INSPANNINGSFYSIOLOGIE
HOC 19: VERSCHIL IN GESLACHT IN SPORT EN INSPANNING
Seks en geslacht
Seks verwijst naar biologie
Gender verwijst naar het sociale en economische rollen, verantwoordelijkheden en kansen
die de samenleving en gezinnen vrouwen en mannen toewijzen.
Waarom vrouwen?
- omdat de meeste onderzoeken bij mannen worden uitgevoerd
- tot op zekere hoogte reageren vrouwen anders dan mannen → bijv. menopauze
- vormen het grootste deel van de oudere bevolking
- meer belemmeringen voor deelname aan PA
Menopauze:
- is een belangrijke overgang vanuit zowel een biologisch als sociaal perspectief
- ± 50 jaar
- hormonale en metabolische veranderingen
- ¯ aerobe fitheid en spierkracht
- ¯ botmineraaldichtheid (BMD)
- lichaamsgewicht
1
,Lichaamsgrootte en samenstelling
Grote verschillen in lichaamsgrootte en samenstelling tussen jongens en meisjes komen pas
in de puberteit voor (zie hoofdstuk 17).
Na de puberteit: verschil, primair vanwege endocriene veranderingen in de hypofyse (FSH,
LH):
• Puberteit bij meisjes: toename van oestrogeenconcentratie zorgt voor:
à verbreding pelvis
à borstontwikkeling
à meer vetopslag thv heupen en dijen (meer lipoproteine lipase)
à meer vetmassa en groter % lichaamsvet
à kortere gestalte en lager totaal lichaamsgewicht
• Puberteit in jongens: testosterone productie zorgt voor:
à meer botaanmaak, grotere botten
à meer spiermassa (meer proteine synthese)
à meer EPO secretie en meer RBC productie
Veranderingen in bloedconcentratie van testosteron en oestrogeen:
2
, Na de puberteit is de relatieve lichaamsvet 6-10% groter bij meisjes dan bij jongens:
Hoe wordt vet opgeslagen?
1. Chylomicrons
- Is een lipoproteïne
- Zijn belangrijke transporters van triglyceriden die deze transporteren van de darm
naar naar vet-, hart- en skeletspierweefsel,
- Daarna worden hun triglyceridecomponenten gehydrolyseerd (gesplitst) door de
activiteit van de lipoproteïne-lipase, waardoor de vrijgekomen FFA door de weefsels
wordt geabsorbeerd (functie van lipoproteinen lipase)
2. Lipoproteïne lipase:
- Wordt geproduceerd door vetcellen
- Is gebonden aan wanden van haarvaten
- Dient voor hydrolyseren (splitsen) van triglyceride (vetcellen) (zoals gevonden in
chylomicronen) à 3 VVZ/FFA (deze ga je gebruiken voor de vetverbranding) en 1
glycerol
- Is betrokken bij het bevorderen van de cellulaire opname van chylomicron restanten,
cholesterolrijke lipoproteïnen en FFA
> Oestrogeen activiteit van lipoproteïne lipase (‘poortwachter voor het opslaan van
vet in vetweefsel’)
> Chylomicrons (belangrijke transporters van triglyceriden) passeren in het bloed
> Lipoproteïne lipase vangt chylomicrons op en transporteert triglyceriden naar
vetcellen voor opslag
> Een in lipolytische activiteit op de plaatsen van vetopslag maakt het moeilijk om vet
te verliezen
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper justinech. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.