Religie – vragen en antwoorden
Waarom moet je afgoden bij monotheïstische religies afzweren?
- Aleen god is god. Alles/iedereen die zich in de plaats van god stelt, is een afgod. Andere goden zijn vals.
- God is niet afbeeldbaar, het heilige is onzichtbaar en kan niet in beelden of afbeeldingen gevat worden. Wanneer men
een beeld zou maken van god, krijgt men macht over god. Vandaar ook dat er een beeldverbod geldt in de drie
monotheïstische religies. Dit verbod wordt wel anders geïnterpreteerd. Zo beelden christenen soms god af om
educatieve redenen (= opvoedingsinsturment voor ongeletterden). Daarnaast heeft god twee naturen: het goddelijke
en het menselijke (= vlees geworden in zoon Jezus). Mensen maken afbeeldingen (afgoden) omdat het houvast geeft.
Het is iets zichtbaar en tastbaar. De Islam ziet god als onbereikbaar en onafbeeldbaar; mensen (of dieren) afbeelden
wordt er aanzien als zonde van hoogmoed want enkel god is de schepper. Er is echter ook een verschil bij de Soenieten
(geen afbeeldingen) en sjieten op vlak van afbeeldbaarheid.
- De kern van het monotheïsme is: religiekritiek en dus geloofskritiek. (net zoals de moderniteit – de rede; de structuur
van het monotheïsme werd dus overgeërfd in de moderniteit)
Medea: leg het mensoffer uit
- Jongeman in het begin van de film die uit de grot komt = offer.
o Hij gelooft zelf dat hij als offer vruchtbaarheid zal brengen.
o Hij brengt eenheid bij het volk door zich op te offeren.
o Het volk ziet Medea als hogepriesteres en tovenaar – soort heks die als offer een lid van de samenleving
vraagt.
- Eigenlijk wordt de broer (Absyrtus) van Medea niet geofferd. Hij wordt vermoord vanuit berekende overweging.
o Het primitieve geloof in de heilzame werking van een offer wordt vervangen door een goddeloos geweld tegen
de natuur.
o De passie die Medea voor Jason heeft is verscheurend en destructief. De passie houdt geen rekening met de
rede waardoor alle normen verdwijnen. Medea wil enkel nog de liefde beleven. Medea haar passie voor haar
eigen recht van bestaan. Het bestaan op zichzelf als een substituut voor de verloren religie van Medea.
- Ook Medea die haar kinderen doodt, kan niet gezien worden als offer. Haar motief van deze moorden zijn immers
wraak op haar (ex-)man Jason. Daarnaast gaat het vermoorden van haar kinderen tegen de natuur in. Het is los van een
rituele context en vindt dus plaats in een rationele maatschappij waarbij het doden van haar kinderen geen religieuze
betekenis heeft.
Prent: communisme
Marx: er zit een messianistische structuur vervat. De sociaal-economische vervreemding tussen arbeidsklassen en kapitalisten
zal ontsporen in een klassenstrijd. Uit dit universeel conflict zal een klasseloze maatschappij ontstaan. in de 19e eeuw wordt
het onderdrukte proletariaat (als de “vertrapte en vernederde”) gezien als die klasse die de nieuwe, ware tijd zal doen ontstaan.
Het zal het ultieme offer plegen. In het proletarische bestaan zullen alle negatieve dingen en ellende samengebracht worden in
het lijden (klassenstrijd) en vervolgens zal dit voorgoed uit de wereld geholpen worden.
Communisme = politieke stroming die streeft naar een maatschappijvorm waarbij productiemiddelen gemeenschappelijk
eigendom zijn.
Stalinisme = gerealiseerd marxisme. Stalin zag zichzelf als de verlosser (Messias) die het communisme bracht naar zijn volk. Al
degene die zich niet kunnen onderschikken werden naar de goelag (strafkampen) gestuurd. Doordat er geen (goede) controle
was op het gelijk verdelen van goederen, ontstond er hongersnood in Rusland. Terreur komt naar boven waar het
messianisme zijn verwachtingsidee inruilt voor het idee dat deze al gerealiseerd is en zo zichzelf dwingt om elk idee dat dit
tegenspreekt de kop in te drukken (in functie van de absolute waarheid). moest het een joodse achtergrond hebben, dan zou
de nadruk in het idee liggen op de verwachting (klassenstrijd) en niet op de realisering van de verwachting, of hoe men dit kan
realiseren.
, Vertel het verhaal van Abraham en leg uit waarom hij zo belangrijk is geweest.
