
o We hebben ondertussen ook een internationaal strafrechtelijk hof
= grote stap vooruit in internationaal recht
o Veronderstelt dat staten zich zouden onderwerpen aan een supranationaal
justitiehof (op strafrechtelijk gebied)
16e Eeuw: overgangsperiode (wanneer de ordonnanties zijn ontstaan)
- Gewoonte die vanuit de ME veruit de belangrijkste rechtsbron was, is aan een
teruggang toe
o Verliest dynamiek, hernieuwt zich nauwelijks
o Overheid is toe aan het officieel uittekenen en uitvaardigen van een deel van
de gewoontes
= Homologatie van de gewoontes
o Eens een gewoonte op schrift is gesteld, staat deze vast (kan niet meer
veranderen)
- Wetgeving begint stilaan aan een vlucht. De vorstelijke macht (die meer en effectief
wordt) zal van de wetgeving gebruik maken om de eigen politiek te voeren
o De opkomst / ontwikkeling / vooruitgang vd wetgeving is een weerspiegeling
vd groeiende vorstelijke macht (verschilt per territoria in EU)
In Zuidelijke Nederlanden in Ancien Régime:
- Er heerst een relatief sterk gewoonterechtelijk particularisme
(Mensen zijn heel gehecht aan eigen lokaal, regionaal, gewoonterecht)
- Om politieke redenen zijn ze minder geïnteresseerd om de wetgeving te gebruiken
als instrument van vorstelijke politiek (Keizer zit in Oostenrijk)
o In vgl met Frankrijk: wetgeving bij ons is van minder belang
o Gewoonte blijft dus belangrijke rol spelen in het AR
Vergelijking
- In Frankrijk:
o Er is lokaal / regionaal strafrecht
MAAR de koning (die exclusieve soeverein w: Lodewijk XIV) zal een zekere
graad van uniformisering v heel Frankrijk van het strafrecht nastreven met
“Ordonnance criminelle” (1670)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ca1234. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.
