Dit document is een samenvatting van het vak Interpreteren, onderzoeken en theorie vormen deel 2 gegeven door Prof. Joris Vlieghe. Het document bevat een duidelijke structuur met daarin de ppt's + lesnotities + volledige verwerking van de cursustekst. Ik behaalde met dit document een score van 13/2...
INTERPRETEREN, ONDERZOEKEN EN THEORIE VORMEN DEEL 2
INLEIDING
o Pedagogiek
= wetenschap van het pedagogisch handelen
= sterk cultuur gebonden
➔ Als je naar VK , Australië,… gaat is het heel moeilijk opleidingen en onderzoeksinstituten te vinden
die equivalent zijn aan de pedagogische wetenschappen, belangrijke breuklijn is die tussen de Engels
sprekende wereld en de continentale wereld. In het Engels vertaal je pedagogie niet als pedadogy.
Het bestaat in het Engels niet maar noemen het education studies. Er bestaat dus geen autonoom
discipline dat zich bezighoudt met opvoeden met eigen referenties,… enkel andere disciplines als
sociologie, psychologie,… die het samenraapsel ‘education studies’ vormen.
➔ ‘pedagogy’ verwijst naar didactiek = de kunde van het lesgeven, instructiekunde
o Pedagogie
= object van de wetenschap bv. planten en dieren = object van de natuur
= alle opvoedende handelingen
DRIE CENTRALE KWESTIES
o Wat maakt pedagogische wetenschappen tot wetenschap?
̶ Wat is het verschil tussen pedagogie en pedagogiek?
→ de pedagogiek probeert te achterhalen wat er in de pedagogie gaande is
̶ Is elke universitair geschoolde pedagoog een onderzoek(st)er?
→ je wordt in een universitaire opleiding zelf een wetenschapper, we kunnen zelf aan het einde
van de rit eigen pedagogisch onderzoek doen en ons een wetenschapper kunnen noemen
o Wat is eigen aan pedagogische wetenschappen?
̶ Opmerking: pedagogiek als een autonome wetenschappelijke discipline bestaat niet overal
(bv. in de Anglo Amerikaanse context bestaan enkel education studies: het fenomeen ‘education’
wordt dan benaderd vanuit andere disciplines)
o Wat is een geschikt paradigma om pedagogische wetenschappen te beoefenen?
- Behelst pedagogisch onderzoek noodzakelijkwijze interpretatie?
→ ja/nee, verschillende posities dit te bekijken
→ waarom stellen we ons deze vraag? (zie hieronder)
o De pedagogiek als een eigen en wetenschappelijk discipline
Charlotte T. 1
, HET PRIMAAT VAN BETEKENIS EN INTERPRETATIE
• De wetenschappelijkheid van een discipline wordt gewaarborgd door het gebruik van een aangepaste
methode, of ruimer door het paradigma dat wordt gehanteerd
• Traditioneel maakt men dan een tweedeling tussen
kwalitatief vs. kwantitatief onderzoek
interpreteren vs. meten
verstaan vs. verklaren
Kwalitatief Kwantitatief
= onderzoeksmethode die de werkelijkheid = onderzoeksmethode die de werkelijkheid
bestudeert door haar te interpreteren bestudeert door haar te meten
➔ Op zoek naar hoe de werkelijkheid ➔ Op zoek naar de distributie van variabelen +
wordt ervaren en betekenis krijgt verbanden tussen variabelen met het oog
op het formuleren van wetmatigheden
Voorbeeld: geschiedenis
Gaat erom te verstaan waarom een unieke
gebeurtenis zich heeft voorgedaan
o bv. afvragen wie smartphone uitvond,
meteen succes was, bij kinderen en/of
volwassen, verandering in communicatie
hierdoor, o.b.v. metingen concentratie
adrenaline in bloed meten bij gebruik
smartphone
➔ geïnteresseerd in het verklaren van
fenomenen o.b.v. het ontsluiten van
verbanden
o kinderen moeilijker concentreren OMDAT
gebruik smartphone impact heeft op
stress gerelateerde hormonen
Voorbeeld beide = sociologie
Interesse in hoe sociale klasse zich t.o.v. smartphone verhouden
o Kwalitatief
̶ Afvragen of hebben van vrienden via sociale media in hoog en laag sociaal milieu zelfde
manier ervaren wordt
o Kwantitatief
̶ Statisch in kaart brengen welke sociale media gebruikt worden + frequentie + correlatie
met sociale klasse bekijken
↓
pedagogiek = ook dubbel
o Kwalitatief
̶ Bv. belevingsonderzoek bij vluchtelingenkinderen
o Kwantitatief
̶ Bv. onderwijseffectiviteitsonderzoek
