Wereldinzicht: mens en maatschappij
De middeleeuwen (ca. 500 – ca. 1500)
De tijd van de ridders, boeren en monniken (ca. 500 – ca. 1200)
Situering in de tijd
De naam ‘middeleeuwen’
De naam middeleeuwen duikt op in de 16e eeuw: geleerden uit die tijd (= humanisten) hadden
een grote bewondering voor de kunst en de
cultuur van de Griekse en Romeinse oudheid.
Deze humanisten keken met minachting neer
op de eeuwen die daarop gevolgd waren en die
op hen een barbaarse en donkere indruk lieten.
Alles wat tussen de oudheid en de nieuwe tijd
viel, lag “zo maar verloren tussen die eeuwen
in”.
18e en 19e eeuw: sommige geleerden en schrijvers krijgen opnieuw aandacht voor de
middeleeuwen: hun oordeel was vaak erg romantisch en idealistisch gekleurd.
De middeleeuwen krijgen vaak een negatieve bijklank, in het Engels: ‘the dark ages’ genoemd.
Indeling
Enerzijds kan men de middeleeuwen opsplitsen in 2 fasen
De Kersteningtijd (500 – 1200)
→ merovingen (6e – 8e eeuw)
→ karolingen (9e eeuw)
→ feodaliteit (10e – 12e eeuw)
De stedentijd (1200 – 1500)
Anderzijds kan men deze indeling maken
De vroege middeleeuwen (5e – 11e eeuw)
Europa moet zich verdedigen tegen vreemde invallen (defensief)
De late middeleeuwen (11e – 15e eeuw)
Europa gaat in het offensief bv. kruistochten (→ heropleving van de handel)
Pagina 1 van 27
,Begin en einde van de middeleeuwen?
BEGIN: 476 → einde van de oudheid, dit is het jaar dat de laatste West-Romeinse keizer werd
afgezet. Geschiedkundigen zijn van oordeel dat er geen bepaalde datum aangeduid kan
worden, maar dat de overgang ergens tussen de 4e en de 7e eeuw voltrok.
→ de eenheid van het Middellandse zeegebied verdween in deze periode zowel op
economisch als cultureel gebied.
→ Germaanse koninkrijken kwamen in de plaats van het West-Romeinse rijk
→ in Azië en Noord-Afrika ontwikkelden de Arabieren zich tot een nieuwe macht
EINDE: is niet exact aan te geven; het is zowat rond het jaar 1500 te plaatsen.
→ 1453: ondergang van het Oost-Romeinse rijk (politiek)
→ 1492: ontdekking van Amerika en het begin van de Europese uitzwerming
over de wereld (economisch)
→ 1517: de start van de reformatie die een einde maakt aan de christelijke
eenheid van West-Europa (godsdienstig)
Situering in de ruimte
De invallen van de Germanen maakten een einde aan het West-Romeinse rijk (476)
Inwendige factor: de verzwakking van het West-Romeinse rijk
Economische achteruitgang: de productie op de latifundia (groot stuk grond) en de handel
verzwakte.
Het luxueuze leven zette niet aan tot werken en die wilde werken
werden ontmoedigd door de hoge belastingen.
Het bevolkingscijfer daalde.
Militaire verzwakking: de grenzen werden steeds minder efficiënt bewaakt
Pagina 2 van 27
, Uitwendige factor
De hunnen, een barbaarse groep uit Centraal-Azië, gingen naar het Westen en duwden hiermee andere
barbarengroepen mee binnen in het West-Romeinse rijk → door deze druk ontstonden de
volksverhuizingen van de Slavische en Germaanse volksstammen.
Vanaf de 4e eeuw: de Rijn- en Donaugrens werden herhaaldelijk doorbroken, door binnenvallende
groepen die weinig taalrijk waren. De romeinen gaven hun land en voorrechten
in ruil als: de barbaren foederati (bondgenoten) werden, die de grenzen mee
moesten bewaken.
Foederati = barbarengroepen die een romeinse burger werden, die ook romeinse
rechten kregen maar hun eigen koning konden behouden (ze erkennen het gezag
van de keizer wel)
In de beginperiode bleef het Romeinse gedrag nog gelden, maar geleidelijk aan
vervielen de bondgenootschappen en Germaanse koningen namen de macht over.
476: Odoakar, een Germaanse krijgsheer, zet de laatste Romeinse keizer af, wat het officiële einde
van het West-Romeinse rijk betekent.
De Islam-samenleving
Ontstaan van de Islam
op het Arabisch schiereiland ontstond in de 7 e eeuw een nieuwe
wereldgodsdienst: de islam.
Stichter: Mohammed, geboren te Mekka omstreeks 570 had op zijn 4 0e
besloten zijn innerlijke roeping te volgen: in een visioen gaf de engel
Gabriël hem de opdracht om de mensheid een boodschap over te brengen
die van Allah afkomstig was, waarin twee denkbeelden centraal staan:
- Het idee van het laatste oordeel
- Het geloof in één god → Allah
Pagina 3 van 27
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper gellensmargot. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €10,49. Je zit daarna nergens aan vast.