1. Groepen en teams
<-> Menigte
= Supporters, festivalgangers, alle personen met een beperking etc. = losse verzameling
-> Zelfde moment en plaats, verschillend doel dus geen eenheid
vb ene gaat naar een festival voor de muziek, de andere voor de sfeer
1. Wat is een groep?
Vb Studentenclub, klas, vakgroep op school, hooligans, betogers etc.
Een groep is een verzameling mensen
▪ Die een gezamenlijk doel willen bereiken
-> Geheel is meer dan de som van de individuen; niet elke verzameling is een groep!
▪ Die afhankelijk zijn van elkaar
▪ Die directe contacten met elkaar onderhouden; interacties
▪ Die uit 2 of meer personen bestaat en die zichzelf zien als lid van een groep; sociale eenheid
▪ Die elkaar wederzijds beïnvloeden
2. Wat is een begeleidingsgroep of cliëntengroep?
Een groep cliënten die je begeleidt, niet enkel een leefgroep maar veel ruimer vb ook klasgroep
-> Leefgroep in residentiële voorziening, groep dagbesteding, internaat, asielzoekers in centrum
3. Wat is een team; elementen/kenmerken van een team
(Vroegere definitie te weinig rekening met feit dat team altijd functioneert binnen organisatie/geheel)
Nu een nieuwe definitie: 2 of meer leden die in onderlinge afhnakelijkheid en door onderling overleg de uit te voeren taken
verdelen en coördineren, met het oog op, of in functie van gezamenlijk doel binnen een breder organisatorisch verband.
▪ 2 of meer leden: curvilineaire relatie tss grootte en innovatie
▪ Heeft een taak te vervullen, zijn taakafhankelijk van elkaar. (vb 24/24u begeleiding aan cliënt)
▪ Hebben een gezamenlijk doel
-> Ligt niet in team zelf. Samenwerking is geen doel maar middel om extern doel te bereiken die bij cliënt zelf
moet liggen. (vb welzijn van cliënt als doelstelling)
▪ Te situeren binnen een breder verband, functioneert binnen visie en missie organisatie.
-> Als je je lostrekt: vluchtmisdrijf en jezelf buiten spel.
-> Doelen afstemmen op gezicht van de organisatie
-> Organisatie moet ook open staan voor eigenheid van elk team. (niet zomaar iets opleggen)
= Wederzijdse beïnvloeding
▪ Hebben gemeenschappelijke waarden/normen: zorgen voor gelijkheid in opvattingen & gedrag
4. Wat is groepsdynamica?
= Wetenschappelijk onderzoek domein dat zich richt op vermeerderen inzicht in functioneren van
groepen. Men kijkt naar:
- Gedrag van groepsleden binnen groepen
- De ontwikkeling van groepen
- Interacties tss groepsleden, andere groepen en organisaties
- Structuur en hiërarchie van de groepen
1
,Als je een groep cliënten begeleidt zijn er 3 actoren die elkaar constant beïnvloeden;
- De groep zelf, je cliënten; wie? Leeftijd? Mogelijkheden? Ondersteuningsnood? Normen?
- Je team: met verschillende rollen, ervaring en persoonlijkheden, stijl van communiceren
- Jezelf; met je kennis, vaardigheden, waarden en normen
Remmerswaal (2006) stelt dat groepen steeds op 2 niveaus functioneren; taakniveau en sociaal-
emotioneel niveau
▪ Taakniveau: de inhoud, de activiteiten, wijze waarop werking organiseer, grootte groep
▪ Sociaal-emotioneel niveau: de verbondenheid tussen de groepsleden.
Als begeleider moet je zicht hebben op:
▪ Het relationeel niveau: verbondenheid, subgroepen of kliekjes, uiten van gevoelens.
= Wijze waarop men met elkaar omgaat tijdens het groepsgebeuren
▪ Het structureel niveau: organiseren van de werking
= grootte van de groep, de ruimte en materiaal, dagstructuur, activiteiten etc.
-> Hoe beïnvloeden deze structuren de groep en hoe doelgericht werking organiseren
Kennismaking heeft twee doelen:
▪ Een band creëren tussen de studenten zodat ze later in de lessen vlotter kunnen samenwerken
▪ en in de tweede plaats hen inzicht geven in methodiekendie je kan gebruiken als je groepen begeleidt
waar de groepsleden nieuw zijn voor elkaar
2
, 2. Groepsontwikkeling volgens Tuckman (Zie tekeningen op panopto leerpad)
Tuckman: hij stelt dat groepen zich in elke fase met
andere thema’s bezighouden en dat dit het gedrag van de
groep beïnvloed
+ elk stadium heeft een licht verschillend doel voor de
groep.
1. Fase 1: forming = vormen van de groep
1.1 Inhoud
- Leden kennen elkaar nog niet: losse figuren
- Onwennig, angst, onzekerheid: afwachtend en aarzelend een groep willen vormen
- Veel aandacht naar leider: er is nog geen onderlinge verbondenheid. Hij neemt zijn rol in als enige
- Elkaar aftasten of uitproberen: hoe kan ik bij de groep horen en toch mezelf blijven
- Wat is de opdracht? Wat is ons doel? Wat heb ik aan die groep?
Fase 1 voltooid als leden zichzelf zien als onderdeel van de groep.
1.2 Tips om te begeleiden
- Persoonlijk onthaal&kennismaking: laag risicovolle vragen (pas daarna persoonlijke zaken, mening,..)
- Laagdrempelige activiteiten zonder blootstelling of beoordeling
- Stimuleer het zoeken naar overeenkomsten (+verschillende meningen bespreekbaar maken)
- Opdrachten in subgroepen: zo heeft iedereen bijdrage + bevordering contactname
- Biedt duidelijke info over regels, afspraken, gewoontes en verwachtingen + toon zelf gedrag
2. Fase 2: storming = de eerste ‘gevechten’
2.1 Inhoud
- Rollen worden duidelijk gemaakt: iedereen eist een rol
- Er zijn irritaties en conflicten (vooral rond de rolverdeling)
- Grenzen uittesten: onuitgesproken normen en waarden
- Zich verzetten tegen invloed van de groep: wel bang om eruit te vallen
- Men komt op voor zijn eigen belangen: nog geen samenwerking of groep
- Het ‘ik’-gevoel is sterker dan ‘wij’-gevoel: leidt tot meningsverschillen
- Coalitievorming om opvattingen en belangen te verdedigen
- Opdoemen van conflicten tss personen en coalities.
Fase 2 voltooid als er een (in)-formele hiërarchie bestaat.
3
