Neuro-anatomie – K. D’herde
HOOFDSTUK 1: INLEIDING EN ONTWIKKELING VH CZS
INLEIDING
ONDERVERDELING VH CZS
1. Ruggenmerg: in canalis vertebralis (= ruggenmergkanaal)
2. Hersenen: in schedel
o Cerebrum (= grote hersenen)
o Cerebellum (= kleine hersenen)
o Hersenstam
ORGANISATIE CZS
Communicatie tussen neuronen en verschillende onderdelen
1. Orthosympatisch: stress-situaties (fight & flight)
2. Parasympatisch: relaxatie
3. Enterisch: secretie & peristaltiek
STRUCTUREN VH CZS
Neuronen: zenuwcellen
- Axonen = uitlopers die info uit cel leiden
- Dendrieten = ontvangen info van andere cellen via synapsen
a) Sensibele neuron: ontvangen directe stimuli vanuit receptoren
b) Motorische neuron: eindigt direct in spieren of klieren
c) Interneuronen: verbinden andere neuronen met elkaar
Gliacellen: steuncellen, kunnen myelineschede vormen als spiraal rond axon
- Doet prikkel sneller geleiden
Grijze stof
- = zenuwcellichamen en dendrieten
- Roos-grijs door grote bloedtoevoer
- Aan opp van cellen cerebrum en cerebellum à cortex
- In centrum ruggenmerg
Witte stof
- = axonen met myelineschede
- Aan buitenzijde ruggenmerg
- Myeline (= vettige witte substantie)
CZS w omgeven door 3 meningen (hersenvliezen)
- Erin en errond zit liquor cerebrospinalis (= hersenvocht)
1
,EMBRYOLOGIE
RUGGENMERG
1. Primaire neurulatie: CZS ontstaat uit neurale plaat (< ectoderm)
o Randen sluiten na week 3 à neurale groeve
o Groeven komen samen à neurale buis en neuraal kanaal vormen
o Start uit nekstreek en dan naar rostraal (boven) en caudaal (onder)
2. Secundaire neurulatie: differentiatie v caudale deel vh ruggenmerg (onder S2)
o Uitgaande van gastrulatie mesoderm van caudale eminentie
o Neuroporus anterior sluit op dag 24
o Neuroporus posterior sluit op dag 26 à prim neurale buis dicht op week 4
o Duurt tot week 8
à Solide weefselmassa w gekanaliseerd en komt in continuïteit met prim
neurale buis
Tijdens ontw groeit ruggenmerg trager dan wervelzuil
- Caudale deel van ruggenmerg gaat niet verder dan L1/L2
Sommige cellen aan bovenzijde vd neurale plooien scheiden zich af vd buis
- Ontstaan van spinale en autonome ganglioncellen
- Ontstaan van Schwanncellen vd perifere zenuwen
HERSENEN
< Craniale deel van neurale buis
- Eerst 3 blaasjes, uiteindelijk 5 blaasjes
- Ontwikkeling van rostraal naar caudaal
1. Uit prosencephalon
o Telencephalon
o Diencephalon
2. Uit mesencephalon
o Mesencephalon
3. Uit rhombencephalon
o Metencephalon
o Myelencephalon
Stadium van 5 hersenblaasjes: pas na week 6
à Gepaard met optreden van eerst 2 en later 3 flexuren
- Cervicale flexuur: tss myelencephalon & medulla spinalis
- Cephale flexuur: tss mesencephalon & metencephalon
- Pontiene flexuur: tss metencephalon & myelencephalon
2
,Thv telencephalon:
1. hemisferen van de grote hersenen
o Neuraal kanaal zet uit à vorming laterale ventrikels
o Holtes gevuld met vocht
o Cerebellum bedekt 4e ventrikel volledig langs dorsaal
2. Cerebrale hemisferen
o Mitose in randen van ventrikels
o Dochtercellen migreren naar opp grote hersenen à cortex (schors)
Vanaf week 14:
- Lobi/kwabben w zichtbaar
- Insula blijft achter in groei à zit diep tov opercula (erover hangende
hersenkwabdelen)
- Ontstaan van diepe kernen (grijze stof langs ventrikels in cerebrum)
- Eerst zitten neuronen dicht bij elkaar
- Door vorming axonen, dendrieten, synapsen
o Neuronen verder uit elkaar
o Cerebrale cortex verliest gladde aspect
- Vorming v kronkels (gyri) en groeven (sulci) à opp cortex x 12
- Myelinisatie na vorming vd witte stof, tot 30j
- Vorming van meer synapsen door ontw en leren
STOORNISSEN IN ONTWIKKELING VAN CZS
1. Dysraphisme (= structurele afwijkingen in sluiting van neurale buis)
o defect in sluiting vd neurale buis
o rashischisis = neurale groeven kunnen niet differentiëren, invagineren
of loskomen vh ectoderm
2. Stoornis in celmigratie à gestoorde vorming van cortex
3. Stofwisselingsstoornissen à opstapeling toxische metabolieten thv hersenen
NEURALE BUISDEFECTEN (NEURAL TUBE DEFECTS)
- Meestal thv rostrale of caudale uiteinde van oorspronkelijke neurale buis
- Door inductie: defect in sluiting neurale buis gaat gepaard met onvolledig
sluiten vd gepaarde botstructuur (bifidum)
Oorzaken:
o Erfelijke factoren
o Tekort aan foliumzuur in de voeding tijdens zwangerschap
o Teratogenen vb anti-epileptica
3
, DEFECT IN SLUITING:
1. Cranium bifidum: onvolledige sluiting thv neuroporus anterior (onvolledig
sluiten v schedel)
à Gepaard met encefalocele (= herniatie intercraniële inhoud)
a. Meningocele: herniatie vd meningen
b. Meningo-encefalocele: meningen + hersenweefsel
c. Meningo-hydro-encefalocele: meningen + hersenweefsel + ventriculair
systeem
2. Spina bifidum: onvolledige sluiting thv ruggenmerg
à Niet-vergroeing van arcus posterior van 1 of meerdere wervels (2 processi
spinosi per segment)
a. Spina bifida occulta: zonder herniatie
§ Vaak toevallige vondst
§ Meestal geen symptomen
§ Extreme haargroei
b. Spina bifida aperta: met herniatie
§ Meningocele: meningen + cerebrospinaal vocht
§ Meningomyelocele: meningen + cerebrospinaal vocht +
zenuwweefsel
§ Delen van ruggenmerg die sfincters bezenuwen zijn niet
ontwikkeld
§ Verlamming OL + incontinentie
DEFECT IN DIFFERENTIATIE:
1. Anencefalie: defect thv craniale neurale buis
= Geen ontw van hersenhemisferen, hersenvliezen en schedelkap
o Rudimentaire hersenstam is aanwezig
o Meestal gepaard met spontane abortus, zo niet: neonatale dood
2. Myeloschisis: defect thv medulla spinalis
= Rachischisis
o Niet altijd fataal, wel zeer ernstige klinische problemen
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper florencevanparys. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.