➔ Vroeger enkel kwalitatief, en men denkt dat het nu soms ook enkel kwalitatief kan onderzocht
worden MAAR kwantitatief onderzoek is niet meer weg te denken = dominant geworden
➔ Mixed method benaderingen
Charlotte T. 2
, ~ verstaan en verklaren
o Wilhem Dilthey
o Opdeling natuur- en menswetenschappen
~kwantitatief
o Natuurwetenschappen → ijzeren wetten (= oorzaak & gevolg & +/- 100% zekerheid)
o Menswetenschappen → aanduiden ruimere condities waar een fenomeen voorkomt
+ formuleren kan van voorkomen (= probabiliteit)
~alle pedagogisch onderzoek = interpretatief
o Voorverstaan - Gadamer → we kunnen maar aan het meten slaan nadat we begrepen hebben
dat zwangerschap een specifieke betekenis heeft voor de mensen die in een bijzondere context
leven bv. tienerzwangerschap kan sociale status hebben in een land
~ pedagogisch onderzoek lang kwalitatief
o Klopt niet helemaal → eind 19e eeuw = experimentele interesse in laboratoria
o Ontwikkeling nieuwe discipline (pedologie, exp pedagogiek) die bijdroegen tot evolutie PPW
• Voor sommige disciplines is de ‘keuze’ aan welke kant men staat zonneklaar (bv. geneeskunde vs.
geschiedenis), in andere gevallen is het gebruikelijk beide perspectieven te combineren (bv. sociologie). Voor
de pedagogische wetenschappen is dit echter niet zonder meer duidelijk.
• Volgens een opnieuw traditionele visie moeten de pedagogische wetenschappen (minstens ten dele)
kwalitatief en interpretatief zijn (i.h.b. volgens Smeyers & Smith, die zich baseren op het boek The Idea of a
Social Science van Peter Winch)
OPMERKING: klopt historisch niet (pedologie, experimentele pedagogiek)
→ opvoeding moet je van binnenuit begrijpen
• De vraag is echter of deze visie niet achterhaald is en of ze wel wenselijk is. Vandaar dat we in deze cursus
ook aandacht besteden aan de socio-materiële wende (een benadering die gaat voorbij het primaat van de
betekenisgeving)
→ vroeger werden kinderen heel extreem experimenteel ‘gebruikt’
Charlotte T. 3
, INHOUD EN OPBOUW VAN DE CURSUS
Peter Winch – ‘The Idea of a Social Science’
1) Er is geen pedagogisch onderzoek mogelijk zonder interpretatie
2) Socio-material turn (≠ kwalitatief, ≠kwantitatief) → voorbij primaat betekenisgeving & ervaring zoals in
kwalitatieve benaderingswijze
3) Keuze werkwoorden i.p.v. substantieven (bv. interpreteren – interpretatie)
→ mensen DOEN iets, gaat om bundeling van activiteiten + stappen die men zet + wijze waarop
→ HOUDING t.o.v. werkelijkheid van opvoeden en onderwijzen = vertrekpunt
→ ‘The Craftsman’: weinig verschil tussen bv. schoenmaker en laborant WANT beide volstrekte
toewijding aan zaak, respect eigenheid, gerichtheid op perfectie, zichzelf wegcijferen als individueel
persoon
→ ‘Skill’ or ‘Craft’
Keuze voor werkwoorden i.p.v. substantieven: wetenschapsbeoefening behelst een geheel van concrete activiteiten
die een bepaalde houding van de onderzoeker vereisen (een ‘craft’ in termen van Richard Sennetts boek over The
craftsman)
DEEL I: De traditionele visie: het interpretatieve paradigma binnen de pedagogische wetenschappen (PW)
- achtergronden: medicalisering van de PW; ‘bifurcation of nature’
- noodzaak van interpretatie binnen de PW (Peter Winch)
- toepassingen (o.m. kritiek op neuro-educatief onderzoek)
↔ meer positieve benadering van neurowetenschap (boek van Catherine Malabou):
practicum I
DEEL II: Voorbij de traditionele visie: wat betekent het PW te beoefenen zonder te vertrekken van het primaat van de
interpretatie (Bruno Latour: relationele benadering; actor-netwerk theorie)
+ Film als pedagogisch onderzoeksinstrument
DEEL III: onderzoeken en theorievormen
- hoe gepast te reageren op het failliet van universaliteits- en objectiviteitsaanspraken?
- het ethos van de onderzoeker
- de betekenis van schrijven en denken (Cf. practicum II)
Charlotte T. 4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper CharlotteT. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €15,39. Je zit daarna nergens aan vast.
