Uitgebreide samenvatting van de tweede historische context: Duitsland in Europa. 4/5 Havo.
+ Alle filmpjes van JortGeschiedenis over de context samengevat.
2.1 Duitsland, van de Eerste naar de Tweede Wereldoorlog.
Wat leidde tot de opkomst van het nationaalsocialisme en welke gevolgen had
dit voor Duitsland en Europa (1918 – 1945)?
Het einde van de Eerste Wereldoorlog.
Op 11 november, 1918 werd door leden van de sociaaldemocratische regering van
Duitsland de wapenstilstand getekend. Keizer Wilhelm II vlucht naar Nederland. De
nieuwe regering verhuist naar Weimar.
Wat ging hieraan vooraf?
Duitsland was niet in staat om met een laatste veldslag het geallieerde
westfront te breken (kwam door Amerikaanse soldaten en wapens).
De generaals wilden geen wapenstilstand sluiten, omdat dit de eer van het
leger zou aantasten.
De realisatie dat Duitsland aan het verliezen was, kwam voor de
parlementsleden en het volk als een schok (censuur/propaganda).
Gevolgen voor het volk:
Veel gezinnen hadden leden verloren aan het front.
Er was veel honger en een tekort aan allerlei producten.
Soldaten keerden verbitterd terug en werden vaak werkloos en/of dakloos.
Gevolgen voor de politiek:
Duitsland was enorm verdeeld en extremistische groeperingen (zowel links
als rechts) wilden de regering ten val brengen.
- VB: Spartakisten (communisten), die in Duitsland een revolutie wilde
beginnen naar voorbeeld in Rusland.
- Rechtse groeperingen (conservatieven/officieren) willen terug naar een
keizerrijk.
Tot in de zomer van 1919 woedde er een burgeroorlog tussen de linkse en
rechtse groepen.
,Er werden nieuwe verkiezingen voor het parlement gehouden, resultaat:
SPD (de sociaaldemocraten), Centrum (de katholieken) en DDP (de liberalen)
vormen een regering.
Er kwam een nieuwe grondwet, die uitging van 3 principes:
Parlementaire democratie.
Gelijkheid van iedereen voor de wet.
Gegarandeerde rechten en vrijheden voor iedere burger.
Hoe werd Duitsland nu bestuurd?
Het parlement (de Rijksdag) heeft de wetgevende macht.
De regering, bestaande uit een aantal ministers en de rijkskanselier, heeft de
uitvoerende macht. De regering moest verantwoording afleggen aan de
Rijksdag.
De Rijkspresident werd door het volk gekozen en macht regeringen
benoemen en ontslaan. Hij mocht ook de noodtoestand uitroepen.
Het verdrag van Versailles (het dictaat van Versailles)
Duitsland had als enige schuld aan het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog =
schuldclausule.
Leger niet groter dan 100.000 militairen, geen luchtmacht, geen vloot.
Rijnland gedemilitariseerd.
Schadevergoeding betalen aan Frankrijk, Engeland en België (132 miljard
goudmark).
De dolkstootlegende als gevolg van het Verdrag van Versailles.
De Duitse nederlaag was onvermijdelijk geworden nadat het Duitse leger door de
eigen politici in de steek was gelaten. Het leger kreeg van achteren een dolkstoot in
de rug.
Dit idee werd als propaganda gebruikt door verschillende groeperingen om aan te
tonen dat bepaalde mensen (zoals de kapitalisten/communisten/joden) de oorzaak
waren van alle problemen.
,De Weimar Republiek
De eerste economische crisis.
Het nakomen van de financiële afspraken van het Verdrag van Versailles was
onmogelijk.
In 1923 kon Duitsland niet genoeg betalen.
Frankrijk bezetten als straf het Ruhrgebied.
Duitse regering roept op tot staking en arbeiders deden dit massaal.
Duitsland drukt extra geld om de lonen van de stakende arbeiders te blijven
betalen.
Hyperinflatie.
Om de hyperinflatie te bestrijden werd een nieuwe munt + het Dawesplan ingevoerd:
De Verenigde Staten leende geld uit aan Duitsland.
↓
De Duitse economie groeide.
↓
Duitsland kon herstelbetalingen aan Frankrijk en Groot-Brittannië overmaken.
↓
Frankrijk en Groot-Brittannië betaalden hun oorlogsschulden aan de Verenigde
Staten.
Gevolgen:
De Duitse economie herstelde.
De werkloosheid daalde.
De lonen stegen.
De verhouding met het buitenland verbeterde (Verdrag van Locarno).
De tweede economische crisis.
1. Er was sprake van overproductie in de landbouw en in de industrie, waardoor
er niet-verkochte voorraden ontstonden.
2. Veel fabrikanten en boeren hadden schulden.
3. Er was op grote schaal gespeculeerd in de aandelenhandel (voor een groot
deel ook met geleend geld).
In 1929 barstte de economische bom: beurskrach op Wallstreet.
, Gevolgen in de Verenigde Staten en later ook in verschillende landen:
Faillissementen van bedrijven en banken.
Werkloosheid.
Dakloosheid.
Duitsland was erg afhankelijk van Amerikaanse leningen (Dawesplan) → hadden
tussen 1924 – 1929 onvoldoende reserves opgebouwd en moesten nu versneld de
leningen terugbetalen → waren ze niet toe in staat.
Adolf Hitler
Fascisme, kenmerken:
Eenheid van natie: individuele belangen zijn ondergeschikt aan die van het
land.
Verheerlijking van geweld en militarisme.
Intuïtie is belangrijker dan verstand.
Leidersbeginsel: er is een natuurlijke ongelijkheid tussen mensen, degene die
boven jou staat, moet je blindelings volgen.
Nationaalsocialisme = fascisme + rassenleer.
NSDAP ging uit van het idee dat er superieure rassen zijn (Ariërs) en
inferieure rassen (Untermenschen) zoals Joden.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper nikitafraanje. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
