H01: Bloedvatenstelsel
1. Venapunctie
Voor een bloedafname, intraveneuze inspuiting of intraveneuze perfusie.
= het doorboren van een vene door middel van een holle naald, om een zekere hoeveelheid bloed op te vangen ofwel
om een product toe te dienen.
= B2-handeling
1.1. Bloedafname
Doel = diagnostisch, therapeutisch en preventief
Gebeurt met afbindsnoer uit velcro of rubber met een kliksysteem of niet.
1.1.1. Bloedafname systemen en naalden
Open: spuit en naald
Gesloten: vacutainer, venoject of monovette
1.1.2. Vulling van de tubes
Volgorde:
1. Hemoculturen (aëroob, anaëroob)
2. Serumtube (rood/geel of rood/zwart, gestold bloed)
3. Wastetube
4. Citraten (blauw, ongestold bloed)
5. Heparines (groen, ongestold bloed)
6. EDTA (paars, ongestold bloed)
7. Natriumfluoride (grijs, ongestold bloed)
Hoeveelheid:
- Serumtube = kleine hoeveelheid is voldoende
- Citraten = 100%
- Heparines = 20%
- EDTA = 50%
- Natriumfluoride = 50%
2. Bloedonderzoeken
Afname bloed = zeer strikt aangezien de wijze van afname mee de laboresultaten bepaald.
2.1. Analyse bloedstaal
Patiënt: bloed, urine, biopsie, pleura, CSV, keel, etter, …
Het staal wordt naar een labo gebracht.
, Labo: serologie (immuunsysteem), microbiologie (ziekteverwekkers), virologie (virussen), hematologie (cellulaire
elementen in bloed), biochemie (chemische samenstelling bloed), toxicologie (aanwezigheid giftige stoffen), isotopen
(zeer kleine moleculen: kanker, hormonen) en histologie (weefsels onderzoeken).
Daarna komt het resultaat weer terecht bij de verpleegkundige en de arts.
2.2. Laboresultaat
Kan worden beïnvloedt door biologische invloeden van bij de patiënt.
Invloeden die onder controle te houden zijn Invloeden die niet onder controle te houden zijn
= korte termijn fysiologische invloeden = lange termijn fysiologische invloeden
- Houding: staand of liggen, arm al dan niet
ondersteund
- Hospitalisatie en immobilisatie
- Leeftijd, geslacht, ras
- Beweging
- Leefgewoonte, seizoensinvloeden
- Fysische training
- Menstruele cyclus
- Dagdagelijkse variatie
- Habitus
- Reizen
- Dieetinvloeden, vegetariërs, ondervoeding, vasten
- Invloed van voedsel en stimulatie (bv cholesterol
moet op een nuchetere maag)
- Medische conditie
De pré-analystische fase is onderworpen aan deze invloeden daarom moet de afnameprocedure gestandardiseerd
worden!
- Anticoagulantie en bewaarstoffen
- Staalbehandeling
- Transport
- Centrifugatie en bewaring
- Dispatching naar de labo
De analytische fase is onder controle doordat ze hun apperatuur regelmatig ijken en stalen controleren van elkaar.
2.3. Samenstelling bloed
55% plasma 93% water
7% opgeloste stoffen Voedingsbestandsdelen, afvalproducten, hormonen, vitaminen
en eiwitten
Erytrocyten
45% vormelementen Leukocyten Polynucleaire leukocyten: neutrofielen, basofielen, eosinofielen
Mononucleaire leukocyten: lymfocyten, monocyten
Trombocyten