Mediacultuur 2020 (semester 1)
Deel 1: productie, ideologie & ongelijkheid
Evaluatie
Schriftelijk over literatuur/collegestof
3 open vragen (50%)
o Kennisvraag (theorie reconstrueren)
o Evaluatievraag (A B wat is jouw positie hierin?)
o Toepassingsvraag (theorie gegeven, geef verschijnsel in onze tijd waarop we deze kunnen toepassen! voorbeelden opschrijven in
lectures!!)
10 meerkeuze (50%) kennis inhoud nodig
Introductie mediacultuur
Wat is cultuur?
brede sociologische betekenis
Mens Itt. andere dieren cultuur-scheppend wezen (instinct steeds meer verdreven)
Functie cultuur: orde scheppen, betekenis ad chaotische/betekenisloze wereld ( anomie
Durkheim)
Cultuur = gedeeld stelsel waarden, normen, symbolen, taal, en producten
“Man is an animal suspended in webs of significance he himself has spun, I take
culture to be those webs” – Max Weber
Wij zijn onze cultuur
=/= per tijd, plaats & variatie per groep
o Plaats culture shock (ene cultuur gewoon, bezoekt plaats met andere cultuur
shockerend)
o Groep muziekstijlen maken verschillen
Cultuur = sociale constructie (wij maken + het maakt ons bevrijdt & beperkt)
o Dubbele betekenis
Cultuur = bron sociaal handelen
Cultuursociologie: bestudeert gedeelde culturele betekenissen & gevolgen voor handelen
o Meest brede betekenis
Hoogcultuur
Aristocratie, elite, kunst & geïnstitutionaliseerde smaak
Vindt ze terug in boeken, onderwijs & musea
Volkscultuur
Gewone volk, arbeiders
Folklore & niet-geïnstitutionaliseerde smaak
o Huilende zigeunerkind
o Tuinkabouters
Spanning hoogcultuur laagcultuur
beschavingsoffensief – N. Elias 15e E
, o Volk gaat hoge klasse imiteren
Culturele elite volk
Elitaire waarden, normen & gebruiken
19e E: Kunst
Pierre Bourdieu: cultureel kapitaal & smaak
Nieuw beschavingsoffensief?
Volkscultuur “mediacultuur”
20e E: opkomst & verspreiding massa media – radio, film, tv, games
20e E: opkomst & verspreiding massaconsumentisme – producten, reclame, kenmerken
Mediatisering cultuur
Culturalisering media
Wat is mediacultuur?
Sinds opkomst “mediacultuur” (aangeduid als “massacultuur”) morele kritiek
Cultuurpessimisme – einde hoogcultuur, authentieke kunst & beschaving
o “standaardisering” (Benjamin)
o “commodificatie” (Adorno)
Cultuur = produceerbaar
o “infantilisering” (Postman)
o “vervreemding” (Baudrillard)
Cultuur & media met elkaar verknoopt niet normatief over zijn (einde beschaving?),
onderzoeken!
Moreel standpunt academici verbonden met sociaal-culturele positie (elite), n-pol. positie
o Niet direct te voorspellen adhv pol. positie
Horkheimer & Adorno: opvoeden met kunst, niet massamedia (links –
progressief)
Scruton & Postman: rechts spectrum (conservatief)
Bestudering mediacultuur
=/= in benadering andere theor. vakken BA2 (persuas. comm. & media-effecten)
Effectstudies vs. cultuurstudies
,Aspecten mediacultuur
Analytisch onderscheid
Mediacultuur 3 luiken
1. Productie, ideologie, ongelijkheid
o Mediacultuur geprod. in bedrijven als Walt Disney
o Kritisch perspectief: mainstream reproduceert bestaande ideologieën
o Ongelijkheid (zie genderverhoudingen)
2. Tekst, genre & cult. betekenis
o Roman weerspiegelt & beïnvloedt cultuur
Uncle Tom’s Cabin slavernij kritiek! invloed Civil War
3. Consumptie, identiteit & gemeenschap
o Identiteit: traditie individueel project
o Rol mediacultuur
o M.n. muziekcons., mode, via TV e.a.
o Identif. Met “celebs” als significante ander
Mediacultuur & morele paniek
Angst voor media-effect op jongeren/sociale orde/culturele waarden
Furedi (2016)
Elite Engeland (18e E) morele paniek over massaal lezen
“bibliophobia” & “reading addiction”
“the fear that ‘you become what you read’ was constantly voiced by cult. & pol. elites”
Elite maakt zich zorgen om consumptie jongeren
o Worden ze wat ze lezen?
Sociologisch verschijnsel
o Mediacultuur is een bedreiging voor onze SL
“often, it is not the content of a story but the media themselves & their supposed morally toxic effect
on people & society that is identified as a threat to the prevailing system of values”
Media zelf ook van invloed!
Vgl. McLuhan (comwetenschappelijke auteur)
1774 – Goethe (Die Leiden des Jungen Werthers)
Jonge man verlaten door vrouw zelfmoord
Romantiek rond zelfmoord?
o Aantal zelfmoorden rond deze publicatie immitatiegedrag
Strips ’50 (filmfragment) zondebok
Vgl. horror in de ‘80s (“The Driller Killer etc.)
Rock music & games Columbine Shootings 20/04/1999
DOOM & Marilyn Manson aanleiding?
, Onderscheid werkelijkheid – fictie?
Maatschappelijk debat
GTA link in slides
Het is niet aantoonbaar (geweld door games) [ene kant]
Verbieden vernietigt SL [andere kant]
Zijn games gevaarlijk?
Wet. basis morele paniek?
“causaliteit” vs. “correlatie” games & agressie
« monocausale » verklaring complex samenspel variabelen
Lab studies : agressie nog niet meteen geweld (« catharsis hypothese”)
Morele paniek over mediacultuur: terugkerend verschijnsel…
Vanuit sociologisch perspectief
o Theorie Stanley Cohen (1972) (Mods & Rockers 1960s)
o Durkheimiaanse paradox: bevestiging eigen waarden & normen door focus op
“deviant out-group”
Durkheim schreef hier al over (demoniseren outsiders ME, Afrikaanse
stammen…)
o Opgeblazen in de media (niet incident, maar opgeblazen tot HET mtijlijk sociaal
probleem)
Verschillende stappen morele paniek
1) Concern (over incident)
a. Begin mtijlijk debat
2) Hostility (generalisatie sociaal probleem)
3) Consensus (moral entrepeneurs, bv. ouders, politici frontvorming)
a. stereotypering
4) Disproportionality (buitenproportioneel opblazen media « symbolization”)
5) Volatility (verwateren)
a. Wie praat nog over schrik strips?
!! kunnen toetsen zelf onderzoeken (bv. Vlaamse media zoeken naar morele paniek)
Waarom terugkerend verschijnel?
Breder cult.sociologisch perspectief
Nieuwe mediavormen & inhouden bedreigen 3 aspecten moderne cultuur
1) Dominante mediavomen (leescultuur)
2) Civilisatie (seks/geweld)
3) Elite cultuur (kunsten)
Bedreiging van de moderne mediacultuur?
“media panic”
Dominante mediavormen onder vuur
Socrates: klacht over schrift (“verdorven”, leidt tot “amnesia”)
o Plato: ironisch want schreef Socrates’ filosofie op