Abraham wordt gezien als da stamvader/aartsvader van de drie monotheïstische religies. Hij trouwde met Sarah, aangezien zij
niet meteen kinderen kon krijgen, schonk zij haar slaaf Hagar aan haar man. Hagar en Abraham kregen een zoon: Ismaël. Ismaël
wordt gezien als de voorvader van de Moslims. Omdat Sarah jaloers was, werden Hagar en Ismaël weg gestuurd. Sarah en
Abraham konden dan toch een kind krijgen: Isaak. Isaak is op zijn beurt de vader van Esau en Jacob. Deze laatste veranderde zijn
naam in Israël. Hij is de vader van 12 zonen en wordt aanzien als de voorvader het joden- en christendom.
Abraham speelt ook een belangrijke rol in het kader van mensenoffer. Hij werd gevraagd om zijn zoon te offeren. Op het
moment dat hij het mes opheft om zijn zoon (Isaak) te offeren/doden, komt een engel tussen. Hij zegt Abraham het lam uit de
struiken te offeren in plaats van zijn zoon en zegt dat er vanaf dat moment geen mensenoffers meer mogen/moeten komen. Dit
betekent dus het einde van het mensenoffer. Daarna toont het hoe gehoorzaam en volgzaam Abraham is tegenover god.
Abraham ging namelijk zijn zoon offeren zonder er vragen bij te stellen.
Abraham vraagt wel eens een gunst aan god, namelijk zijn neef Lot en gezin sparen. God ging 2 steden (Sodom en Gomora)
vernietigen omdat ze slecht waren. Hij vroeg een uitzondering. God stond dit toe nadat Lot twee onbekenden (engelen) hielp en
spaarde Lot en zijn gezin op voorwaarde dat ze niet achterom zouden kijken terwijl ze de stad verlieten. De vrouw van Lot deed
dit toch en veranderde in een zuil.
Koppel de vrijheid aan het verhaal van de grootinquisiteur.
- Jezus zou de mens te hoog hebben ingeschat. De mens heeft iets nodig om te kunnen volgen, zoals een kuddedier. Dit
omdat ze niet kunnen omgaan met vrijheid. Volgens de grootinquisiteur zou Jezus meer mensen gered hebben indien
hij zou hebben toegeven aan de verleiding/verzoeking van de duivel. Er zouden meer mensen hem gevolgd hebben
waardoor ze zelf niet met hun vrijheid zouden moeten worstelen.
- De grootinquisiteur vervolgt mensen (ketters) om ze terug op het juiste pad (=katholieke pad) te zetten. Naar zijn
inziens redt hij de mens dus. Daarnaast ziet de grootinquisiteur zichzelf ook als redder omdat hij de mens redt van zijn
vrijheid.
Prent: 2 engelen die de doden terug tot leven brachten
Het volk verrijst voor het laatste oordeel.
Wanneer de Messias zich voor de 2e keer toont in het christendom zal de eindtijd (eschaton) en de apocalyps (openbaring van
god) ingezet worden. Dan zal het Laatste Oordeel plaatsvinden waarbij Jezus – bij Islam god met als getuige Isa/Jesus – de
rechter is en bepaald of de mensen naar de Hemel/Aards Paradijs gaan of naar de hel. Bij het laatste oordeel zullen de mensen
uit de spleten van de aarde kruipen. Het onderscheid tussen leven en dood zal niet meer bestaan.
Met de moderniteit en de verlichting, verliest de kerk zijn belangrijkste politieke element (de hel). Wanneer god verdwijnt, is de
mens in staat om zijn eigen geluk te maken, waarbij alles wat hun geluk in de weg staat, kan wegwerken. Dit gebeurt vaak door
geweld, waardoor de mens zijn eigen hel installeert. Er wordt in naam van het goede geweld gepleegd.
Leg de kritiek uit van de profeten en vertel waarom het de basis vormt van het monotheïsme.
De kritiek van de profeten is dat geloof problematischer is dan ongeloof. Mensen lijken de neiging/behoefte te hebben om
steeds terug te grijpen naar iets transcendents maar het gevaar schuit erin dat ze dan kunnen grijpen naar een afgod. Maar…
Enkel god is god. Monotheïstische religies geloven/erkennen geen andere god(en). Profeten zijn steeds bezig met het volk uit
te leggen dat ze alweer afgoden aan het vereren zijn.
Daarnaast zijn de teksten van profeten in tijden van onderdrukking of onzekerheid belangrijk geweest voor het volk. Deze
teksten werden toen hergeïnterpreteerd waardoor er telkens nieuwe fantasma’s of religies ontstaan. Vb: jodendom =
herinterpretatie tekst ivm Jeruzalem – desacralisering van de religieuze dimensie inreligie; christendom = herinterpretatie tekst
ivm Messias die geweest is).
Ethisering van de religie: de ethische wet komt centraal te staan. De wet houdt niet enkel in hoe de mens zich hoort te
verhouden tot god maar ook hoe de mensen zich onderling verhouden tegenover elkaar.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper goedelecarton. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.